- محمد الفحام از عالمان و فقیهان بزرگ اهل سنت مصر و از اعضای اصلی دارالتقریب، رئیس الازهر و عضو فرهنگستان قاهره بود؛ وی که رویکرد تقریبی بارزی داشت، به ایران آمده است و با علمای شیعه دیدار داشته است و از حامیان فتوای شیخ شلتوت در جواز تعبد به مذهب شیعه بود.
«شیخ محمد الفحام» یکی از علمای اهل سنت، از عالمان و فقیهان بزرگ مصر و از اعضای اصلی دارالتقریب بود، (متولد 1894، و متوفای 1980 میلادی)؛ او در سال 1969 میلادی از شیوخ الازهر شد و در سال 1972 به عضویت در فرهنگستان قاهره درآمد؛ وی که رویکرد تقریبی بارزی داشت، به ایران آمده است و با علمای شیعه دیدار داشته است و از حامیان فتوای شیخ شلتوت در جواز تعبد به مذهب شیعه بود.[1]
شیخ فحام در پاسخ به اعتراض شیخ حسن سعید طهرانی از محتوای ضد شیعی برخی کتاب‌های درسی مصر می‌نویسد: «افتخار دیدار با جناب «شیخ حسن سعید» از علمای تهران در خانه‌ام (در قاهره) و همراه ایشان جناب «طالب رفاعی» نصیبم شد؛ این دیدار خاطرات زیبایی را از ایامی که در سال 1970 میلادی در تهران به‌سر بردم، برایم زنده کرد؛ در آن سفر با گروه بزرگی از علمای شیعه امامیه و وفاداری و بزرگواری بی‌نظیری را در ایشان یافتم.
... ازجمله وظایف علمای امت (به‌رغم اختلاف در گرایش مذهبی آن‌ها) این است که این برادری را پاس دارند و آن را از هر آن‌چه که ممکن است آسیبی بدان رساند یا هر عامل تفرقه‌ای که خدای متعال در کتاب آسمانی خود محکوم و ناپسند شمرده برکنار دارند؛ خداوند فرموده است: (با هم به اختلاف و نزاع برنخیزید، زیرا در اثر تفرقه، ضعیف و ترسو می‌شوید و عظمت خود را از دست می‌دهید)
خداوند «شیخ محمود شلتوت» را رحمت کند که به این معنای مقدس پی برد و آن را با فتوای صریح و شجاعانه خود جاودانگی بخشید و به جواز عمل به مذهب شیعه امامیه به‌مثابه مذهب فقهی اسلامی مبتنی بر کتاب و سنت و دلیل متقن، فتوا داد. از خداوند متعال مسئلت دارم که عاملان و دست‌اندرکاران این فتح خجسته در «تقریب» میان برادران در عقیده حقه اسلامی را توفیق عنایت کند؛ (بگو به خلق که هر عملی انجام دهید، خدا آن عمل را به شما بنماید و هم رسول و مؤمنان بر آن آگاه می‌شوند.) وآخر دعوانا أن الحمدلله رب العالمین. محمد فحام رئیس سابق الازهر. (21 ذی‌قعده 1397)»[2]
پی‌نوشت:
[1]. «فتوای تاریخی شیخ محمود شلتوت»
سرگذشت تقریب، یک امت، یک فرهنگ، محمدتقی قمی، ص392.
[2]. سرگذشت تقریب، یک امت، یک فرهنگ، محمدتقی قمی، ص77 و 392.
ندای وحدت، ترجمه الرسول یدعوکم، حسن سعید، ص480.