- اگر بخواهیم از مصادیق آیه وَيْلٌ لِلْمُطَفِّفِينَ بحث کنیم،قطعا همه انسان ها در حیطه این بحث وارد خواهند شد.چه کاسب و چه کارگران و کارمندان و چه کارفرمایان که همه مورد شمول این آیه می باشند.
نقل کرده اند که مرد فقیری بود و همسرش کره می ساخت و او آنرا به یکی از بقالی های شهر می فروخت...
آن زن کره ها را به صورت دایره های یک کیلویی می ساخت.مرد آنرا به یکی از بقالی های شهر می فروخت و در مقابل مایحتاج خانه را می خرید.
روزی مرد بقال به اندازه کره ها شک کرد و تصمیم گرفت آن ها را وزن کند.هنگامی که آن ها را وزن کرد،اندازه هر کره 900 گرم بود.
او از مرد فقیر عصبانی شد و روز بعد به مرد فقیر گفت: «دیگر از تو کره نمی خرم،تو کره را به عنوان یک کیلو به من می فروختی در حالی که وزن آن 900 گرم است.»
مرد فقیر ناراحت شد و سرش را پایین انداخت و گفت:
«ما ترازویی نداریم و یک کیلو شکر از شما خریدیم و آن یک کیلو شکر را به عنوان وزنه قرار میدادیم!!!»
چقدر این داستان آشناست و چقدر قریب و نزدیک به ذهن است. از خواندن این داستان کوتاه، ذهن به آیات مبارکه سوره مطففین می افتد که خداوند تبارک و تعالی می فرمایند:
وَيْلٌ لِلْمُطَفِّفِينَ ﴿۱﴾ وای بر کم فروشان
الَّذِينَ إِذَا اكْتَالُوا عَلَى النَّاسِ يَسْتَوْفُونَ ﴿۲﴾ كه چون از مردم پيمانه ستانند تمام ستانند
وَإِذَا كَالُوهُمْ أَوْ وَزَنُوهُمْ يُخْسِرُونَ ﴿۳) و چون براى آنان پيمانه يا وزن كنند به ايشان كم دهند
قرآن کریم، این چراغ راهی که خداوند تبارک و تعالی برای هدایت بشری بر قلب رسول مکرم اسلام فرو فرستاده است، موضوع کم فروشی را نیز صریحا بیان داشته و انجام این کار را مذمت فرموده است.
عملی که تاثیرات انجام آن، فرد و صد البته اجتماع می باشد و حتی عامل ویرانی و بدبختی نیز معرفی شده است.
در تفسیر نمونه، ذیل آیات ابتدایی سوره مطففین، توضیحات جامع و کاملی پیرامون این موضوع مطرح شده است که به اختصار موارد قابل تامل را مرور می کنیم.
درذیل توضیح استفاده از کلمه «ویل» چنین آمده است که: «ايـن در حـقـيـقت اعلان جنگى است از ناحيه خداوند به اين افراد ظالم و ستمگر و كثيف كه حق مردم را به طرز ناجوانمردانه اى پايمال مى كنند.... بـعـد ايـن واژه در كـم فـروشـى بـه هـر شكل و به هر صورت استعمال شده...»
در ادامه آیه الَّذِينَ إِذَا اكْتَالُوا عَلَى النَّاسِ يَسْتَوْفُونَ(2) وَإِذَا كَالُوهُمْ أَوْ وَزَنُوهُمْ يُخْسِرُونَ(3) می فرمایند:
«... سپس به شرح كار (مطففين) و كم فروشان پرداخته مى فرمايد: (آنها كسانى هستند كـه وقـتـى مـى خـواهـنـد بـراى خـود كـيـل كـنـنـد حـق خـود را بـه طـور كامل مى گيرند امـا هنگامى كه مى خواهند براى ديگران كيل يا وزن كنند كم مى گذارند.)».
در بحث استفاده از کیل و وزن نیز اضافه فرموده اند که: «...در مـورد گـرفـتـن حـق تـنـهـا سـخـن از «كيل» است ولى در مورد پرداختن سخن از«كيل» و «وزن» هر دو به ميان آمده... با استفاده از الغاى خصوصيت ، كم گذاردن در خدمات را نيز فرا گيرد، فـى المـثـل اگـر كـارگـر و كـارمـنـدى چيزى از وقت خود بدزدد در رديف «مطففين» و كم فروشانى است كه آيات اين سوره سخت آنها را نكوهش كرده است... بـعـضـى مـى خـواهـنـد بـراى آيـه تـوسـعـه بـيـشـتـرى قـائل شـونـد و هـر گونه تجاوز از حدود الهى و كم و كسر گذاشتن در روابط اجتماعى و اخلاقى را مشمول آن بدانند، گرچه استفاده اين معنى از الفاظ آيه روشن نيست ، ولى بى تناسب هم نمى باشد.»[2]
و در ادامه این آیات خداوند می فرمایند « أَلَا يَظُنُّ أُولَئِكَ أَنَّهُمْ مَبْعُوثُونَ » - مگر آنان گمان نمی دارند که برانگیخته می شوند»
و این یعنی بزرگترین مصیب برای یک انسان که خداوند بخواهد به او چنین کنایه ای بزند.
از خداوند بخواهیم توفیقی عنایت فرمایند تا مصداق این آیه و آیات مشابه آن نباشیم و در زمره مطففین قرار نگیریم.ان شاءالله/
--------------
پی نوشت ها:
1. سوره مبارکه مطففین/آیات 1-4
2.تفسیر نمونه/ذیل آیات 1-4 سوره مطففین