- اهل بیت(علیهم‌السلام) در موارد بسیاری به حدیث غدیر برای اثبات امامت و خلافت امیرالمومنین(علیهم‌السلام) استدلال نموده و روز غدیر را روز نصب حضرت به ولایت دانسته و آن را بزرگترین و شریفترین عید مسلمانان معرفی نمودند
این‌که اهل بیت(علیهم‌السلام) روز غدیر را روز نصب امیرالمومنین(علیه‌السلام) به ولایت و امامت می‌دانند جای هیچ شک و و شبهه‌ای نیست، چنان‌که بارها و بارها به این حدیث استناد فرموده و به آن بر حقانیت حضرت احتجاج نمودند؛ اما بسی جای تعجب است که چرا برخی، آنچه را که "اظهر من الشمس" [یعنی روشتنر از آفتاب] است را انکار می‌کنند!! و میگویند: اگر روز غدیر روز نصب امیرالمومنین(علیه‌السلام) به خلافت و جانشینی بود پس چرا خود حضرت و دیگر امامان معصوم به این حدیث برای اثبات امامت امیرالمومنین(علیه‌السلام) استدلال نکردند؟! ما در سه پست به استدلال‌های امیرالمومنین(علیه‌السلام) به حدیث غدیر در منابع اهل سنت و شیعه اشاره کردیم[1] و در یک پست نیز به استنادات حضرت زهرا(سلام‌الله‌علیها) و برخی امامان معصوم(علیهم‌السلام) پرداختیم که به ناچار به جهت رعایت اختصار نتوانستیم به برخی از احتجاجات دیگر امامان معصوم(علیهم‌السلام) نیز بپردازیم، لذا اکنون به آن‌ها اشاره می‌کنیم.
استناد امام صادق(علیه‌السلام):
1. تفسیر آیه «اولی الأمر» در غدیر توسط رسول خدا(صلی‌الله‌علیه‌وآله):
امام صادق(علیه‌السلام) در پاسخ به این سؤال که چرا نام امیرمؤمنان(علیه‌السلام) در قرآن نیامده است، به آیه أولی الأمر، تطهیر، حدیث غدیر و … استناد کرده است: «ابوبصیر میگوید: تفسیر این آیه "اولی الامر" را از امام صادق(علیه‌السلام) پرسیدم: «یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا أَطِیعُوا اللَّهَ وَأَطِیعُوا الرَّسُولَ وَأُولِی الْأَمْرِ مِنْکُمْ [النساء/59] اى کسانى که ایمان آوردهاید، خدا را اطاعت کنید و پیامبر و اولیاى امر خود را [نیز] اطاعت کنید». امام صادق(علیه‌السلام) فرمودند: این آیه در شأن على و فرزندانش حسن و حسین(علیهم‌السلام) نازل شده است. گفتم: مردم میگویند: چرا نام على و خاندانش در کتاب خدا نیامده است؟ امام صادق(علیه‌السلام) فرمودند: شما در پاسخ آنان بگویید: دستور نماز خواندن به رسول خدا(صلی‌الله‌علیه‌وآله) نازل شد و سخنى از سه رکعت و چهار رکعت آن در میان نبود. این رسول خدا(صلی‌الله‌علیه‌وآله) بود که رکعت‌های نماز را تفسیر کرد. دستور پرداخت زکاه نازل شد، اما صراحتاً گفته نشد که از چهل درهم یک درهم را زکات دهید. این رسول خدا(صلی‌الله‌علیه‌وآله) بود که نصاب زکات را تفسیر کرد. دستور حج نازل شد، اما تصریح نشد که هفت نوبت طواف کنید. این رسول خدا(صلی‌الله‌علیه‌وآله) بود که مراسم طواف را تفسیر کرد. این فرمان خدا نیز بر همین پایه نازل شد که: «از رسول خدا و آنانى که صاحب الامر هستند اطاعت کنید» و حکم آن درباره على، حسن و حسین(علیهم‌السلام) ثابت و پا بر جا ماند. در رابطه با این دستور قرآن بود که رسول خدا(صلی‌الله‌علیه‌وآله) فرمود: «هر مؤمنى که من سرپرست او هستم، على سرپرست او خواهد بود».....زمانی که رسول خدا از دنیا رفت؛ على از همه کس به سرپرستى حقوق مردم سزاوارتر بود؛ زیرا رسول خدا(صلی‌الله‌علیه‌وآله) درباره او سفارش فراوان کرده و دست او را گرفته و در برابر مردم برافراشته بود.....».[2]
2. بیعت همه مردم در غدیر با امیرمؤمنان(علیه‌السلام):
مرحوم حمیری در کتاب «قرب الإسناد» با سند صحیح از امام صادق(علیه‌السلام) نقل می‌کند که رسول خد(صلی‌الله‌علیه‌وآله) پس از نزول آیه ابلاغ، امیرالمومنین(علیه‌السلام) را در غدیر خم به جانشینی خود انتخاب و به مردم دستور داد که با او بیعت کنند: از سندی بن محمد از صفوان جمال نقل شده است که امام صادق(علیه‌السلام) فرمود: «هنگامی که این آیه "ابلاغ" نازل شد، رسول خدا(صلی‌الله‌علیه‌وآله) دستور داد که در غدیر خم، خیمه‌هایی برپا کنند. سپس مردم را به نماز جماعت خواند. سپس فرمود: ای مردم ! هر کس من مولای او هستم، علی مولای او است. مگر نه این که از شما نسبت به خودتان سزاوارتر هستم؟ همه گفتند: بله. سپس فرمود: هر کس من مولای او هستم، پس علی نیز مولای اوست. خدایا دوست بدار هر کس او را دوست دارد و دشمن باش هر کس که با او دشمن است».[3]
