راهکارهای استراتژیک حمایت از تولید ملی

دو استراتژی جانشینی واردات و توسعه صادرات، برای حمایت از تولید ملی وجود آورد. فرآیندی که «جانشین واردات» نامیده می‌شود به طور خلاصه می‌خواهد برای صنعت یا صنایعی از خود کشور، بازاری آماده به وجود آورد در واقع سیاست جانشینی واردات، سیاستی است که به جای واردات و به ویژه واردات صنعتی از تولیدات داخلی آن کالاها و فرآورده‌ها استفاده می‌کند یا صنایع لازم برای تولید داخلی آن‌ها را فراهم می‌آورد.

دلایل عمده اتخاذ این استراتژی از یک سوکاهش تقاضای جهانی برای کالاهای اساسی و مواد خام، کسری روبه افزایش‌تراز پرداخت‌ها و از سوی دیگر اعتقاد به جادوی معجزه‌آمیز سیاست یاد شده برای صنعتی شدن کشورها بوده است. اما این سیاست دارای نقاط ضعف فراوانی می‌باشد؛ یکی از ایرادهای اساسی این نظریه این است که تحت این سیاست کالاهایی که کشور در آن‌ها مزیت نسبی ندارند و صرفاً با اتکا به حمایت‌های دولت سودده به نظر می رسند نیز درداخل تولید می‌شوند و دیگر آن که این سیاست باعث می شود تا کشور از مزیت‌های تجارت جهانی محروم شود. درعمل هم کشورهایی مثل پاکستان، کره شمالی و برزیل (دهه های 60 و 70 م) که این سیاست را در پیش گرفته اند. موفق نبوده اند.

استراتژی توسعه صادرات به معنای آن است که کالاها و خدماتی را که کشور در آنها برای صادرات مزیت نسبی دارد شناسایی شود تا با تولید این کالاها و استفاده از صرفه‌های مقیاس در فروش انبوه این کالاها، کشور به سوی توسعه حرکت کند. این استراتژی درعمل در کشورهای ترکیه، چین، کره جنوبی، آرژانتین و مالزی موفقیت خود را ثابت کرده است.

در راستای حمایت از تولید ملی باید از راه ایجاد خوشه‌های صنعتی و حمایت از شرکت‌های سرمایه‌گذار مخاطره‌پذیر به گسترش تولید کشور کمک کرد و با شناخت ظرفیت‌های تولیدی، کالاهایی که در آن‌ها مزیت نسبی داریم صادر کنیم تا قادر باشیم با ارز حاصل از فروش این کالاها، کالاهایی راکه در آن ها مزیت نسبی نداریم وارد نماییم.