- در صورتی که عامل در مضاربه ورشکست شود، سرمایه گذار حق دریافت سود از او ندارد.
ازجمله شروط در مضاربه این است که باید سودحاصله در مضاربه بصورت درصدی باشد مثلا 5% تعیین شود و اگر بصورت عدد مشخصی باشد باطل است.
«ربح تعیین شده در مضاربه نباید عدد مشخصی باشد. بلکه باید به صورت کسر مشاع (یعنی درصد) باشد. مثال: محمد ۱۰ میلیون سرمایه در اختیار علی می‌گذارد تا با آن برای او تجارت کند و از سود حاصله ۳۰% به محمد بپردازد. صحیح است. در مثال فوق اگر مبلغ مشخصی مثلاً ۳۰۰ هزار تومان به عنوان سود محمد تعیین شود که ماهانه به او پرداخت شود، باطل است.» [1]
نکته در صورتی که تعیین درصد شود ولی عامل مضاربه ماهیانه مشخصا 300یا400 هزارتومان به سرمایه گذار دهد و در پایان زمان مضاربه سود و ضرر را بایکدیگر حساب کنند صحیح است و می توانند دوطرف سود و ضرر را مصالحه کرده و بگویند سود همان بوده که ماهیانه پرداخت می شده است.
حال در صورتی که عامل بگوید در مضاربه سودی نکرده است حکم چگونه است؟
پرسش: شخصى مبلغى به طور مضاربه به واسطه اين جانب به كارفرمايى (كاسب) داده، كه ماهيانه سود آن را دريافت نمايد، در ضمن اينجانب قبول كردم كه معادل سودى كه آن شخص بايد در هر نوبت ماهيانه دريافت كند به او چك بدهم و صاحب كار سود را به حساب بنده واريز نمايد. اينك كارفرما ورشكست شده، و فرارى می‌باشد، وديگر پولى به حساب بنده واريز نمى كند. آيا شخصى كه چك بنده را در دست دارد شرعاً مى تواند از حساب من برداشت كند؟ آيا من كه جز واسطه رساندن سود مضاربه نبوده‌ام، بدهكار هستم؟
پاسخ : چنانچه عامل ورشکست شده و دیگر معامله سودآورى انجام نمى شود، صاحب پول حق درخواست سود ندارد. [2]
پی‌نوشت:
1). آیت الله خامنه‌ای، رساله آموزشی، ج2، درس67. (مضاربه)
2). آیت الله مکارم شیرازی، استفتائات، عدم حق مطالبه سود از عامل ورشکست شده. (کدمطلب:253096)
سود در مضاربه باید درصدی تعیین شود و هرگونه قیمت مشخص در مضاربه ممنوع است و موجب بطلان مضاربه می شود و در صورتی که عامل مضاربه ورشکست شود و نتواند پول سود مضاربه را به سرمایه گذار پرداخت کند سرمایه گذار حق رجوع به عامل ندارد.