مشرکین برای بازی و سرگرمی خود از پیامبر اکرم(صلی‌الله‌علیه‌وآله) درخواست معجزه می‌کردند، به همین خاطر حضرت درخواست آنها را رد می‌کرد.
شبهه: اگر راه شناخت پیامبران معجزه است؛ پس آوردن معجزه از سوی پیامبران امری معقول و مطابق با عقل و فطرت بوده است. حال سوال این است که چرا پیامبر اکرم(صلی‌الله‌علیه‌وآله) درخواست انجام معجزه توسط برخی از مشرکین را رد کرد، آنچنان که خداوند متعال در این زمینه می‌فرماید: «وَ قالُوا لَنْ نُؤْمِنَ لَكَ حَتَّى تَفْجُرَ لَنا مِنَ الْأَرْضِ يَنْبُوعاً ... قُلْ سُبْحانَ رَبِّي هَلْ كُنْتُ إِلاَّ بَشَراً رَسُولا[اسراء/90-93] و گفتند: «ما هرگز به تو ايمان نمىآوريم تا اينكه چشمه جوشانى از اين سرزمين (خشك و سوزان) براى ما خارج سازى.... بگو: منزه است پروردگارم (از اين سخنان بىمعنى)! مگر من جز انسانى فرستاده خدا هستم؟!» با توجه به این آیه پیامبر اسلام(صلی‌الله‌علیه‌وآله) درخواست معجزه از مردم را رد کرده است، در حالیکه باید به آنان پاسخ مثبت می‌داد تا آنان به پیامبری ایشان ایمان بیاورند.
در پاسخ به این سوال لازم است به چند نکته توجه کرد:
1. پیامبر اکرم(صلی‌الله‌علیه‌وآله) برای اثبات پیامبری خویش معجزات فراوانی آورده است، آنچنان که مورخین بیش از 1000 معجزه برای ایشان نقل کرده‌اند[1]، لذا این آیات نباید رهزن شود که پیامبر هیچ معجزه‌ای برای ادعای خویش انجام نداده است، آنچنان که در دوران کنونی قرآن به عنوان معجزه اصلی ایشان به یادگار مانده است، حتی پیامبر اکرم(صلی‌الله‌علیه‌وآله) برخی از معجزات درخواستی مشرکین را نیز انجام داد، آنچنان که امیرالمومنین(علیه‌السلام) در خطبه 192 نهج البلاغه بیان می‌کند مشرکین مکه از پیامبر اکرم(صلی‌الله‌علیه‌وآله) خواستند درخت را از ریشه بیرون آورد و حضرت این کار را انجام داد.
2. از آیاتی که در این زمینه نازل شده این نکته فهمیده می‌شود که درخواست معجزه توسط این افراد برای ایمان آوردن نبوده است، بلکه صرفاً برای به بازی گرفتن پیامبر اکرم(صلی‌الله‌علیه‌وآله) بوده، آنچنان که خداوند متعال صریحاً به ایمان نیاوردن آنان، بعد از دیدن معجزه اشاره می‌کند و می‌فرماید: «وَ أَقْسَمُوا بِاللَّهِ جَهْدَ أَيْمانِهِمْ لَئِنْ جاءَتْهُمْ آيَةٌ لَيُؤْمِنُنَّ بِها قُلْ إِنَّمَا الْآياتُ عِنْدَ اللَّهِ وَ ما يُشْعِرُكُمْ أَنَّها إِذا جاءَتْ لا يُؤْمِنُونَ[انعام/109] با سختترين سوگندهايشان به خدا سوگند خوردند كه اگر معجزه دل‌خواهشان براى آنان آيد، قطعاً به آن ايمان مىآورند، بگو: معجزات فقط در اختيار خداست، و شما [اى مردم مؤمن!] چه مىدانيد [كه حقيقت چيست؟] حقيقت اين است كه اگر آن معجزه هم بيايد، ايمان نمىآورند.» یا در آیه دیگر می‌فرماید: «وَ لَوْ أَنَّنا نَزَّلْنا إِلَيْهِمُ الْمَلائِكَةَ وَ كَلَّمَهُمُ الْمَوْتى وَ حَشَرْنا عَلَيْهِمْ كُلَّ شَيْءٍ قُبُلاً ما كانُوا لِيُؤْمِنُوا[انعام/111] و مسلماً اگر ما فرشتگان را به سوى آنان نازل مىكرديم، و مردگان با آنان سخن مىگفتند، و همه چيز را گروه گروه در برابرشان گرد مىآورديم، باز هم [از روى اراده و اختيار] ايمان نمىآوردند.» بنابراین معجزه برای اتمام حجت است، نه اینکه بازیچه‌ای برای هوس بازی مشرکین باشد که هر وقت به سرگرمی نیاز داشتند به سراغ پیامبر(صلی‌الله‌علیه‌وآله) و از ایشان درخواست معجزه کنند، سپس با حالت تمسخر حضرت را ساحر و جادوگر بنامند و بروند.
