- خطا و اشتباه، ناشی از جهل انسان است، اگر انسان عالم و آگاه باشد، خود به خود خطا و اشتباهی هم نخواهد داشت.
بعد از درس اندیشه اسلامی یکی از دانشجوها گفت: استاد یه سوال دارم، وقت دارید؟
استاد: بله، بفرمایید چند دقیقهای میتونم در خدمت باشم.
دانشجو: ببخشید استاد این عصمت که گفتید یعنی چی؟
استاد: عصمت انبیا رو میگی که بحث کردیم؟
دانشجو: بله، لطفا کمی برام توضیح بیشتری بفرمایید.
استاد: بله حتما، «عصمت» از «عصم» میاد، یعنی محافظت شده، وقتی میگیم فلانی معصومه، یعنی محافظت میشه و یه جورایی نگهبان داره و خلاف نمیکنه؛ در اصطلاح کلامی هم یعنی انسانی که هیچ گناه، خطا و اشتباهی در زندگی نداره.
دانشجو: ببخشید استاد سوال منم دقیقا همین جاست، چطور میشه انسان به جایی برسه که دیگه هیچ خطایی نداشته باشه؟ همیشه گفتن «بشر جایز الخطاست» چون هم حس اشتباه میکنه و هم عقل و ما ابزار دیگهای برای شناخت نداریم، لذا انسان به طور طبیعی باید خطا داشته باشه، مگه کسی ما فوق انسان باشه که دیگه از بحث ما خارجه.
استاد: اول به من بگو به نظرت منشا خطا چیه؟ چرا انسان خطا میکنه؟
دانشجو: منشاش به نظرم جهل و عدم فهم درسته دیگه، اگر خوب میفهمید که خطا نمیکرد.
استاد: احسن کاملا درسته، بدون شک منشا هر گونه خطا و اشتباهی جهالت انسانه، پس اگر کسی عالم باشه خطا نداره درسته؟
دانشجو: بله دقیقا، ما تجربه میکنیم، راه آزمون و خطا رو طی میکنیم تا به علم برسیم.
استاد: خوب حالا سوال من از تو اینه اگر کسی از راه خاصی عالم شد، حالا هر راهی، باز میشه بگیم این انسان خطا میکنه؟ او همه چیز رو بلده، مثلا تمام قوانین فیزیک یا ریاضی یا پزشکی رو میشناسه و آگاهی داره، باز میشه بگیم اشتباه کرد؟
دانشجو: نه دیگه، وقتی عالم باشه، خطا معنا نداره.
استاد: الحمدلله، خوبه که متوجه هستی چی میگم؛ خوب اینجا ما میگیم خداوند متعال که عالم به تمام اسرار و قوانین و تمام هستی است، از طریق ملائکه یا اصلا مستقیم و بدون واسطه، اون کسی که قراره معصومش کنه رو عالم میکنه تا هیچ خطایی ازش سر نزنه.
دانشجو: این برام حل نمیشه؛ چطور انسانی به اینجا میرسه؟
استاد: ببین وقتی شخصی پیامبر خدا شد و با خداوند متعال ارتباط برقرار کرد، باید پذیرفت که خدا معلم اوست و بهش تعلیم میده و با انسانهای عادی دیگه فرق میکنه.
دانشجو: خوب این ارتباط رو چجوری بفهمیم؟
استاد: راه تشخیصش رو خدا در اختیار ما قرار داده، وقتی پیامبری اومد و معجزه نشون داد و کاری کرد که از توان بشر خارجه، ما میفهمیم که این کار رو با نیرویی فراتر از نیروی بشر انجام داده؛ این طور نیست؟
دانشجو: بله دیگه، اگه چنین کاری بکنه، درسته.
استاد: خوب هر پیامبری اومد با خودش معجزه آورد تا مردم حرفش رو بپذیرن، اون معجزه نشون داد که پیامبر با عالم بالا در ارتباطه و این نیرو رو از بالا گرفته و با اون نیرو تونسته این کار خارقالعاده رو انجام بده.
دانشجو: خوب این مساله چه ربطی به عصمت داره؟
استاد: ببین اگر کسی با عالم بالا در ارتباط باشه پس علم و دانش خودش رو هم از اونجا میگیره و وقتی علم باشه خودت هم گفتی که دیگه خطا و اشتباه معنا نداره.
دانشجو: یعنی چون پیامبر با خدا در ارتباطه، علم و دانش خودش رو هم از خدا میگیره و در این صورت هیچ جهلی نداره، و وقتی جهل نباشه، یعنی خطا و اشتباهی هم در کار نیست. درسته؟
استاد: احسن، دقیقا همینه.
دانشجو: یعنی همه انبیا معصوم بودن؟
استاد: بله، اعتقاد ما شیعه بر اینه و معتقدیم حضرت محمد مصطفی(صلیاللهعلیهوآله) برترین اونا و گل سر سبد هستی است، چون علم و دانشش بیشتر از همه بوده و عصمتش نیز به تبع از همه بیشتر.
دانشجو: بله متوجه شدم، لازمه مقداری در مورد مقام نبوت و جایگاه اون مطالعه کنم.
استاد: بله، شناخت جایگاه نبوت و مقام و منزلت اون خیلی کمکت میکنه.
دانشجو: ممنون استاد.
من: خواهش میکنم، موفق باشی.