-گریه بر سیدالشهداء آثار عجیبی دارد که حتی می‌توان بواسطه آن امید داشت حق الناس هم بخشیده شود!
از اعتقادات مسلّم که ادله قرآنی و روایی بسیاری بر آن دلالت دارد مهربانی و بخشندگی خداوند متعال است؛ خداوندی که رحمت و بخشش را از باب لطف بر خود لازم دانسته و وعده رحمت بی‌کران را بارها به انسان‌ها داده است و بیان داشته که ای انسان‌ها مبادا در هیچ حالتی از رحمت الهی مأیوس باشید! [1]
برای این بخشایش اسباب مختلفی قرار داد شده که هر کس به آنها تمسّک پیدا کند، مشمول این وعده‌های رحمانی خواهد بود؛ از باب نمونه در آیه 67 سوره زمر خداوند بخشش خود را مشروط به مواردی بیان می‌فرماید: «فَأَمَّا مَن تَابَ وَآمَنَ وَعَمِلَ صَالِحًا فَعَسَىٰ أَن يَكُونَ مِنَ الْمُفْلِحِينَ [قصص/ 67] امّا هر کس [در این دنیا] توبه کند و ایمان بیاورد و کار شایسته انجام دهد، پس امید است که از رستگاران باشد.»
چنانکه در این آیه شریفه بیان شده عمل صالح یکی از اسباب بخشیده شدن گناهان محسوب شده، عمل صالحی که خداوند وعده داده بواسطه آن خطاها را خواهد بخشید[2] و چه عمل صالحی بالاتر از گریه بر سیدالشهداء که هم تعظیم شعائر الهی و اجر نهادن بر شهیدی است که خداوند او را زنده خوانده[3] و هم جامه‌ی عمل پوشاندن نسبت به مودّتی است که تنها مزد رسالت رسول خدا(صلی‌الله‌علیه‌وآله) محسوب می‌شود.[4]
عمل صالحی که حضرت رضا(علیه‌السلام) برایش وعده بخشش الهی را داده و می‌فرماید: «اگر گريه كنی بر حسين(عليه السلام) تا آب ديده بر روی تو جاری شود حق تعالی جميع گناهان صغيره و كبيره تو را بيامرزد، خواه اندک باشد، خواه بسيار»[5]
بر اساس آنچه آمد می‌توان گفت در بخشیده شدن خطاها بواسطه گریه بر سیدالشهداء که یکی از بهترین اعمال صالح محسوب می‌شود شکی وجود ندارد؛ اما سوالی که ممکن است پیش آید این است که این عمل طلایی آیا قدرت برطرف کردن حق الناس را هم دارد؟
در پاسخ به این سوال باید گفت خداوند حقّی را که مستقیم به او بازگشت نمی‌کند را نخواهد بخشید که حقّ‌الناس از همین باب است؛ منتها در اینجا نیز از طریقهای مختلف می‌توان امید داشت شرایط بخشیده شدن از حق‌الناس نیز بواسطه گریه بر سیدالشهداء که از بهترین اعمال پسندیده است فراهم شود که در اینجا مختصر به دو مورد خواهیم پرداخت:
1-فراهم شدن اسباب بخشش از سوی خداوند: خداوند متعال بواسطه عزاداری انسان خطاکار برای امام حسین(علیه‌السلام) که یکی از بهترین اولیاء او محسوب می‌شود، خود از باب لطف، اسباب راضی شدن فرد طلبکار را از طریق آمرزش خطاها و یا دادن اجر و درجه عنایت فرماید و با این طریق رضایت را برای فرد گریه کن، از خطاکار بگیرد؛ چیزی که نظیر آن را در دعای روز دوشنبه نیز از خداوند درخواست می‌کنیم.[6]
2- فراهم شدن اسباب بخشش از سوی خود شخص: انسان خطاکار بواسطه گریه بر سیدالشهداء(علیه‌السلام) طهارت باطنی‌ای برایش ایجاد می‌شود که بوسیله آن طهارت ایجاد شده که از آثار مستقیم گریه است، خود به دنبال فراهم آوردن اسباب بخشش و گرفتن حلالیت از کسانی که به گردنش حقّ دارند برآید چیزی که تا قبل از گریه بر سیدالشهداء و طهارت ایجاد شده با آن، برایش به وجود نیامده بود؛ کمااینکه مواردی را می‌شناسیم که افرادی بواسطه حضور در جلسات عزاداری و گریه بر سیدالشهداء(علیه‌السلام) مسیر زندگی‌شان تغییر کرده و از تمامی کسانی که در حقّ آنها ظلم کرده بودند ملتمسانه رضایت گرفتند و این نیست مگر از آثار جلسات و گریه بر امام حسین(علیه‌السلام) و تحوّلات معنوی‌ای که در آن نهفته است.
پی‌نوشت:
[1] «قُلْ يَا عِبَادِيَ الَّذِينَ أَسْرَفُوا عَلَىٰ أَنفُسِهِمْ لَا تَقْنَطُوا مِن رَّحْمَةِ اللَّـهِ إِنَّ اللَّـهَ يَغْفِرُ الذُّنُوبَ جَمِيعًا إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِيمُ [زمر/ 53] بگو: «ای بندگان من که بر خود اسراف و ستم کرده‌اید! از رحمت خداوند نومید نشوید که خدا همه گناهان را می‌آمرزد، زیرا او بسیار آمرزنده و مهربان است.»
