کافران در مراحل اولیه قیامت، اعمال خود را کتمان می‌کنند؛ اما در مراحل بالاتر، به هیچ وجه راه فراری ندارند.
شبهه: آیه 23 انعام خبر از کتمان شرک کافران توسط خود آنها می‌دهد؛ در حالی که آیه 42 نساء می گوید که کافران هیچ چیز را کتمان نمی‌کنند؛ تناقض بین این دو آیه را شرح دهید.
پاسخ کوتاه: مفسران در باره آیه 23 انعام می‌گویند که چون کافران در مراحل اولیه حساب رسی هستند(مانند دادگاه دنیا) خیال می‌کنند که با کتمان کردن، راه فراری پیدا خواهند کرد؛ اما در مراحل بالاتر، راه هیچگونه کتمانی برای آنها وجود ندارد.
پاسخ تفصیلی: روز قیامت روزی است که اسرار و نیات انسان آشکار خواهد شد. «روزى كه اسرار باطن شخص آشكار شود.»(طارق/9) بنابراین راه هیچگونه کتمانی برای انسان ها در آن روز وجود ندارد. چنانکه در آیه 42 نساء آمده است: «و از خدا سخنى پنهان نتوانند كرد.» اما اینکه برخی از مشرکان، سعی در کتمان گناهان خود دارند و قسم نیز می خورند(انعام/23) یا حاکی از ملکه شدن دروغگویی و خدعه و فریب در وجود آنهاست[1]، و یا بخاطر این است که قیامت دارای مراحلی است و به تدریج پرده ها از جلو چشم انسان کنار می‌رود و گر چه کافران در مراحل اولیه(مثل دادگاه دنیا)، منکر هر گونه جرمی می‌شوند، اما در مراحل بالاتر(با دیدن شواهد جرم)، اعتراف می‌کنند.[2] و یا در مورد مسیحیانی است که قائل به سه خدا هستند و در عین حال خود را موحد می‌دانند و يا كسانى كه دم از توحيد مىزدند ولى عمل آنها بوى شرك مىداد زيرا دستورات پيامبران را زير پا گذاشته بودند و به غير خدا تكيه داشتند، و ولايت اولياى الهى را انكار مىكردند و در عين حال خود را موحد مىپنداشتند.[3]
سخن آخر اینکه؛ بین آیه 23 انعام(کتمان اعمال توسط کافران) و 42 نساء(کتمان نکردن) هیچگونه تضادی وجود ندارد. به عبارت دیگر، کتمان اعمال توسط کافران در مراحل اولیه حساب رسی است و در مراحل بعدی نمی‌توانند به هیچ وجه، اعمال خود را کتمان کنند. زیرا که دست و پای افراد بر اعمال انسان گواهی می‌دهند(یس/65)
پی نوشت
[1]. ترجمه تفسير الميزان، طباطبايى، سيد محمد حسين، سيد محمد باقر موسوى همدانى، ناشر: دفتر انتشارات اسلامى جامعهى مدرسين حوزه علميه قم، سال چاپ: 1374 ش، ج7، ص70.
[2]. ر.ک: تفسیر نمونه، مکارم شیرازی، ناصر، دارالکتب الاسلامیه، 1374ش، ج5، ص187.
[3].همان، ج5، ص 188.