پند گرفتن از قرآن با مشیت و اراده الهی حاصل خواهد شد.
شبهه: درآیات 55 و 56 مدثر آمده است که «هر كس بخواهد از آن( قران) پـنـد مى‌گيرد* و هيچ كس پند نمى‌گيرد مگر اينكه خدا بخواهد؛ او اهل تقوا و اهل آمرزش است.» ابتدا می‌گوید هرکس که بخواهد...سپس می گوید مگر اینکه خدا بخواهد. تصور کنید خدا نمی‌خواهد شما از قرآن پند بگیرید در این حالت شما هیچ اختیاری ندارید پس آیه ۵۵ چرا می‌گوید هرکسی مختار است؟
نکته اول: امکان ندارد که خدا نخواهد کسی پند بگیرد. این گفته با خیلی از آیات الهی و همچنین آیه 56 مدثر همخوانی ندارد. زیرا که آیه از آمرزش الهی سخن به میان می‌آورد، و واضح است که خداوند می‌خواهد انسان پند بگیرد تا آمرزیده شود. خدا حتی آمرزش خود را نصیب انسان های گناهکار(بشرط توبه) خواهد کرد.(زمر/53) بنابراین اگر کسی فکر کند که خدا نمی‌خواهد کسی از آیات قرآن پند بگیرد، در توهم بسر می برد.
نکته دوم: مختار بودن انسان منافاتی با مشیت و اراده خدوند ندارد، «و به تعبير ديگر: همين اختيار و آزادى انسان نيز با مشيت او است.»[1] خداوند حاکم بر دنیاست و بی اجازه او حتی برگی از درخت نمی افتد. « هيچ برگى (از درختى) نمىافتد، مگر اينكه از آن آگاه است؛ و نه هيچ دانه اى در تاريكي هاى زمين، و نه هيچ تر و خشكى وجود دارد، جز اينكه در كتابى آشكار [در كتاب علم خدا] ثبت است.»(انعام/59). پیام این آیه از قرآن این است که پند گرفتن از قرآن نیز با اراده خداست و انسان مستقلا از خود اراده ای نداشته و همه توفیقات او بدست خداست. چنانکه حضرت هود، در نصیحت قومش گفت: «من جز اصلاح- تا آنجا كه توانايى دارم- نمىخواهم! و توفيق من، جز به خدا نيست! بر او توكل كردم؛ و به سوى او بازمىگردم.»(هود/88)
پی نوشت
[1]. تفسیر نمونه، مکارم شیرازی، ناصر، دارالکتب الاسلامیه، ج25، 266.