میزان اعمال، وسیله سنجش اعمال است که قطعا مادی نیست و ممکن است منظور همان امام معصوم باشد که معیار حق و باطل است.
در ادامه بحث با جوانی که در مورد احوالات قیامت سوال داشت، او گفت: به نظرم یکی دیگه از مسائل خرافی در روز قیامت مساله «میزان» هستش.
من: خوب وجود میزان در قیامت چرا خرافاته؟
جوان: چون‌که خیلی مضحک و مسخره است که خدا بیاد روز قیامت یه ترازو بذاره و اعمال ما رو باهاش اندازه‌گیری کنه و مثلا یه طرف، اعمال ما باشه و یه طرف دیگه وزنه‌هایی که باهاش چیزی رو اندازه میگرن و بعدش اگر سنگین بود آدم بره بهشت و اگر سبک بود بره جهنم.
من: ببین دوست من، جلسه قبل هم عرض کردم، اینکه عقل ما برخی چیزها رو نمی‌فهمه، دلیل بر مضحک بودن اونا نیست، خوب ممکنه معنای خاصی داشته باشن؛ ممکنه یه جور خاصی باشه که بشه تصور کرد و ما از اون اطلاع نداریم؛ درست مثل صراط که در موردش سوال داشتی.
جوان: اصلا این مساله میزان و وجود ترازو در آخرت از کجا اومده؟
من: خوب معلومه از قرآن دیگه، خداوند متعال می‌فرماید: «وَ نَضَعُ الْمَوازينَ الْقِسْطَ لِيَوْمِ الْقِيامَةِ فَلا تُظْلَمُ نَفْسٌ شَيْئاً [انبیاء/47] و ترازوهاى عدالت را در روز قيامت قرار می‌دهیم و به هيچ كس هيچ ستمى نمىشود» هم‌چنین فرمود: «وَ الْوَزْنُ يَوْمَئِذٍ الْحَقُّ فَمَنْ ثَقُلَتْ مَوازينُهُ فَأُولئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ * وَ مَنْ خَفَّتْ مَوازينُهُ فَأُولئِكَ الَّذينَ خَسِرُوا أَنْفُسَهُمْ بِما كانُوا بِآياتِنا يَظْلِمُون [اعراف/9-8] ميزان [سنجش اعمال] در آن روز حق است پس كسانى كه اعمال وزن شده آنان سنگين و با ارزش باشد، رستگارند. و كسانى كه اعمال وزن شده آنان سبك و بىارزش باشد، به سبب اين‌كه همواره به آيات ما ستم مىورزيدند، به خود زيان زده‌اند [و سرمايه وجودشان راتباه كردهاند]». پس این اندیشه از متن قرآن گرفته شده، نباید فکر کنی خرافاته.
جوان: آخه برام حل نمیشه ترازویی اونجا باشه، اصلا مگه میشه اعمال انسان رو سنجید، چه نیازی به سنجیدن هست، هر کس وارد محشر میشه معلومه که چیکار کرده و اعمال خوب و بدش مشخصه دیگه.
من: ببین دوست عزیز، اگر قرآن یا روایت صحیح السند بگه ما هم باید بگیم چشم. لذا نباید انکار کنی.
جوان: خوب میشه بگی معنای این ترازو چیه؟
من: بدون شک به معنای ترازویی که تو ذهن ماست و در این دنیا می‌بینیم نیست، چون اعمال ما مادی نیستن که بشه وزن‌شون کرد.
جوان: پس چیه؟
من: نگاه کن قرآن می‌فرماید: «لَقَدْ أَرْسَلْنا رُسُلَنا بِالْبَيِّناتِ وَ أَنْزَلْنا مَعَهُمُ الْكِتابَ وَ الْميزانَ لِيَقُومَ النَّاسُ بِالْقِسْط [حدید/25] همانا ما پيامبران خود را با دلايل روشن فرستاديم و با آنان كتاب و ترازو [ى تشخيص حق از باطل] نازل كرديم تا مردم به عدالت بر خيزند». در این آیه منظور این نیست که هر پیامبری اومد با خودش یه ترازو آورد، بلکه منظور معیار سنجس هستش.
جوان: خوب منظور چیه؟
آیت الله سبحانی(حفظه‌الله) معتقدند همون طور که خداوند متعال برای تشخیص اینکه چه کسی ایمانش بیشتر و چه کسی کمتره میزان‌هایی مثل قرآن و امام و پیامبر قرار داده و هر اندازه به این موارد نزدیک‌تر باشیم از حیث عمل و اعتقاد ایمان‌مان بیشتر است، ممکن است همین موارد را هم برای آخرت میزان قرار داده باشد»[الإلهيات، ج4، ص 266] حتی تو روایت در زیارت امیرالمومنین(عیله‌السلام) اومده: «السلام على يعسوب الإيمان و ميزان الأعمال، و سيف ذي الجلال» یعنی خطاب به حضرت گفته شده میزان و ترازوی اعمال.[بحار الأنوار، ج97، ص 287]
جوان: این جوری خوبه.
من: بله نهایتش اینه که معتقد باشیم و بگیم بدون شک میزانی هست، اما نمی‌دونیم کیفیت اون چه جوریه؛ یعنی ایمان داشته باشیم اما در مورد نحوه اون سکوت کنیم. البته بدون شک تراوزی مادی که ما می‌شناسیم نیست.
جوان: پس میشه منم بگم ترازویی هست، ولی مادی نیست و ما هم نمی‌دونیم چیه؟
من: بله همین اعتقاد کافیه.
جوان : ممنون حاج آقا لطف کردی.
من: خواهش می‌کنم، موفق باشی.