مدعیان دروغین مهدویت

یکی از مباحث بسیار مهم فرهنگ و اندیشه اسلامی یا به عبارتی یکی از ارکان و شاخص‌های مباحث مهدویت و مهدی باوری موضوع انتظار است، هر چند منجی باوری و مباحث آخر الزمانی مختص به آیین مقدس اسلام نیست و در بسیاری از مکاتب و مذاهب دینی به گوشه‌ای از آن اشاره شده، ولی با این وجود در آیین مقدس اسلام بخصوص در مذهب حقه اثنی عشری به این مسأله به طور تخصصی پرداخته شده است. موضوع انتظار در واقع یکی از بنیادی‌ترین مباحث کلامی است که دارای موضوعات تخصصی می‌باشد و باید به طور عالمانه به آن پرداخته شود و جامعه دینی و اسلامی را با آن آشنا کرد. از جمله مباحث مرتبط با مهدویت و مسأله انتظار، مناطق ممنوعه و یا به عبارتی آسیب‌های پیش روی مهدویت است، در این نوشتار سعی داریم به برخی از این موارد اشاره کنیم.

جاده انحرافی و منطقه ممنوعه مهدویت

مدعیان دروغین
یکی از خطرناک‌ترین خطوط قرمز و آسیب‌های مهدویت باوری، مسأله مدعیان دروغین است که در طول تاریخ با سوء استفاده از باورهای دینی مردم سعی داشته‌اند به نفع منافع مادی و دنیوی خود کیسه دوخته و جامعه اسلامی را در یک گمراهی و فتنه دینی و اجتماعی گرفتار نمایند. تاریخ و پیشینه مدعیان دروغین را می‌توان در عصر حضور ائمه نیز مشاهده کرد، موضوعی که تا کنون ادامه داشته و هر از چند گاهی برخی افراد شیطان صفت به بهانه‌های جدیدی سعی دارند طیف وسیعی از مردم را دستخوش گمراهی و اغواهای نفسانی و شیطانی خود نمایند.

منشأ پیدایش و شیوع مدعیان دروغین

محققان مهدویت پژوهی با تحقیق و واکاوی که در خصوص ماهیت و چرایی شکل‌گیری مدعیان دروغین در جامعه انجام داده‌اند، عوامل مختلفی را در این خصوص ذکر کرده اند: به طور کلی می توان این عوامل را به دو دسته عوامل درونی و بیرونی تقسیم بندی کرد، عوامل درونی در واقع مرتبط با افرادی است که ناقوس گمراهی و بیرق انحراف را در جامعه به دست می‌گیرند و به واسطه خباثت و خواهش‌های شیطانی خط شکن این مسیر شده‌اند و عوامل بیرونی به سلسله مؤلفه‌های حمایت‌گر و تقویت کننده اطلاق می‌شود که سعی دارند موتور پیشران گمراهی در جامعه باشند.

1-عوامل درونی
سستی ایمان،جاه طلبی و دنیا خواهی، رسیدن به شهرت و جایگاه اجتماعی و مردمی، انگیزه‌های سیاسی و اجتماعی تنها گوشه‌ای از مؤلفه‌های درونی هستند که مهدوی پژوهان در خصوص انگیزه‌های درونی مدعیان دروغین به آن اشاره کرده‌اند، در واقع سستی باورهای دینی موجب می‌شود، افرادی دنیا طلب برای تصاحب جایگاه و منزلت مادی و دنیوی دست به این گناه نابخشودنی زده و طیف وسیعی از مردم را آلوده توهمات و یاوه سرایی‌های خود نمایند، به طور مثال برخی محققان به شخصی همچون «ابو طاهر محمد بن علی بن بلال» اشاره کرده‌اند:[1] او از جمله افرادی بود که بر اثر ثروت اندوزی، ادعای بابیت کرد. هر چند در آغاز کار نزد امام حسن عسکری(علیه السلام) مورد وثوق بود و روایاتی را نیز از حضرت نقل کرده است، ولی با این وجود، به علت دنیا طلبی و غرق شدن در هواهای نفسانی مسیر او به انحراف کشیده شد، و خود را وکیل امام مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) معرفی کرده و به نوعی به امام خیانت نمود.[2]

2-عوامل بیرونی
در واقع در کنار سلسله علل درونی و اخلاقی که افراد را به جاده‌های انحرافی مهدویت سوق می‌دهد، می‌بایست به عوامل بیرونی نیز توجه داشت، عوامل بیرونی به دو بخش زمینه‌های اجتماعی و مردم ساده لوح و ساده اندیش و دشمنان هوشیار و کینه توز قابل تقسیم هستند، در واقع افراد ساده اندیش جامعه که از سطح بینش و معرفت پایینی برخوردارند به عنوان سیاهی لشکر برخی از مدعیان دروغین به شمار می‌آیند که تأثیر شگرفی بر شیوع و گسترش جریان‌های انحرافی در جامعه داشته‌اند، نوعاً تبلیغات دروغ، شایعات بی‌اساس توسط افراد ساده لوح و کم سواد با شدت و سرعت بیشتری منتشر می‌شود و همین امر زمینه یک فتنه اجتماعی را در جامعه فراهم می‌سازد.
دسته دیگر از عوامل بیرونی فتنه‌گران آگاه و استعماری هستند که از بیرق مدعیان دروغین درجهت تخریب آموزه‌های اصیل و بنیادین استفاده می‌کنند و آرمان‌های ناب و اصیل مهدویت را به حاشیه می‌کشانند. برای فهم و درک جایگاه استعمار و فتنه‌های خارجی در شیوع جریان‌های انحرافی مهدویت کافی است به مقرهای سازمان یافته‌ایی که این جریان‌ها در مناطق مختلف جهان دارند، دقت و تأمل کرد «بیت العدل اعظم» که در سرزمین اشغالی فلسطین قرار دارد تا میزبانی و حمایت همه جانبه برخی کشورها همچون آمریکا  و برخی کشورهای غربی از جریان‌های انحرافی به خوبی گواه بر این موضوع است.

شگردهای مدعیان دروغین
مدعیان دروغین برای نفوذ و سیطره‌ی فرهنگی و اجتماعی در جوامع مختلف از راهکارها و شگردهای پیچیده و مختلفی استفاده می‌کنند، شگردهایی که در یک نگاه می‌توان در این عبارات آنها را معرفی داشت:
1-استفاده از قرآن با شگرد تأویل گرایی[3] 2- استناد به روایات جعلی 3- تحریف و تقطیع آیات قرآن 4- اثبات بر حق بودن مدعیان به استناد خواب! 5- رو به روی مرجعیت و فقاهت قرار گرفتن، و تضعیف فقهای مجاهد و اعلم
که البته راه مقابله با آنها نوعاً با حضور علمی و جهادی علمای راستین و مرزبانان واقعی فرهنگ و اندیشه اسلامی و مراجعه حق‌طلبان به این عالمان قابل حل و فصل بوده و هست ان‌شاءالله.

پی‌نوشت‌ها:
[1]. ر.ک: الغیبه(طوسی)، ص 400.
[2]. خدامراد سلیمیان، درسنامه مهدویت، ج2، ص 170.
[3]. منظور از تأویل گرایی این است که یک تفسیری از آیه ای انجام دهند بدون اینکه هیچ مستندی متقن و علمی و صحیح در آن باشد.