[2] «إِنَّ الْحَسَنَاتِ يُذْهِبْنَ السَّيِّئَاتِ [هود/ 114] حسنات، سیئات از بین می‌برند»
[3] «وَلَا تَحْسَبَنَّ الَّذِينَ قُتِلُوا فِي سَبِيلِ اللَّـهِ أَمْوَاتًا بَلْ أَحْيَاءٌ عِندَ رَبِّهِمْ يُرْزَقُونَ [آل عمران/ 169] هرگز گمان مبر کسانی که در راه خدا کشته شدند، مردگانند! بلکه آنان زنده‌اند، و نزد پروردگارشان روزی داده می‌شوند.»
[4] «لَّا أَسْأَلُكُمْ عَلَيْهِ أَجْرًا إِلَّا الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْبَىٰ [شوری/ 23] من هیچ پاداشی از شما بر رسالتم درخواست نمی‌کنم جز دوست‌داشتن نزدیکانم»
[5] «يَا ابْنَ شَبِيبٍ إِنْ بَكَيْتَ عَلَى الْحُسَيْنِ(ع) حَتَّى تَصِيرَ دُمُوعُكَ عَلَى خَدَّيْكَ غَفَرَ اللَّهُ لَكَ كُلَّ ذَنْبٍ أَذْنَبْتَهُ صَغِيراً كَانَ أَوْ كَبِيراً قَلِيلًا كَانَ أَوْ كَثِيرا» [وسائل الشيعة، ج14، ص: 502]
[6] «اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْتَغْفِرُكَ لِكُلِّ نَذْرٍ نَذَرْتُهُ وَ كُلِّ وَعْدٍ وَعَدْتُهُ وَ كُلِّ عَهْدٍ عَاهَدْتُهُ ثُمَّ لَمْ أَفِ بِهِ وَ أَسْأَلُكَ فِي مَظَالِمِ عِبَادِكَ عِنْدِي فَأَيُّمَا عَبْدٍ مِنْ عَبِيدِكَ أَوْ أَمَةٍ مِنْ إِمَائِكَ كَانَتْ لَهُ قِبَلِي مَظْلِمَةٌ ظَلَمْتُهَا إِيَّاهُ فِي نَفْسِهِ أَوْ فِي عِرْضِهِ أَوْ فِي مَالِهِ أَوْ فِي أَهْلِهِ وَ وَلَدِهِ أَوْ غِيبَةٌ اغْتَبْتُهُ بِهَا أَوْ تَحَامُلٌ عَلَيْهِ بِمَيْلٍ أَوْ هَوًي أَوْ أَنَفَةٍ أَوْ حَمِيَّةٍ أَوْ رِيَاءٍ أَوْ عَصَبِيَّةٍ غَائِبا كَانَ أَوْ شَاهِدا وَ حَيّا كَانَ أَوْ مَيِّتا فَقَصُرَتْ يَدِي وَ ضَاقَ وُسْعِي عَنْ رَدِّهَا إِلَيْهِ وَ التَّحَلُّلِ مِنْهُ، فَأَسْأَلُكَ يَا مَنْ يَمْلِكُ الْحَاجَاتِ وَ هِيَ مُسْتَجِيبَةٌ لِمَشِيَّتِهِ وَ مُسْرِعَةٌ إِلَي إِرَادَتِهِ أَنْ تُصَلِّيَ عَلَي مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَنْ تُرْضِيَهُ عَنِّي بِمَا [بِمَ] شِئْتَ وَ تَهَبَ لِي مِنْ عِنْدِكَ رَحْمَةً إِنَّهُ لا تَنْقُصُكَ الْمَغْفِرَةُ وَ لا تَضُرُّكَ الْمَوْهِبَةُ يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ؛ خدایا! از تو آمرزش می طلبم برای هر نذری که کردم و هر وعدهای که دادم و هر پیمانی که بستم سپس به آن وفا نکردم و ادای حقوق بندگانت را که بر عهده دارم از تو درخواست می کنم، پس هر بنده‌ای از بندگانت و هر کنیزی از کنیزانت که او را نزد من حقّی پایمال شده باشد که ستم روا داشته ام در آن به جان یا آبرو یا مال، یا خانواده‌اش یا فرزندش یا غیبتی از او کرده ام یا بر اثر میل خود یا خواهش دل یا تکبّر یا غضب یا خودنمایی یا تعصّب بر او یاری نهاده ام، این بنده یا کنیزت غایب باشد یا حاضر، زنده باشد یا مرده، و دستم کوتاه شده و وسعم نمی رسد از پرداخت آن حق یا طلب حلالیت از او، از تو می خواهم ای کسی که رفع نیازها در اختیار اوست، و آن حاجات در مقابل مشیّت او اجابت پذیر و به جانب اراده‌اش شتابانند که بر محمّد و خاندان محمّد درود فرستی و آن بنده را که بر او ستمی کردم هرگونه که خواهی از من راضی گردانی و از جانب خود مرا رحمت عطا نمایی، چه آمرزیدن از تو نکاهد و بخشیدن به تو زیان نرساند؛ ای مهربانترین مهربانان.»(مفاتيح الجنان، فصل سوم: دعاهای ايام هفته)
خداوند متعال که ارحم الراحمین است روش‌های مختلفی را قرار داده که بواسطه آنها می‌توان امید داشت، اسباب بخشش از گناهان برای انسان فراهم شود. یکی از آن اسباب «گریه بر سیدالشهداء» است که حتی می‌توان احتمال داد بواسطه آن حقّ‌الناس نیز بخشیده شود!