-در مورد ازدواج مصعب با سکینه دختر امام حسین(علیهالسّلام) بین مورخین اختلاف نظر وجود دارد؛ گروهی بر این عقیدهاند که حضرت سکینه اصلا ازدواج نکرده است.
شبهه: یکی از شبهاتی که در فضای مجازی مطرح میشود داستان ازدواج سکینه فرزند امام حسین(علیهالسلام) با «مصعب بن زبیر» و دیگر افراد از این خاندان است. و با این عنوان میخواهند بگویند اهل بیت(علیهمالسلام) با مروانیان و زبیریان همگی خویشاوند بودهاند و درگیری بین آنها در کربلا نزاع بر سر حکومت بوده است.
پاسخ:
در مورد ازدواج مصعب با حضرت سکینه دختر امام حسین(علیهالسّلام) بین مورخین اختلاف نظر وجود دارد. گروهی بر این عقیدهاند که سکینه ازدواج نکرده است، چون امام حسین(علیه السلام) در جواب برادرزادهاش حسن مثنی، فرمود : «من فاطمه را به عقد تو در می آورم، ولی سکینه مستغرق در خداوند است و مردی صلاحیت او را ندارد».[1] .
جناب شبر و مقرم و بسیاری دیگر معتقدند که حضرت سکینه فقط با عبدالله بن حسن ازدواج کرده است؛ ولی عبدالله قبل از وصال به آن بانوی مکرمه، در کربلا شهید شد و این بانوی عزیز بعد از حادثه کربلا در خانه برادرش امام سجاد(علیه السلام) سکونت کرد و همیشه عزادار مصیبت کربلا بود.[2] اما گروه دیگری از مورخین می گویند که حضرت سکینه بعد از حادثه کربلا، با مصعب بن زبیر ازدواج کرد[3]. ابن طقطقی مینویسد: «وی (مصعب) سکینه دختر حسین(علیهالسّلام) و عایشه دختر طلحه را به همسری گرفت و آنها را یک جا در خانه خود گرد آورد».[4]
بر فرض صحت این داستان، قراین و شواهدی وجود دارد که این ازدواج به رضایت حضرت سکینه (سلاماللهعلیهم) نبوده و از روی اجبار و برای نزدیکی با پیامبر اکرم(صلیاللهعلیهوآله) صورت گرفته است. گواه این ادعا این است که نوشته اند: حضرت سکینه پس از مرگ مصعب و ازدواج با خواهرزاده او «عبدالله بن عثمان» سر از اطاعت او بر میگیرد و نشوز میکند، «رمله بنت الزبیر» مادر وی و خواهر مصعب، نزد عبدالملک میرود و میگوید: «اگر چنین نبود که ما میخواهیم پوششی بر کارهای خود بگذاریم، هرگز نسبت به کسی که رغبتی در ما ندارد، رغبتی نداشتیم.»[5] با توجه به این جمله و تصریحی که در آن وجود دارد، به راحتی میتوان به واقعیت این پیوند پی برد. چنان که سبط بن جوزی نیز میگوید: «این ازدواج به اجبار صورت گرفت.»[6]
پس از آنکه مصعب در جنگ با عبدالملک بن مروان کشته شد. عبدالملک بن مروان از سکینه خواستگارى کرد؛ ولى وى نپذیرفت و این باعث کینه دستگاه خلافت مروانى با آن بانوی مخدره شد. از این رو برای فرار از دست عبدالملک بن مروان، با عبداللَّه بن عثمان بن عبداللَّه بن حکیم بن حزام ازدواج کرد.[7]
البته شبیه این تهدید و اجبار برای دختر دیگر امام حسین(علیه السلام) فاطمه نیز اتفاق افتاده است؛ «عَبْدَ الرَّحْمَنِ بْنَ الضَّحَّاك» حاکم و عامل یزید بن عبدالملک از ایشان خواستگاری کرد که با مخالفت آن بانو مواجه شد و تهدید کرد که فرزند بزرگ آن بانو را با تهمت شرب خمر تازیانه می زند و ناچارا آن بانوی گرانقدر نامه ای به یزید بن عبدالملک می نویسد و او هم ضحاک را شدیدا مجازات می کند.[8]
