بسم الله الرحمن الرحیم
مقدمه :
منابع غنی و با ارزش اسلام سرشار از شاخصه های با ارزش برای رسیدن به سعادت در دنیا و آخرت است، این منابع در خود از مولفه هایی حکایت میکند که برای جویندگان سعادت، همچون گوهری گرانبها چشم نوازی می کند.در این مقاله از یکی از این گوهر ها و مولفه های یک زندگی سعادتمند صحبت می کنیم.
شکر کبریت احمر زندگی
قبل از این که ورود در اصل بحث کنیم، توجه کردن به معنای شکر در کلام اهل لغت خالی از لطف نیست، راغب در کتابش این چنین می نویسد:
« شكر همان تصور نعمت و اظهار آن است و نقطه مقابل آن كفر است كه فراموشي نعمت و پوشاندن آن مي باشد»[1]
وقتی به معنای ظاهری، این لغت نگاه می کنیم جای دارد که یک عرق سرد بر پیشانیمان جاری شود، چرا که ما به عنوان کسی که ادعای اسلام و دوستی با اهل فیض و کرم دارد،حتی این قدر هم نتوانسته ایم به معنای لغوی این واژه ،جامع عمل بپوشانیم!چرا که حداقل معنای این لغت این است که نعمت های الهی را نزد خودمان، بازگو و شمارش کنیم،ای کاش می شد خلوتی در این هیاهوی دنیوی پیدا کرد و نعمتهای بی شمار الهی رو شمارش کرد.برای این که فردی به خوبی از عهدة شکر نعمت برآید، در مرحلة نخست باید نعمت را بشناسد؛ نعمتهای الهی فراوان است، قرآن در این باره می‌فرماید:"وَ إِن تَعُدُّواْ نِعْمَة‌َ اللَّه‌ِ لاَ تُحْصُوهَآ إِنَّ اللَّه‌َ لَغَفُورٌ رَّحِیم‌ٌ ؛[نحل،18] اگر نعمتهای خدا را شمارش کنید، هرگز قادر به شمارش آن نیستید...»
حقیقت شکرو سپاسگزاری
حتی اگر کسی با منابع اسلامی آشنایی نداشته باشد،به خاطر فطرتی که خدا در وجود او قرار داده ،خوب می داند که اگر کسی به او چیزی عطا کند می بایست زباناً از منعم خود تقدیر وتشکر کند، ولی گاهی انسان خود را به درجات عالی انسانیت نزدیک تر می کند و به صرف ابراز یک تشکر لسانی بسنده نمی کند، بلکه وظیفه خود را سنگین تراز آن می بینید.
مراتب عالی شکر گزاری
مراتب عالی شکر این است که انسان سعی کند که در ظاهر و باطن به اثبات برساند که شاکرمنعم خود می باشد و سعی کند که در مسیری قدم بگذارد که شاکران واقعی در گاه الهی به آن توصیه و سفارش کرده اند.
1شکر زبانی:شکری است که فرد با زبان خود کلماتی که بیان کنندة تشکر از ولی‌ّ نعمت حقیقی (خدا) است، بر زبان جاری کند. مانند:"الحمدلله"، "شکراً لله"؛ از جمله مصداق‌های شکر زبانی، اظهار عجز و ناتوانی از شکر الهی در برابر نعمتهای اوست.
2.شکرقلبی:شکری است که انسان با قلب و روح خود، به نعمت‌هایی که خدا به او داده خشنود و سپاسگذاری کند.
3. شکرعملی:به کار بردن هر نعمت به جای خود، شکر عملی آن نعمت است؛ برای مثال، چشم یکی از نعمتهای بزرگ الهی است و شکر عملی آن این است که آثار عظمت الهی را در عالم هستی با آن مشاهده کنیم؛ با دیدن آفریده‌های خدا، معرفت خود را به او زیاد کنیم، کفران این نعمت آن است که آن را به گناه آلوده نماییم. شکر عملی زبان، بیان حقیقت و راز و نیاز با خدا و... و کفران آن آلوده کردن آن به دروغ، غیبت، تهمت و... است. شکر عملی جوانی به کارگیری آن در طاعت و بندگی خداست.
تاثیرات شگرف شکر در زندگی :
1. افزون شدن نعمت:قرآن مجید در این باره می‌فرماید:"... ْ لَئِنْ شَكَرْتُمْ لَأَزيدَنَّكُمْ وَ لَئِنْ كَفَرْتُمْ إِنَّ عَذابي لَشَديدٌ ؛[ابراهیم،7] اگر شکر نعمتهای مرا به جا آورید، من به طور قطع نعمتهای شما را افزون می‌کنم و اگر کفران کنید، عذاب و مجازات من شدید است."
2. رستگاری و سعادت:قرآن می‌فرماید:"... فَاذْکُرُوَّاْ ءَالآَ ءَ اللَّه‌ِ لَعَلَّکُم‌ْ تُفْلِحُون‌َ ؛[اعراف،69] نعمتهای خدا را به یاد آورید، شاید رستگار شوید." یعنی در پرتو یادآوری نعمت، حس شکرگزاری شما برانگیخته می‌شود، در نتیجه در برابر فرمان او تسلیم می‌شوید و رستگار می‌گردید.[2]
3. رضایت خداوند:خداوند در آیة 7 سورة زمر به این مطلب اشاره می‌فرماید.«...وَ إِنْ تَشْكُرُوا يَرْضَهُ لَكُمْ ...[زمر /7] و اگر شكر او را بجا آوريد آن را براى شما مىپسندد!»
سخن آخر
کلام را با ابیات زیبایی در خصوص شکر به پایان می رسانم
بنده همان به كه زتقصير خويش عذر به درگاه خدا آورد
ورنه سزاوار خداونديش كس نتواند كه بجا آورد
از دست و زبان كه بر آيد كز عهده شكرش بدر آيد
منابع
[1]. مفردات راغب، ماده شکر
[2].(تفسیرنمونه، آیت الله مکارم شیرازی و دیگران، ج 6، ص 229، نشر دار الکتب الاسلامیه.)
نظرات
شکر نعمت ، نعمتت افزون کند ....