بین رسول خدا(صلی‌الله‌علیه‌وآله) از جهت هدف و شیوه حکومتداری شباهت‌های زیادی وجود دارد.هدف هر دو رساندن مردم به خداوند متعال و برپایی عدل الهی است.
بین پیامبر خدا(صلی‌الله‌علیه‌وآله) و امام زمان(عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف) ویژگی‌های مشترکی وجود دارد که می‌تواند تبیین کننده بسیاری از معارف مهدوی باشد، و از سوی دیگر پاسخی باشد به شبهاتی که معاندان برای مقابله با حضرت مهدی(علیه‌السلام) بیان می‌کنند، زیرا بر اساس روایت مشهوری که از سول خدا(صلی‌الله‌علیه‌وآله) نقل شده، حضرت حجت(عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف) شبیه‌ترین افراد به ایشان است.[1]
الف) خداوند متعال در قرآن مجید خطاب به رسول خدا(صلی‌الله‌علیه‌وآله) می‌فرماید: «وَ ما اَرسَلناکَ الاّ رَحمَةً للعالَمینَ [انبیاء/107] ما تو را جز مایه رحمت برای جهانیان نفرستادیم.» و از سوی دیگر در حدیثی قدسی راجع به امام مهدی(عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف) می‌فرماید: «و آن را با فرزندش م ح م د که مایه رحمت برای جهانیان و دارای کمال موسی و شکوه عیسی و صبر ایوب است، کامل نمود.»[2] و یا در زیارت آل یاسین خطاب به ایشان می‌گوییم: «سلام بر تو ای پرچم برافراشته ... و رحمت گسترده الهی.»[3]
ب) خداوند متعال در قرآن مجید پیامبر اکرم(صلی‌الله‌علیه‌وآله) را مایه امنیت برای بشر معرفی می‌کند و می‌فرماید:«وَ ما کانَ اللَّهُ لِیُعَذِّبَهُمْ وَ أَنْتَ فیهِمْ [سوره انفال/33] (ای پیامبر!) تا تو در میان آن‌ها هستی، خداوند آن‌ها را مجازات نخواهد کرد.» این ویژگی در مورد امام زمان(عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف) نیز بیان شده است، آنچنان که ایشان در وصف خویش می‌فرمایند: «به درستی که من امنیت بخش اهل زمین هستم، همانگونه که ستارگان امنیت بخش اهل آسمانند.»[4] و یا در کلامی دیگر می‌فرمایند: «من خاتم اوصیا و جانشینان هستم. به وسیله من خداوند بلا را از خانواده و شیعیانم برطرف می کند.»[5]
ج) در آیاتی از قرآن در مورد هدف بعثت پیامبر خدا(صلی‌الله‌علیه‌وآله) این‌گونه آمده است: «یا أَیُّهَا النَّبِیُّ إِنَّا أَرْسَلْناکَ شاهِداً وَ مُبَشِّراً وَ نَذیراً وَ داعِیاً إِلَی اللَّهِ بِإِذْنِهِ وَ سِراجاً مُنیرا [احزاب/46-45] ای پیامبر! ما تو را گواه فرستادیم و بشارت دهنده و انذار کننده، و تو را دعوت کننده به سوی خدا به فرمان او و چراغی روشنی بخش قرار دادیم.» بنا بر روایات این هدف برای ظهور حضرت حجت(عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف) نیز وجود دارد، آنچنان که خطاب به ایشان می‌گوییم: «سلام بر تو ای دعوت کننده خلق به سوی خدا.»[6]
