خرید اوراق مشارکت، جایز است و در صورت ضرر، شخص یا شرکت ثالث این ضرر را متعهد شود، نه خود شرکت منتشر کننده، اشکالی ندارد.
از جمله مشارکت هایی که افراد بطور غیر مشتقیم می توانند در اقتصاد کشور داشته باشند خرید اوراق مشارکت می باشد؛ همانطور که از نام اوراق مشارکت معلوم است این اوراق بیانگر مشارکت دارنده آن در یک طرح است. به طور مثال فرض کنیـد یک شرکت پتروشیمی برای راهاندازی خط تولید جدید، به 200 میلیارد تومان سرمایه جدید نیـاز دارد. افراد با خریدن این اوراق که مربوط به شرکت پتروشیمی می باشد در ایجاد این خط تولید سرمایه گذاری کرده و سود مورد نیاز نصیب آنها می شود.
در مورد اوراق مشارکت به این چند نکته توجه داشته باشید:
الف: اوراق مشارکت با توجه به تضمین سود ریسک ضرر کردن سرمایه گذار را به صفر می رساند.
ب: سود اوراق مشارکت معاف از مالیات می باشد.
ج: اوراق مشارکت چون بی نام است مانند اسکناس بوده و دارندهی این اوراق مالک این اوراق به حساب می آید. لذا قابل واگذاری به دیگران می باشد. البته خریدار اوراق مشارکت میتواند اوراق خود را نزد بانک به امانت گذارده و با پرداخت کارمزد جزئی، از بانک بخواهد تا سود اوراق را در سررسیدهای تعیین شده، به صورت منظم به حسابش واریز نماید.
همچنین باید خاطر نشان کرد که ساخت خطوط جادهای و ریلی، سـد، تونل، نیروگاه، مجتمعهای اداری و مسکونی و...، نمونههایی از مواردی است که دولت و یا شهرداریها، برای تأمین مالی آنها اقدام به انتشار اوراق مشارکت میکنند و تبلیغات آنها هم در رسانهها، به وفور مشاهده میشود.
حال اینگونه معامله که سود آن تضمین و ضرر و زیان از طرف ضامن اوراق پرداخت می شود، چه حکمی دارد؟
سؤال: دولت براى اجراى برخى طرح هاى ملى، اقدام به فروش اوراق مشاركت بين مردم مى كند، اين اوراق بدون نام و قابل خريد و فروش بوده و هر ماه مقدار مشخصى سود به آن تعلق مى گيرد، خريد و فروش و دريافت سود على الحساب كه ماهيانه به آن تعلق مى گيرد، آيا جايز است
پاسخ: هرگاه فردى در طرحى مشخص از طرح هاى دولت مشـاركت كـرده و پس از پـايان يافتـن طـرح، دولت سهـم مشاركت كننده را به قيمت بخرد در اين صورت سود حاصل حلال خواهد بود. ولى مشاركت در طرح هاى نامشخص، مشكل ربا را دارد. [1]
سؤال: اوراق مشاركت كه در جامعه از طريق بانك مركزى منتشر مى شود و جهت پيش برد كارهاى عام المنفعه مانند راه سازى و سد سازى و ايجاد پروژه هاى گسترده ديگر اشخاص را در سود حاصله شريك كرده و جبران ضرر و زيان احتمالى را خود متعهد مى شود آيا دريافت اوراق مزبور با آن کیفیت لحاظ شده بنظر حضرت عالی چطور است؟
پاسخ: هرگاه شخصيت حقوقى يا حقيقى ثالث متعهد شود كه ضررهاى احتمالى را جبران كند و طرف منتشر كننده اوراق خود متعهد جبران ضرر نباشد، اشكال ندارد. [2]
پینوشت:
1). آیت الله سبحانی، استفتائات، ج1، ص 264، سوال803، اوراق مشاركت.
2). آیت الله سبحانی، استفتائات، ج2، ص 279، سوال910، فروش اوراق مشاركت و تعهد به جبران ضرر.