برخی گمان کرده‌اند که دین اسلام دین ریا و فریب است و تنها زمانی که در حالت ضعف قرارگیرد، سخن از مهربانی با غیر مسلمانان دارد.
دین اسلام، دینی بر پایه عقل و منطق است و بر اساس راستی و درستی بنا شده است، به گونه‌ای که در فرهنگ اسلامی هیچ‌گاه هدف وسیله را توجیه نمی‌کند، و از ابزار باطل برای رسیدن به حق استفاده نمی‌شود، اما متأسفانه برخی از افراد ناآگاه یا مغرض تلاش کرده‌اند به گونه‌ای اسلام را دین ریا و تزویر معرفی کنند که در ادامه ذیل گفتگویی به بررسی دلایل این افراد می‌پردازیم.
پرسش‌گر: دین اسلام، دین فریب و نیرنگ هست!؟
مسلمان: چرا!؟
پرسش‌گر: اگه یه بار قرآن‌تون را مطالعه کنید متوجه میشید که چقدر فریب کاری داخلش وجود داره!!
مسلمان: باز هم متوجه نشدم، یه کم توضیح میدی!؟
پرسش‌گر: نگاه کن، مسلمونا تا زمانی که تحت تسلط مشرکین مکه بودن، از محبت و گذشت و تسالم سخن می‌گفتن آیاتی از قرآن مثل آیه 43 سوره شوری دال بر این سخنه؛ اگر هم خیلی می‌خواستن مخالفت کنند می‌گفتن شما به دین خودتان باشید ما هم به دین خودمان مثل سوره کافرون، اما وقتی پاشون به مدینه رسید، دیگه از این خبرها نیست، یک‌باره خدا دستور میده که گردن کافرها رو بزنید و اسیرشون کنید.(محمد/4)
یا در مورد اهل کتاب تا وقتی مسلمونا در مکه هستن و نیروی نظامی ندارن، به اونا میگه: «ما به آنچه به سوی ما نازل شده و آنچه به سوی شما نازل شده ایمان داریم، و خدای ما و خدای شما یکی است، و ما تسلیم او هستیم.»(عنکبوت / 46) ولی وقتی به مدینه می‌رسن و قدرت نظامی پیدا می‌کنن، میگن: «با كسانى از اهل كتاب كه به خدا و روز بازپسين ايمان نمى‌آورند و آنچه را خدا و فرستاده‌اش حرام کرده‌اند، حرام نمى‌دارند و متدين به دين حق نمىگردند قتال كنيد تا با خوارى به دست خود جزيه دهند.»(توبه / 29)
خوب این کارا اگه دورویی نیست پس چیه!؟ اگه فریب نیست پس چیه!؟ مثل اینکه خدای محمد(صلی‌الله‌علیه‌وآله) توی مکه با خداش توی مدینه فرق می‌کنه.
مسلمان: می‌دونی چیه!؟ اشکال اینه که شما فقط بخشی از آیات قرآن رو دیدی و بر طبق اونا قضاوت می‌کنی؛ برای اینکه تحلیل درستی داشته باشیم، لازمه به چند نکته توجه کنیم، اول از همه اینکه رویه اسلام عوض نشده، بلکه شرائط زمانی خاص، سبب میشه که جهت خاصی از فرامین و دستورات اسلام ظهور و بروز بیشتر داشته باشه و الا اسلام از ابتدا به دوستی و برابری توصیه می‌کرده و دستور به مقابله با کسانی می‌داده که قصد آزار و اذیت مسلمونا رو داشتن و این حکم در مکه و مدینه تفاوتی نکرده؛ ولی خوب طبیعیه که در مکه که تعداد مسلمونا کم بوده، نمیشده دست به مقابله بزنند، چون در این صورت همه اونا رو می‌کشتن و چیزی از اسلام باقی نمی‌موند، نه اسلام بلکه هیچ آدم عاقلی این کار رو نمی‌کنه، ولی در مدینه که قدرت پیدا کردن چنین کاری رو انجام دادن.
پرسش‌گر: این توجیه، اگه واقعاً این‌طوری بود، چرا توی مدینه از بخشش و ترحم نسبت به کافرا خبری نیست، آیه‌ای نازل نمیشه!؟
مسلمان: کی گفته نیست، اگه آیات مدنی قرآن رو نگاه کنی می‌بینی در آیات متعددی سخن از رأفت و بخشش غیر مسلموناست؛ بذار چند تا مثال برات بزنم، مثلاً آیه 90 سوره نساء که در مدینه نازل شده خطاب به مسلمونا میگه: «پس اگر از شما كنارهگيرى كردند و با شما نجنگيدند و با شما صلح کردند، (ديگر) خدا براى شما راهى (براى تجاوز) بر آنان قرار نداده است.» یا اینکه در سوره «ممتحنه» که همه مفسرا گفتن در مدینه نازل شده، خداوند متعال یک اصل مهم برای برخورد با مشرکین رو می‌فرماید: « [امّا] خدا شما را از كسانى كه در [كار] دين با شما نجنگيده و شما را از ديارتان بيرون نكردهاند، باز نمىدارد كه به آنان نيكى كنيد و با ايشان عدالت ورزيد، زيرا خدا دادگران را دوست مىدارد.»(ممتحنه / 8)
پرسش‌گر: گیرم این حرفت درست باشه، ولی در مورد اهل کتاب چی میگی!؟ اون‌جا که دیگه بحث جنگ و ترس نیست!؟
مسلمان: نه، اون‌جا هم این موضوع مطرحه، چون اهل کتاب از مشرکین مکه بیشتر هماهنگ بودن و خطرشان بیشتر بود، به همین خاطر شما اگه نگاه کنی معمولاً هر جایی که مشرکین با مسلمونا وارد جنگ شدن، یهودیا نیز به حمایت از اونها پرداختن و به مسلمونا خیانت کردن. اما اون دو آیه‌ای که شما برای اهل کتاب آوردی اصلاً به این موضوع ربطی نداره.
پرسش‌گر: چرا!؟
مسلمان: چون توی آیه اول موضوع، گفتگو و بحث علمی هست، به همین خاطر توی همون آیه می‌فرماید: «وَ لا تُجادِلُوا أَهْلَ الْكِتابِ إِلاَّ بِالَّتي هِيَ أَحْسَن ...[عنکبوت/46] با اهل كتاب جز به روشى كه از همه نيكوتر است مجادله نكنيد..» و بحث علمی هم جایی امکان پذیر هستش که یک نقطه مشترکی باشه، به همین خاطر تو ادامه آیه مشترکات رو میگه که خداوند و کتاب آسمانی هستش.» اما در آیه بعدی، موضوع، کلا عوض میشه، بحث سر موضوع اجتماعی هستش به همین خاطر آیه دستور میده که با قدرت مشرکین رو وادار کنید که به قوانین اجتماعی اسلام که دادن فدیه هست گردن بذارن، خوب مشخصه که توی مکه حکومت اسلامی نبود که بحث از قوانین اجتماعی اسلام باشه، به همین خاطر این دستور توی مدینه نازل شده که حکومت اسلامی توسط پیامبراکرم(صلی‌الله‌علیه‌وآله) تشکیل شده.
پرسش‌گر: من خودم باید برم قرآن رو ببینم.
مسلمان: برو ببن، ولی به یک آیه دو آیه توجه نکن، بلکه تمام آیات رو مد نظر قرار بده و بعد قضاوت کن.