حدیث منسوب به امام صادق(علیه‌السلام) در مورد کلمه امیرالمومنین از جهت سندی صحیح نیست.
دین مبین اسلام بر اساس عقلانیت و ادب پایه‌گذاری شده است، به گونه‌ای که شاید بتوان ادعا کرد که رشد سریع اسلام، از ابتدا تا کنون، برخواسته از این امر بوده است. از این‌رو مخالفان اسلام تلاش کرده‌اند به هر نحوی که ممکن است، این دو پایه اساسی را مخدوش کنند و در این مسیر از راه‌های مختلفی بهره برده‌اند از جمله تقطیع روایات، استفاده از روایات ضعیف، معنای ناصحیح و .... که در ادامه به نمونه‌ای از این موارد اشاره می‌کنیم.
در کتاب مستدرک الوسائل نقل شده که شخصی بر امام صادق(علیه‌السلام) وارد شد و گفت: سلام بر تو ای امیرالمومنین؛ حضرت ایستادند و فرمودند: همانا این اسم تنها مختص علی بن ابی‌طالب(علیه‌السلام) است و هیچ کس غير از ايشان صلاحیت آن را ندارد. و هيچ کسی راضی نمی‌شود او را امیرالمؤمنین خطاب کنند، مگر این‌که مأبون(مفعول) باشد! و اگر ابنه‌ای نباشد، به آن مبتلا می‌شود.[1] برخی با بهره برداری از این حدیث به امام صادق(علیه‌السلام) اهانت کرده و ایشان را فردی بی‌ادب و به دور از منطق (نعوذبالله) معرفی کرده‌اند، و از سوی دیگر با تمسخر دیگر مسلمانان ـ به خاطر قائل شدن به امیرالمومنین بودن خلفاء و ...ـ مفعول خطاب کرده‌اند.
این در حالی است که هر انسان عاقلی به صرف شنیدن هر سخنی به آن اعتماد نمی‌کند، بلکه به بررسی سند گفته بر می‌آید این موضوع در مورد احادیث که از ائمه اطهار(سلام‌الله‌علیها) به دست ما رسیده است ضرورت بیشتری دارد، زیرا از سخنان ایشان حدود 1400 سال می‌گذرد و در این مدت برخی افراد دروغ‌گو دست به تحریف سخنان ایشان زده‌اند و حتی گاهی گوینده سخن گرچه فردی ثقه و راستگویی بوده، ولی در نقل حدیث دچار اشتباه شده است، به همین خاطر نمی‌توان به صرف بیان شدن یک حدیث در کتاب‌هایی روایی آن را به اهل بیت(علیه‌السلام) منصوب کرد، با توجه به این موضوع به بررسی سند این روایات می‌پردازیم.
در آغاز سند این روایت، أحمد بن محمّد السياري حضور دارد که مورد تضعیف رجال شناسان قرار گرفته است.[2] و در پایان سند آن نیز تقطیع انجام گرفته است به گونه‌ای که مشخص نیست که چه کسی این حادثه را از امام صادق(علیه‌السلام) نقل می‌کند. به همین خاطر در پایان سند این روایت این گونه آمده است که «عن بعضی أصحابنا».
اما آنچه که بیشتر از ضعف سند این روایت را رنج می‌دهد، نقل آن فقط توسط مرحوم محدث نوری(1320هـ.ق) است، زیرا در هیچ‌کدام از مجامع روایی ما نه تنها این حدیث نقل نشده، بلکه مضمون آن نیز بیان نشده است، تا بتوان حدأقل ظن به اعتبار آن پیدا کرد.
بر این اساس روایت ذکر شده از جهت سندی دچار اشکالات متعددی است، لذا به هیچ وجه نمی‌توان آن را به امام صادق(علیه‌السلام) نسبت داد.
_______________________________________
پی‌نوشت
[1]. مستدرك الوسائل و مستنبط المسائل، نورى، حسين بن محمد تقى، مؤسسة آل البيت عليهم السلام، 1408 ق، ج10، ص400.
[2]. زبده الاقوال فى خلاصه الرجال، مرتضى، بسام، دار المحجة البيضاء، 1426 ق، ص51 ؛ مستطرفات المعالى، نمازى شاهرودى، على، موسسه نبأ، 1422 ق، ص24.
شبهه: برخی با بهره برداری از حدیثی از امام صادق(علیه‌السلام)، به ایشان اهانت کرده و ایشان را فردی بی‌ادب و به دور از منطق (نعوذبالله) معرفی کرده‌اند.
پاسخ: روایت ذکر شده از جهت سندی دچار اشکالات متعددی است، لذا به هیچ وجه نمی‌توان آن را به امام صادق(علیه‌السلام) نسبت داد.