حکومت ولی فقیه، مشروط به عدم دسترسی به امام معصوم است.
شبهه: از دیدگاه دینی مشروعیت الهی هیچ گاه زمان‌بردار نیست و تاریخ انقضایی ندارد؛ این در حالی است که بنا بر دیدگاه علمای شیعه، حکومت ولایت فقیه تنها تا زمان ظهور حضرت مهدی(عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف) استمرار دارد و پس از آن مشروعیتی ندارد، پس حکومت ولایت فقیه اصلا مشروعیتی ندارد.
پاسخ:
نکته اول: برخی از دستورات خداوند متعال هیچ قید و شرطی ندارند مانند نماز، برخی دیگر تابع قیود و شرایطی هستد که اگر آن شرائط وجود داشته باشد، واجب و اگر آن شرایط موجود نباشد، واجب نیستند، مانند حج که دائر مدار استطاعت مالی انسان است. حکومت ولایت فقیه نیز از نوع دوم است، یعنی شرایطی دارد، و مهم‌ترین شرطش این است که به امام معصوم دسترسی نداشته باشیم، یعنی هر جا و هر موقعی که به امام دسترسی نباشد، خود به خود فقیه و کسی که به احادیث و نظرات معصومین اشراف دارد، ولایت پیدا کرده و می‌تواند وظایف امام در حوزه اجتماعی را انجام دهد.
این مطلب حتی در زمان حضور معصومین(علیهم‌السلام) نیز جریان داشته است و بر اساس صلاح دید امام معصوم، محدوده و کارهایی به برخی شاگردان ائمه سپرده می‌شد و در آن منطقه حکومت می‌کردند و تمام تلاش آن‌ها اجرای دستورات خداوند متعال بود که از زبان امام معصوم بیان می‌شد و حتی اختیار تام داشتند که قضاوت کنند، در وجوهات دخل و تصرف کنند. به عنوان مثال امام هادی(علیه‌السلام) خطاب به یکی از وکلایش در مدائن می‌نویسد: «ای ایوب بن نوح! به موجب این فرمان از برخورد با «ابوعلی» خودداری كن، هر دو موظفید در ناحیه خاص خویش به وظائفی كه به شما واگذار شده عمل كنید، در این صورت می توانید وظائف خود را بدون نیاز به مشاوره با من انجام دهید(یعنی ولایت دارید). ای ایوب! بر اساس این دستور هیچ چیز از مردم بغداد و مدائن نپذیر، و به هیچ یك از آنان اجازه تماس با من را نده. اگر كسی وجوهی را از خارج از حوزه مسئولیت تو آورد، به او دستور بده به وكیل ناحیه خود بفرستد. ای ابو علی، به تو نیز سفارش می‌كنم كه آنچه را به ابوایوب دستور دادم عیناً اجرا كنی».[1] پس مشروعیت فقیه در زمان ظهور نیز از بین نمی‌رود، بلکه محدوده آن بر اساس صلاح‌دید امام تغییر می‌کند.
حتی اگر در شهر دور افتاده‌ای، مردم به امام دسترسی نداشته باشند، یا رفت و آمد برای آنان بسیار سخت و طاقت‌فرسا باشد، بدون شک نماینده امام(فقیه) در آن منطقه به اذن امام، همه کارهای لازم را انجام می‌دهد و به امور مردم رسیدگی می‌کند، قضاوت می‌کند، به فقرا رسیدگی می‌کند و... در زمان ظهور نیز حضرت ولی عصر(عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف) نیز همین مساله جاری است و حضرت حاکمانی از بین فقها برای تمام جهان قرار خواهد داد و هر فقیهی نسبت به منطقه خود ولایت دارد و می‌تواند تصمیم گرفته و امور مردم را رسیدگی کند.
نکته دوم: اگر این سخن شبهه کننده درست باشد، باید امامت امام معصوم نیز مشروعیت نداشته باشد، زیرا امامت و حکومت امام معصوم بر مردم، مشروط به نبود نبی و پیامبر الهی است؛ لذا نسبت بین امام و ولی فقیه، مانند پیامبر و امام معصوم است؛ به این معنا که مشروعیت حکومت امام، زمانی تحقق پیدا می‌کند که پیامبر اکرم(صلی‌الله‌علیه‌وآله) در جامعه حضور نداشته باشد، و گرنه هر زمان رسول خدا(صلی‌الله‌علیه‌وآله) حضور داشته باشد، دیگر نوبت به امام علی(علیه‌السلام) و اولاد مطهرش(علیهم‌السلام) نمی‌رسد.
بنابراین مشروعیت ولایت فقیه مربوط به شرائط خاصی است که هر زمان این شرائط وجود داشته باشد، حکم ولایت فقیه نیز جریان دارد، و از این جهت مشروعیت ولایت فقیه مطلق و بدون قید است.
____________________________________________________
پی‌نوشت
[1]. ر.ک: شبكه ارتباطی وكالت كاربرد مؤثری در پیشبرد مقاصد امامان داشت
شبهه: مشروعیت در نظام دینی به صورت مطلق است، و چون حکومت ولایت فقیه تنها تا زمان ظهور فعلیت دارد، پس مقیده بوده و به همین خاطر ولایت فقیه از مشروعیت برخوردار نیست.
پاسخ: مشروعیت حکومت ولایت فقیه مطلق نیست، بلکه مشروط به نبود امام معصوم یا سخت بودن دسترسی به امام است؛ لذا هر گاه این شرط محقق شود، بدون شک حکومت ولی فقیه نیز مشروع و نافذ خواهد بود، اما اگر این شرط نباشد، حکومتی نخواهد داشت.