در نتیجه: با رجوع به منابع معتبر تاریخی در می یابیم که اصل داستان ازدواج های متعدد حضرت سکینه با آل زبیر و برپایی مجالس شعر با شعرا توسط آن بانوی جلیل القدر دروغی بیش نبوده است و همه ساخته و پرداخته زبیریان بوده است. جناب عبدالرزاق مقرم، ازدواج بین مصعب و سکینه را با دلایل مختلف رد می کند و می گوید: اصل این قصه ساخته و پرداخته دشمنان است؛ چون اولا: بسیار بعید است که امام سجاد(علیه السلام) به دشمن خود چنین اجازه ای بدهد، درحالیکه هیچ تهدیدی از جانب مصعب آنها را تهدید نمیکرده، چون مصعب در بصره بوده و امام با خواهرش در مدینه بودند. دوما: سند این داستان مرسل است. سوما: در اسناد این داستان افرادی (مانند مجادله) هستند که به خاطر ضعیف بودن شان علما از همه روایاتشان اعراض کرده اند. چهارما: ناقلان این داستان (که شخصی به نام شعبی می باشد) خود اموی و از دشمنان اهل بیت هستند.[9]
این مطالب چطور ممکن است که درست باشد درحالیکه که خاندان بنی هاشم بعد از جریان کربلا، سالها هیچ گونه خضاب و مجلس شادی برپا نکردند تا بعد از انتقام مختار از قتله کربلا. و آنچه که بین شیعه مسلم است فقط ازدواج ایشان با عبدالله بن حسن بوده است. و تعجب از ابوالفرج اصفهانی است که چطور این دروغ های فاحش را در کتاب خود آورده است با اینکه درکتب قبل از او که به داستان زندگی حضرت سکینه پرداخته اند این مطالب دیده نمی شود. [10]
______________________________________________________________
پینوشت:
[1] . شبر، جواد، ادب الطف، ص160و . 165 http://lib.eshia.ir/27711/1/165؛ مقاتل الطالبین ،ابوالفرج اصفهانی،ص167. http://lib.efatwa.ir/40132/1/167.
[2] . البلاذری، أبو الحسن أحمد بن یحیی، انساب الاشراف، ج۲، ص۱۹۵. http://lib.eshia.ir/40503/2/195/ ؛ الطبقات الكبرى - ط العلميه ،ابن سعد ،ج5 ،ص140. http://lib.eshia.ir/40237/5/140
[3] . ابن کثیر، عمادالدین، البدایة و النهایة، ۱۴۰۷، ج7، ص20. http://lib.eshia.ir/40503/7/20/ ؛ الطبقات الكبرى - ط العلميه ،ابن سعد ،ج5 ،ص140. http://lib.eshia.ir/40237/5/140؛ تذكرة الخواص، سبط بن الجوزي ،ص 249. http://lib.eshia.ir/86683/1/249؛ ابن طقطقی، محمد بن علی، الفخری فی الآداب السلطانیة و الدول الاسلامیة، تحقیق عبد القادر محمد مایو، بیروت، دار القلم العربی، ۱۴۱۸، ط الاولی، ص۱۲۴.
[4] . ابن طقطقی، محمد بن علی، الفخری فی الآداب السلطانیة و الدول الاسلامیة، http://lib.efatwa.ir/44281/1/124
[5] . احمد بن ابی طاهر، ابن طیفور، بلاغات النسا، ص139.http://lib.eshia.ir/41015/1/139
[6] . تذكرة الخواص، سبط بن الجوزي ،ص 249. http://lib.eshia.ir/86683/1/249
[7] . الاغانی ، ابو الفرج الإصفهاني ، 19 ،ص 87 -88. http://lib.eshia.ir/71656/19/88
[8] . الطبقات الكبرى - ط العلميه ، ابن سعد ،ج 8 ، ص 346. http://lib.efatwa.ir/40237/8/346؛ الكامل، ابن اثير، ج 5، ص 113. http://lib.eshia.ir/22036/5/113
[9] . مقرم، عبدارزاق، السیدالسکینه، ، ص۱۱۲-117. http://lib.eshia.ir/27192/1/112
[10] . اعلام النساء المؤمنات ، الحسّون، محمد ، 1 ، ص495.-511 http://lib.eshia.ir/10717/1/500
شبهه: یکی از شبهاتی که در فضای مجازی مطرح میشود داستان ازدواج سکینه فرزند امام حسین(علیهالسلام) با «مصعب بن زبیر» و دیگر افراد از این خاندان است.
پاسخ:
در مورد ازدواج مصعب با حضرت سکینه دختر امام حسین(علیهالسّلام) بین مورخین اختلاف نظر وجود دارد. گروهی بر این عقیدهاند که سکینه ازدواج نکرده است. بر فرض صحت این داستان، قراین و شواهدی وجود دارد که این ازدواج به رضایت حضرت سکینه (سلاماللهعلیهم) نبوده و از روی اجبار و برای نزدیکی با پیامبر اکرم(صلیاللهعلیهوآله) صورت گرفته است.