3. روز غدیر، برترین عید مسلمانان:
شیخ کلینی در کتاب شریف کافی با سند صحیح از امام صادق(علیه‌السلام) نقل می‌کند که روز غدیر، برتری عید مسلمان است و روزه گرفتن در آن روز، ثواب شصت ماه روزه را دارد:حسن بن راشد گفت: به امام صادق(علیه‌السّلام) عرض کردم: فدایت شوم، آیا براى مسلمین جز آن دو عید (فطر و قربان) عید دیگری هم هست؟ فرمود: بله، اى حسن! و آن عید بزرگ‌تر و با شرافت‌تر از آن دو عید است. عرض کردم: کدام روز است؟ فرمود: همان روزى که امیر مؤمنان(علیه‌السّلام) براى مردم به عنوان پرچم و شاخص حقّ تعیین شد».[4]
غدیر نزد امام رضا(علیه‌السلام):
حضرت امام رضا(علیه‌السلام) در حدیثی طولانی فرمودند: «هنگامی که روز قیامت بر پا شود، چهار روز را زینت می‌دهند، همان‌گونه که عروس را آرایش می‌کنند. پرسیده شد: این چهار روز کدام ایام هستند؟ حضرت فرمودند: روز عید قربان، روز فطر، روز جمعه و روز غدیر. اما روز غدیر در بین قربان و فطر و روز جمعه، مانند ماه در بین ستارگان است [که تابنده‌تر است].... روز غدیر، روزی است که خداوند دین را کامل گردانید و پیامبر اکرم(صلی‌الله‌علیه‌وآله) امیرالمومنین(علیه‌السلام) را به عنوان جانشین و خلیفه برای مردم برگزید و فضیلت و وصایت او را آشکار کرد، و آن روز را روزه می‌گرفت.... غدیر روز عید آل محمد (علیهم‌السلام) می‌باشد.... غدیر روز تبریک و تهنیت است که گروهی را تبریک میگویند و هرگاه مومنی برادرش را ملاقات کند میگوید: « اَلْحَمْدُ لِلّهِ الّذی جَعَلَنا مِنَ الْمُتِمَسِّکینَ بِوَلایَه اَمیرالْمُؤمِنینَ وَ الْاَئِمَهْ».[5]
امام حسن عسكرى(علیه‌السلام) و غدیر:
«حسن بن ظریف» به امام حسن عسكرى(علیه‌السلام) نامه نوشت و پرسید: گفته‌ی پیامبر «من كنت مولاه فعلى مولاه» یعنى چه؟ حضرت در پاسخ فرمود: «اراد بذلك ان جعله علما یعرف به حزب الله عند الفرقة: خداوند اراده فرمود كه این جمله، نشان و پرچمى باشد تا حزب خدا هنگام اختلاف‌ها با آن شناخته شود.[6] با توجه به روایات مختلفی که در مورد استنادها و احتجاجات اهل بیت(علیهم‌السلام) به حدیث غدیر برای اثبات حقانیت امیرالمومنین(علیه‌السلام) آورده‌ایم جای هیچ شک و شبهه‌ای باقی نمی‌ماند که روز غدیر نزد ائمه اطهار(علیهم‌السلام) روز نصب حضرت به ولایت و خلافت و امامت امت بوده است و چنین روزی نزد اهل بیت(علیهم‌السلام) بزرگترین و با شرافت‌ترین عید مسلمانان قلمداد شده است.
پی‌نوشت
[1]. الف: اگر حدیث «غدیر» بر «ولایت» دلالت می‌کند، چرا امیرالمومنین به آن استناد نکرد؟!.
ب: خود امیرالمومنین نیز به حدیث «غدیر» استناد کرده است.
ج: احتجاجات حضرت علی با حدیث غدیر در منابع شیعی.
[2]. كلينى، محمد بن يعقوب بن اسحاق(329ق)، اصول الکافی، بیروت، منشورات الفجر، چاپ اول، 2007م-1428ق، ج1، کتاب الحجة، ص172.
[3]. قرب الاسناد، ابی العباس عبدالله بن جعفر حمیری، موسسة آل البیت علیهم السلام لإحیاء التراث، چاپ اول، 1993م-1413ق، ص57؛/ بحارالانوار، علامه محمد تقی مجلسی، بیروت، دار إحياء التراث العربی، 1403ق، ج37، ص119.
[4]. فروع کافی، بیروت، منشورات فجر، 1428ق، 2007م، ج4، ص90؛/ و ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، محمد بن على ابن بابويه(381ق)، قم، دار الشريف الرضی للنشر، 1406ق، ص74.
[5]. اقبال الاعمال، سید بن طاووس، دار الکتب الاسلامیه، تهران، 1367ش، ص464.
[6]. «عن الحسن بن طریف قال کتبت الی ابی محمد علیه‌السلام اساله ما معنی قول رسول الله(صلی‌الله‌علیه‌وآله) لامیر المومنین(علیه‌السلام) من کنت مولاه فهذا مولاه قال اراد بذلک ان جعله علما یعرف به حزب الله عند الفرقة». كشف الغمة فی معرفة الأئمة، اربلى، على بن عيسى(692ق)، محقق و مصحح: هاشم رسولى محلاتى، تبريز، چاپ قدیم، ناشر: بنى هاشمى،1381ق، ج2، ص423؛/ و بحارالانوار، پیشین، ج37، ص223، و ج50، ص290.