3. از ظاهر سخن پیامبراکرم(صلی‌الله‌علیه‌وآله) در این آیات، این گونه بردداشت می‌شود که ایشان تلاش داشته‌اند، اندیشه مستقل بودن خود در آوردن معجزه را رد کند، و به مردم بفهماند که معجزه به دستور خداوند انجام می‌پذیرد و این گونه نیست که ایشان استقلالی در این امر داشته باشند به همین خاطر در آیه 93 سوره اسراء از خویشتن تعبیر به «بَشَراً رَسُولا» کرده است.
4. سنت الهی به این تعلق گرفته است که اگر شخصی حجت و برهان بر وی تمام شود و ایمان نیاورد، عذاب الهی قطعی است، زیرا رفتار چنین فردی از بغض و خباثت ذاتی او در مقابل خداوند متعال حکایت می‌کند، از اینرو اگر افرادی درخواست معجزه کنند، سپس با آوردن معجزه برای آنان، اثبات شود که این فرد پیامبر الهی است، ولی باز به وی ایمان نیاورند، عذاب الهی برایشان قطعی است، آنچنان که در داستان قوم ثمود و حضرت صالح این مطلب قابل استنباط است [اعراف/73].
بنابراین یکی از دلایلی که پیامبر اکرم(صلی‌الله‌علیه‌وآله) در خواست معجزه مشرکین را اجابت نمی‌کرد، این بود که پیامبر اکرم(صلی‌الله‌علیه‌وآله) «رَحْمَةً لِلْعالَمين» است[انبیاء/107] و می‌داند که اگر معجزه درخواستی مشرکین را انجام دهد و اتمام حجت شود و آنها ایمان نیاورند، عذاب الهی آنان را نابود خواهد کرد، به همین خاطر رسول خدا(صلی‌الله‌علیه‌وآله) در خواست آنها را اجابت نمی‌کرد، تا مشمول عذاب الهی نگردند، در واقع نیاوردن معجزه از سوی پیامبر اکرم(صلی‌الله‌علیه‌وآله) به خاطر رحمت و لطف ایشان بوده است.
در نتیجه: می‌توان گفت: دو دلیل برای انجام ندادن معجزه توسط پیامبر اکرم(صلی‌الله‌علیه‌وآله) وجود دارد: یکی اینکه این درخواست برای بازی و سرگرمی بوده، نه فهمیدن حقانیت پیامبر اکرم(صلی‌الله‌علیه‌وآله)؛ دوم اینکه اگر حضرت به این درخواست‌ها جامعه عمل می‌پوشاند، حجت بر آنان تمام شده و عذاب الهی نازل میشد و پیامبر اکرم(صلی‌الله‌علیه‌وآله) که رحمه للعالمین است، چنین چیزی را نمی‌خواست.
______________________________________
پی‌نوشت
[1]. ابن جوزی، المنتظم فی تاریخ الامم و الملوک، بیروت، دارالکتب العلمیه، ۱۴۱۲ق/۱۹۹۲م،ج۱۵، ص۱۲۹.
سوال: چرا پیامبر اکرم(صلی‌الله‌علیه‌وآله) درخواست انجام معجزه توسط برخی از مشرکین را رد کرده است!؟
پاسخ: هدف از آوردن معجزه اثبات حقانیت پیامبران الهی است، به همین خاطر رسول خدا(صلی‌الله‌علیه‌وآله) معجزات فراوانی داشته است، در این میان برخی اوقات مشرکین برای اینکه پیامبر اسلام(صلی‌الله‌علیه‌وآله) را مایه بازی و سرگرمی خویش قرار دهند، از وی درخواست معجزه می‌کردند به همین خاطر ایشان این معجزات را انجام نمی‌داد.