عید قربان سنّتی از سنت‎های الهی

عید قربان، عیدی بزرگ و عالی برای مسلمانان است، نماد قربانی هوای نفس و بندگی خداوند متعال است؛ چرا که حضرت ابراهیم(ع) حاضر شد تنها فرزند دلبند خود را که در اواخر عمر شریفشان به وی عطا شده بود، را برای اجرای فرمان الهی قربانی کند؛ لذا به یاد این صحنه عالی و شکوه‎مند، هر ساله مسلمانان در عید قربان، گوسفندی را قربانی می کنند، تا نمادی برای این واقعه عظیم باشد؛ این قربانی به این معناست که خداوندا ما هوای نفس و لذات دنیایی خود را برای تو قربانی کرده و نفس خویش را برای اجرای دستورات تو آماده می کنیم. البته برای این امر علاوه بر مطلب بالا، فواید دیگری نیز دارد؛ برای خود قربانی کننده، حامل پیامی مهم است و آن این که او باید از پول و دارایی خود، برای خداوند متعال بگذرد، پس درسی برای زهد و گذشتن از دنیا است. از طرفی برای فقرا نیز مناسب است، زیرا گوسفندانی که قربانی می شوند، باید صرف فقرای مسلمان شود. آیا اگر در سال، یک روز مردم ثروتمند به فکر فقرا باشند، کار نامناسبی است؟ آیا خوشحال کردن آنان با اهدا کردن گوشت قربانی به آنان که ممکن است در طول سال توانایی خرید حتی یک کیلو گوشت را نداشته باشند، عملی غیر اخلاقی است؟

حال اگر کسی بگوید این عمل خشونت است و باعث می شود مردم دنیا از مسلمانان نفرت پیدا کنند و به تبع آن، خداوندی که چنین دستوری می دهد، ترویج خشونت کرده باشد و خدایی خشن محسوب شود و آن را به انسان ها نیز سرایت دهد و بگوید که خداوند دستور می دهد با انسان ها با خشونت رفتار کنیم؟ در پاسخ می گوییم: آیا صرف کشتن یک گوسفند عملی خشونت بار محسوب می شود؟ اگر این عمل درست نیست و خشونت حساب می شود، پس هرگز نباید هیچ حیوانی را قربانی کرد و از گوشت آن تناول نمود، زیرا هر حیوانی که کشته شود در حق او خشونت است. پس ناگزیر باید انسان گوشت و فرآورده های گوشتی را از زندگی خود حذف کند و صرفا گیاه خوار شود، البته اگر خوردن گیاهان، خشونتی در حق آنان نباشد! همچنین نمیتوان از قربانی کردن حیوانات، نتیجه گرفت انسان ها را نیز باید قربانی کرد؛ این مطلب مغالطه ای آشکار است، کجای دین مبین اسلام، خداوند متعال دستور داده تا انسان ها را قتل عام و چپاول کنیم؟ این که دستوری برای عید قربان وجود دارد، دلیل نمی شود که بگوییم این مطلب در مورد انسان ها نیز جاری است.

از طرفی باید گفت: خداوند متعال سراسر رحمت و مهربانی است قرآن در این زمینه می فرماید: «قُلْ لِمَنْ ما فِي السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ قُلْ لِلَّهِ كَتَبَ عَلى‏ نَفْسِهِ الرَّحْمَةَ (انعام-12) بگو از آن كيست آن چه در آسمان ها و زمين است، بگو براى خدا است، رحمت (و بخشش) را بر خود واجب کرده». هم چنین درباره گنه‎کاران و کسانی که سالیان سال راه شیطان و انحراف را پیموده اند می فرماید: «قُلْ يا عِبادِيَ الَّذِينَ أَسْرَفُوا عَلى‏ أَنْفُسِهِمْ لا تَقْنَطُوا مِنْ رَحْمَةِ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ يَغْفِرُ الذُّنُوبَ جَمِيعاً إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِيمُ (زمر-53) اى بندگان من كه بر خود اسراف و ستم كرده‏ايد! از رحمت خداوند ناميد نشويد كه خدا همه گناهان را مى‏آمرزد؛ همانا او بسیار آمرزنده و مهربان است». این اوج مهربانی و لطافت خداوند متعال بر بندگان است که می فرماید با تمام گناهان، اگر توبه کنید و باز گردید، خداوند متعال شما را خواهد بخشید.