در آیات دیگری هدف مبعوث شدن رسول خدا(صلی‌الله‌علیه‌وآله) برپایی قسط و عدل بیان شده: «لَقَدْ أَرْسَلْنا رُسُلَنا بِالْبَیِّناتِ و أَنْزَلْنا مَعَهُمُ الْکِتابَ وَ الْمِیزانَ لِیَقُومَ النَّاسُ بِالْقِسْطِ [حدید/25] ما رسولان خود را با دلایل روشن فرستادیم و با آن‌ها، کتاب و میزان نازل کردیم تا مردم عدالت را بپا دارند.» این هدف در زمان ظهور نیز مورد توجه امام زمان(عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف) است، آنچنان که در مورد ایشان بیان شده است که «امام زمان(عجل‌الله‌تعالی‌فرجه) عدالت را، همچنان که سرما و گرما وارد خانه ها می شود، وارد خانه های مردمان می‌کند.»[7]
د) خداوند متعال در آیه: «فَکَیْفَ إِذَا جِئْنَا مِن کُلِّ أمَّةٍ بِشَهِیدٍ وَجِئْنَا بِکَ عَلَی هَـؤُلاء شَهِیدًا[نساء/41] پس [حالشان] چگونه است وقتی از هر امتی شاهد و گواهی بگیریم و تو را بر آنان گواه بیاوریم؟» این ویژگی را برای پیامبر اکرم(صلی‌الله‌علیه‌وآله) ذکر می‌کند که ایشان به تمام اعمال امت، آگاهی دارد و از سوی دیگر، امام زمان(عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف) در ضمن توقیعی به شیخ مفید می‌نویسند: «همانا از همه امور مربوط به شما مطلعیم و ذره ای از اخبار شما از ما پنهان نمی ماند.»[8]
این نکات به خوبی حکایت کننده از سیره و منش و هدف ظهور امام زمان(عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف) است و نشان می‌دهد که ایشان همان مسیری را طی می‌کنند که رسول خدا(صلی‌الله‌علیه‌وآله) برای برپایی حکومت خویش طی کرده‌اند، از این‌رو یک منتظر واقعی باید با مطالعه تاریخ صدر اسلام به خوبی با حوادث و چالش‌های دوران پیامبر اکرم(صلی‌الله‌علیه‌وآله) آگاهی داشته باشد، تا بتواند در مقابل اتفاقات مشابه‌ای که در زمان ظهور اتفاق خواهد افتاد، مواضع صحیح بگیرد تا نه تنها سربار امام خویش نباشد، بلکه یار و یاور وی نیز باشد؛ زیرا تاریخ صدر اسلام نشان داده است که برخی از صحابه پیامبر(صلی‌الله‌علیه‌وآله) به خاطر عدم بصیرت صحیح، نه تنها ایشان را در رساندن به اهداف‌شان یاری نکردند، بلکه حتی مانع رسیدن به آن‌ها شدند.
_________________________________________
پی‌نوشت
[1]. مكيال المكارم، اصفهانى، محمد تقى، ترجمه حائرى قزوينى، مهدى، مسجد مقدس جمكران، 1387 ش، ج1، ص270.
[2]. إثبات الهداة، شیخ حر عاملی، اعلمى، 1425 ق، ج2، ص 26.
[3]. الإحتجاج، طبرسى، احمد بن على ، نشر مرتضى، 1403 ق، ج2، ص 493.
[4]. بحار الأنوار، علامه مجلسی، دار إحياء التراث العربی، 1403 ق، ج75، ص 380.
[5]. الغيبة، شیخ طوسی، دار المعارف الإسلامية ، 1411 ق، ص 246.
[6]. الإحتجاج، ج2، ص 493.
[7]. إثبات الهداة، ج5، ص 167.
[8]. بحار الأنوار، ج53، ص 175.
امام زمان(عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف) همان مسیری را طی می‌کنند که رسول خدا(صلی‌الله‌علیه‌وآله) برای برپایی حکومت خویش طی کرده‌اند، از این‌رو یک منتظر واقعی باید با مطالعه تاریخ صدر اسلام به خوبی با حوادث و چالش‌های دوران پیامبر اکرم(صلی‌الله‌علیه‌وآله) آگاهی داشته باشد، تا بتواند در مقابل اتفاقات مشابه‌ای که در زمان ظهور اتفاق خواهد افتاد، مواضع صحیح بگیرد و نه تنها سربار امام خویش نباشد، بلکه یار و یاور وی نیز باشد.