بر خلاف ادعاهای مطرح شده، حرکت زمین به دور خورشید سالها قبل از کشف کپرنیک و گالیه توسط ابوسعید سجزی ریاضی دان قرن چهارم انجام شده است.
تمدن غرب مدعی است، که کپرنیک، اولین کسی بود که فرضیهی زمین مرکزی را رد کرد و از حرکت زمین به دور خورشید سخن گفت، و پس از وی نیز گاليله با اختراع دوربين كوچكى این نظریه را جنبه حسی داد و ثابت کرد که تصور حرکت زمین با قوانین فیزیکی متناقض نیست.
این ادعا در حالی است، که سالها قبل در میان مسلمانان افرادی وجود داشتهاند که قائل به اندیشه حرکت زمین به دور خورشیده بودهاند، آن چنان که ابن سینا در کتاب طبیعیات شفا از قول این افراد مینویسد: «قولی است که زمین، متحرک به حرکت دایره شکل است و طلوع و غرب خورشید، ماه و کواکب به خاطر قرار گرفتن زمین است در محاذات آنها»[1]
البته گرچه به خاطر رواج تفکر هیئت بطلمیوسی، این اندیشه معمولاً مورد نقد قرار میگرفته است، اما با این وجود برخی افراد مانند ابوسلیمان سجستانی و ابوسعید سجزی، از ریاضی دانان نیمه دوم قرن چهارم، افکار خویش را بر اساس این اندیشه ــ حرکت زمین ــ بنا نهادهاند، آنچنان که نویسنده کتاب علم و تمدن در اسلام در این زمینه مینویسد: ‹‹اولین کسی که متوجه شد خورشید مرکز منظومه شمس میباشد، ابوالسعید سجزی ستاره شناسی معرف سیستانی می باشد. او در مکاتباتی که با ابوریحان بیرونی داشت، این نکته را ثابت می کند و حتی برای ابوریحان بیرونی اسطرلابی میسازد که برمبنای مرکزیت خورشید طرح ریزی شده بود››.[2]
تحسین و تأیید حرکت سجزی، توسط ابوریحان بیرونی حکایت کننده از این واقعیت است که خود ابوریحان بیرونی نیز این اندیشه را قابل قبول میدانسته است، آنچنان که وی در کتاب «استیعاب الوجوه الممکنة فی صنعة الاسطرلاب» در تحسین و تمجید از سجزی چنین آورده است: از ابوسعید سجزی اسطرلابی از نوع واحد بسیط دیدم که از شمالی و جنوب مرکب نبود و آن را اسطرلاب زورقی می نامید و او را به جهت اختراع آن تحسین بسیار کردم، چه اختراع آن متکی بر اصلی است قائم به ذات خود و مبنی بر عقیده مردمی است که زمین را متحرک دانسته و حرکت یومی را به زمین نسبت می دهند و نه به کره سماوی و بدون شک این شبهه ای است که تحلیلش دشوار و رفع و ابطالش مشکل است. مهندسان و علمای هیأت که اعتماد و استناد ایشان بر خطوط مساحیّه است، در نقض آن شبهه چیزی (گفتنی) ندارند.[3]
________________________________________
پینوشت
[1]. طبیعیات شفا، ابن سینا، مكتبة آية الله المرعشى، 1404 ه ق، ج 1، ص 129.
[2]. علم وتمدن دراسلام، حسین نصر، ترجمه احمدآرام، تهران انتشارت علمی وفرهنگی1348،ص133.
[3]. زندگینامه ریاضیدانان دوره اسلامی، ابوالقاسم قربانی، تهران، مرکز نشردانشگاهی 1375، ص 252
نظرات
با سلام و احترام مطلب شما در کلوپ هاي زير بازنشر و منتشر شد.
کلوپ دوستان
کلوپ مشاوره ازدواج و خانواده
کلوپ مثبت انديشي
کلوپ فلسفه
کلوپ نماز
کلوپ نسل جوان
کلوپ محمد رسول الله
کلوپ روحانيت
کلوپ نسل جوان
کلوپ جنبش مجازي رهروان ولايت
کلوپ عشق به خدا
کلوپ اسلام
کلوپ کانون وبلاگ نويسان ديني