- همانطور که در سایرعقود مالک می تواند شرط ضمن عقد قرار دهد در اجاره نیز موجر می تواند شروطی را تعیین کند و اگر از ابتدای عقد با اجیر شرط کند که در صورت کم کاری او را جریمه کرده و مبلغی از حقوق او کسر می شود اشکالی ندارد.
همانطور که در سایر عقود صاحب مال می تواند در هنگام عقد شروطی را تعیین کند، در عقد اجاره نیز موجر می تواند شروطی را برای مستاجر تعیین کرده و مستاجر را مقیّد به عمل کردن به این شروط کند مثلا اگر در اجاره منزل شرط کند که به دیگری اجاره ندهد مستاجر حق ندارد که منزل یا مغازه را به کسی دیگر اجاره دهد و همچنین اگر اجیر شده باشد که کاری را برای موجر انجام دهد نمی تواند کار را به دیگری بسپرد و حتما باید خودش به شرط و اجاره عمل کند.
«اگر خانه يا دكان يا اطاقى را اجاره كند و صاحب ملك با او شرط كند كه فقط خود او از آنها استفاده نمايد، مستأجر نمی تواند آن را به ديگرى اجاره دهد و اگر شرط نكند مىتواند آن را به ديگرى اجاره دهد. اگر اجير با انسان شرط كند كه فقط براى خود انسان كار كند، نمىشود او را به ديگرى اجاره داد.» [1]
براین اساس که شرط ضمن عقد در اجاره صحیح می باشد اگر موجر برای اجیر خود شرط ضمن عقد اجاره کند که در صورتی که از میزان و معیار عرف کمتر کار کنی فلان مقدار از حقوقس کسر می کند، صحیح است؟
پرسش: من در كارگاهي كار مي كنم که صاحب كار در زمان استخدام قانوني، شرطی با این مضمون: «افرادی که نسبت به بقیه افراد کمتر کار کنند به سه نفر آخر، هر نفر مبلغ پنج هزار تومان به عنوان جریمه تعلق می گیرد که از حقوق شان کسر می گردد و با آن پول براي همه ی كارگران شیريني يا ميوه خریداری شده، تا همه آنها از آن استفاده کنند» قرار داده است؛ آیا چنین شرطی مشروع می باشد؟
پاسخ: در صورتی که این شرط را اعلام کرده باشد و کارگران با اطلاع از آن مشغول به کار شده باشند مانعی ندارد. [2]
پی‌نوشت:
1). حضرت امام خمينى، توضيح المسائل، مؤسسه تنظيم و نشر آثار امام خمينى، تهران، چاپ هفتم، 1387 ش، ص377، مساله2180ـ2181.
2). آیت الله مکارم شیرازی، استفتائات، جواز شرط جریمه در صورت کم کاری کارگر در بدو استخدام. (کدمطلب:256384)