سفیه حق معامله و خرید و فروش ندارد

ازجمله شرایط فروشنده و خریدار این است که هردو بالغ باشند به همین دلیل معامله با بچه‌ی نابالغ ولو اینکه اجازه از طرف ولی خود داشته باشد باطل می باشد و همچنین خریدار و فروشنده نباید ممنوع از تصرف باشند.
یکی از موارد ممنوع از تصرف این می‌باشد که شخص سفیه نباشد چون سفیه به کسی اطلاق می شود که «مال خود را در کارهای بیهوده­‌ا‌ی که هیچ غرض عقلایی ندارد، مصرف می‌کند. گفتنی است که سفیه غیر از دیوانه است.» [1]

در این موارد باید بین سفیه و کسی که مجنون است تفاوت قائل شد زیرا مجنون قوه‌ی ادراکی برای تشخیص صحیح از سقیم را ندارد ولی سفیه کسی است که با وجود داشتن قوه‌ی ادراکی صحیح  حتی ممکن است دارای مدارج علمی و ارزش اجتماعی باشد باز مال خود را در راه غیر مشروع و راه ناصحیح استفاده می کند.

پرسش: آیا کسی که دیوانه و یا سفیه شده می تواند در اموال خود تصرف کند؟
پاسخ: «دیوانه» و «سفیه» یعنى کسى که مال خود را بیهوده مصرف مى‏‌کند و توانایى بر نگهدارى و معامله ندارد، حق ندارند در مال خود تصرّف کنند بلکه باید زیر نظر ولىّ آنها باشد. [2]

پرسش: شخصى است کارهاى غیر عاقلانه انجام مى دهد مثلا پولهاى خود را در اختیار افراد قمارباز قرار مى دهد و فقط به گرفتن چک بى محل از قمارباز اکتفا مى کند یا با این که زن و بچه او به خانه احتیاج دارند خانه را به دیگرى واگذار مى کند آیا مى توان او را از این دخل و تصرّفات بازداشت و یا فرزندان او مى توانند از کار های او به محاکم قضایى شکایت کنند و یا حاکم شرع و نماینده ولى فقیه خود با نبود شاکى مى تواند رأساً بر علیه آن فرد اقدام نماید؟
پاسخ: در فرض سوال چنین کسى سفیه است و حقّ دخالت مستقیم در اموالش را ندارد و فرزندان وی حقّ شکایت به محاکم قضایی را دارند و نیز حاکم شرع و کسانى که از طرف او براى این گونه کارها دارای اجازه هستند در مواردى مانند مورد فوق مى توانند مستقیما بدون وجود شاکی دخالت کنند و اقدامات لازم را به عمل آورند. [3]

پی‌نوشت:
1). آیت الله خامنه‌ای، رساله آموزشی، شرایط فروشنده و خریدار، درس سی و پنجم.
2). آیت الله مکارم شیرازی، استفتائات، محجوریت دیوانه و سفیه. (کدمطلب:253032)
3). آیت الله مکارم شیرازی، استفتائات، محجوریت کسی که کارهای غیر عاقلانه انجام می دهد. (کدمطلب:253057)