- اگر فردی پولی را به عنوان مضاربه در اختیار کسی قرار دهد، باید تمام شرایط مضاربه را رعایت کنند.
یکی از کارهای بسیار مهم در کارهای اقتصادی، گردش سرمایه است و می‌توان در دین اسلام عقود اقتصادی مختلفی برای گردش سرمایه مانند جعاله و مضاربه مشاهده کرد. به این صورت که سرمایه خود را در اختیار یک سرمایه گذار و تاجری قرار دهیم که او به واسطه‌ی تجارتی که انجام می دهد هم برای ما گردش سرمایه را ایجاد می کند و هم سودی از این کار اقتصادی نصیب ما می شود، البته نکته‌ی قابل توجه در این امر این است که هر عقدی را که می خواهیم با طرف مقابل منعقد کنیم شرایط و ضوابط آن را هم مورد توجه قرار دهیم.
سوال: مبلغ معیّنی پول به یک زرگر دادم تا آن را در خرید و فروش بکار بگیرد، و چون او همیشه سود میبرد و خسارت نمیبیند، آیا جایز است هر ماه مبلغ خاصی از سود را از او مطالبه کنم؟ و در صورتی که اشکال داشته باشد، آیا جایز است عوض آن مقداری جواهرات بگیرم؟ و آیا اگر آن مبلغ توسط شخصی که بین ما واسطه است پرداخت شود، اشکال برطرف میشود؟ و اگر مبلغی را به عنوان هدیه در برابر آن پول به من بدهد، باز هم اشکال دارد؟
جواب: در مضاربه شرط است که تعيين سهم هر يک از صاحب سرمايه و عامل از سود به‌صورت يکی از کسرهای ثلث و ربع و نصف و غيره باشد، بنابراين با تعيين مبلغ معيّنی به عنوان سود ماهيانه برای صاحب سرمايه، مضاربه صحيح نيست، اعم از اينکه سود ماهيانهای که معيّن شده پول نقد باشد يا کالا و يا جواهرات و نيز اعمّ از اين که خودش به‌طور مستقيم آن را دريافت کند و ياتوسط شخص ديگری و همچنين فرقی نمیکند که آن را به عنوان سهم خود از سود دريافت کند يا عامل، آن را در برابر تجارتی که با پول صاحب سرمايه کرده به عنوان هديه به او بدهد، بله، میتوانند شرط کنند که صاحب سرمايه مقداری از سود را بعد از حصول آن، هر ماه به‌طور علیالحساب دريافت کند تا در پايان مدت عقد مضاربه آن را محاسبه کنند. [1]
سوال: مبلغی پول برای خرید و وارد کردن و فروش وسایل نقلیه به شخصی دادم، به این شرط که سود حاصل از فروش آنها به‌طور مساوی بین ما تقسیم شود و او هم بعد از گذشت مدتی مبلغی را به من داد و گفت: این سهم شما از سود است، آیا گرفتن آن مبلغ برای من جایز است؟
ج: اگر سرمايه را به عنوان مضاربه به او دادهايد و او هم با آن وسايل نقليه خريده و فروخته باشد و سهم شما از سود را بدهد، آن سود برای شما حلال است. [2]
پی‌نوشت:
1). آیت الله خامنه‌ای، استفتائات، مضاربه، سوال1906.
2). آیت الله خامنه‌ای، استفتائات، مضاربه، سوال1901.