وقف صدقه جاریه

16:33 - 1392/03/02
رهروان ولایت ـ یکی از کارهای خیر " وقف " نام دارد، که در تمام ادیان آسمانی، به خصوص در دین اسلام نامی آشنا است.
وقف

کارهای خیر در حد طبیعی آن به منزله ی بخشی از زندگی هر فرد، در همه ی جوامع به عنوان یک عمل مناسب و سازگار تلقی می شود. کار های خیر در همه ی جوامع مورد پسند واقع می شوند و در دین و زندگی اثرات مثبتی بر افراد می گذارد؛ اگر افراط و تفریط در آن صورت نگیرد.
یکی از کارهای خیر " وقف " نام دارد، که در تمام ادیان آسمانی، به خصوص در دین اسلام نامی آشنا است.
می دانیم که قرآن مجید اصلی ترین منبع معارف و حقوق اسلامی است و لذا برای دستیابی به اصل و ریشه ی هر اصل، پیش از هر منبع و مأخذی باید به قرآن مراجعه کنیم.
وقتی واقف درحال حیاتش ملکی از املاک خود را وقف کند هم به جامعه خدمت کرده است و هم پس از مرگش سودی به عنوان ثواب و پاداش الهی به او می رسد؛ «... و الباقیات الصالحات خیر عند ربّک ثواباً و مرداً«؛ «... و کارهای شایسته ی ماندنی، نزد پروردگارت از حیث پاداش بهتر و خوش عاقبت تر است.«؛(سوره مریم، آیه 76) بخاطر اینکه متاسفانه اکثر ما با این سنت حسنه اسلامی آشنایی نداریم چندین استفتا از مراجع معظم رو خدمتتان متذکر میشم.
ایت الله مکارم شیرازی:
س:با عنایت به جایگاه مهمّ مراکز آموزش عالى و پژوهشى در دنیاى امروز در راستاى ایفاى رسالت تعلیم و تربیت و با توجّه به نیاز مبرم این مراکز به کمکهاى مردمى و نظر به اهمیّت سنّت حسنه وقف استدعا دارد نظر شریف را نسبت به وقف، براى بهره مندى این مراکز مرقوم فرمایید.

 ج: وقف یکى از سنّتهاى مهمّ اسلامى است که از زمان پیامبر اکرم(صلى الله علیه وآله)وجود داشته و در اعصار ائمّه معصومین(علیهم السلام) مورد توجّه بوده و تأکیدهاى فراوانى نسبت به آن در روایات اسلامى آمده است و در طول تاریخ کارهاى مهمّى به وسیله موقوفات انجام شده و بسیارى از مراکز علمى، درمانى و مدارس دینى وکارهاى خیر اجتماعى از این طریق انجام گرفته است و مسلمانان جهان از برکات موقوفات، بهره فراوان گرفته و مى گیرند. در حدیثى ازامام صادق(علیه السلام)مى خوانیم: کسى از حضرتش پرسید چه چیز بعد از مرگ انسان ممکن است به او برسد؟ فرمود: سنّت نیکویى در میان مردم بگذارد هر کسى که به آن عمل کند اجر و پاداشش براى او خواهد بود بى آن که از اجر و پاداش عمل کنندگان به آن سنّت کاسته شود، دیگر این که صدقه جاریه (موقوفه)اى از خودش به یادگار بگذارد که آثار و برکاتش ادامه داشته باشد و این صدقات جاریه، مایه نجات او درعالم دیگر خواهد بود.درست است که سوء استفاده بعضى از افراد ناآگاه و بى ایمان از موقوفات چهره آن را در نظر بعضى دگرگون ساخته، ولى ما نباید اجازه بدهیم که این سنّت بزرگ و پربرکت اسلامى که در طول تاریخ هزاران هزار فایده و نتیجه مهم داشته است به خاطر سوء استفاده بعضى از نااهلان به دست فراموشى سپرده شود، بلکه باید جلوى سوء استفاده ها را گرفت و این امر کاملا ممکن است، عمران وآبادى بسیارى از مساجد، مدارس، مراکز علمى و مخصوصاً حرمهاى مقدّسه ائمّه اطهار(علیهم السلام) از برکت همین موقوفات است. امروز باید به این سنّت حسنه اسلامى اهمیّت بیشتر داد مخصوصاً براى مراکز علمى وفرهنگى از آن استفاده کرد و به یقین هر دانشمندى از چنین مراکزى برخیزد و هر خدمتى انجام دهد، بانیان موقوفه هاى مربوط به آن دراین جهان و جهان دیگر از آن بهره مند خواهند شد، خداوند همه را به احیاى سنّت هاى راستین اسلامى موفّق دارد.

  راههای ثبوت وقف

  وقف از چه راههایى ثابت مى شود؟

  اثبات وقف بودن یا از طریق علم و شهرت در محل است و یا بیّنه شرعیّه (دو شاهد عادل) و تنها با ادّعا و حتّى وقف نامه هاى مشکوک چیزى ثابت نمى شود، مگر آن که وقف نامه مورد اعتماد باشد.[1]
ایت الله خامنه ای:
س : آیا اجراى صیغه وقف در صحّت‏ آن شرط است؟ و بر فرض شرط بودن، آیا عربى بودن صیغه، شرط است؟
ج: انشاء لفظى در وقف، شرط نیست زیرا تحقق آن به معاطات هم ممکن است و همچنین در انشاء وقف به لفظ، عربى بودن صیغه آن هم شرط نیست.
س:آیا مالى که براى خرید لوازم به حسینیه‏ها بخشیده مى‏شود، حکم وقف را دارد یا آنکه لوازمى که با آن مال خریدارى مى‏گردند احتیاج به اجراى صیغه وقف دارند؟
ج: مجرّد جمع‌آورى مال، وقف محسوب نمى‏شود، ولى بعد از خریدن لوازم حسینیه با آن اموال و قراردادن آنها در حسینیه براى استفاده، وقف معاطاتى محقق مى‏شود و نیازى به اجراى صیغه وقف ندارد.[2]
حضرت ایت الله سیستانی:
سؤال :درصورتى كه مدرسه اى وقف تحصیل براى شیعه اِثنا عشرى شده باشد آیا انجام كارهاى مباح مثل صحبت و خواب و كارهایى كه نمى توان آنرا تحصیل نامید خواه كم یا زیاد د رمدرسه حرام است ؟ و نیز موقعى كه انسان حالش براى درس مساعد نیست آیا جایز است در مدرسه بماند؟ ویا منظور واقف این بوده كه كارهایى كه مخالف تحصیل است نباید انجام شود؟

جواب :اگر به نحو متعارف درس بخواند بقیه كارها جایز است.

سؤال :اگر متولى خیانت كند كه باعث از بین رفتن تمام املاك وقف شود و متولى را نمى شود بركنار كرد الا مرگ او را مى تواند از این عهده بركنار كند چه باید كرد ؟

جواب :اگر خیانت متولى ثابت شود و حاكم شرع با ضم امین به او نتواند از خیانت او جلوگیرى كند در صورتى كه متولى دیگرى پس از او تعیین نشده حاكم شرع نصب متولى مى نماید .[3]

 

پی نوشت:

1:سایت ایت الله مکارم

2:سایت ایت الله خامنه ای

3:سایت ایت الله سیستانی

Plain text

  • تگ‌های HTML مجاز:
  • آدرس صفحات وب و آدرس‌های پست الکترونیکی بصورت خودکار به پیوند تبدیل می‌شوند.
  • خطوط و پاراگراف‌ها بطور خودکار اعمال می‌شوند.
6 + 11 =
*****