بهشت واقعی است و اوصاف مشخص و معینی دارد که انبیا آن اوصاف را بیان کردهاند.
شبهه: اگر یک خرگوش پیامبر میشد، بدون شک از بهشتی میگفت که همه جایش مزارع هویج و کلم بود، از رودهایی میگفت که در آنها آب هویج در جریان است، نه خبری از روباه بود و شغال و گرگ و نه خبری از شکارچی.
پاسخ: شبهه کننده با این سخن میخواهد به مخاطب خود القا کند که در واقع بهشت و جهنم و آخرتی در کار نیست و آنچه پیامبران میگویند تراوشات ذهنی خود آنهاست که با توجه به امیال و خواهشهای نفسانی انسان بیان شده و اگر شخص دیگری پیامبر میشد گونه دیگری سخن میگفت.
در پاسخ میگوییم:
نکته اول: پیامبران الهی سفیران خداوند متعال هستند و بسیاری از دستورات آنها مشابه هم بوده است، تمام پیامبران الهی از خدایی توانا و قادر سخن گفتهاند، از جهانی پس از مرگ و وجود بهشت و جهنم سخن راندهاند، لذا این چنین نیست که سخنان پیامبر سرزمینی با پیامبر سرزمین دیگر صدرصد مخالف باشد و هر پیامبری بهشت را به نحوی توصیف کرده باشد، بلکه معمولا پیامبران الهی در تمام ادیان و در تمام سرزمینها بهشت را به یک نحوه توصیف کردهاند، البته در دین مبین اسلام چون قدرت حفظ نوشتار بیشتر شده بود، جزئیات بیشتری بیان شده است.
نکته دوم: بهشت باید جایی باشد که انسان به آن رغبت داشته باشد، خداوند متعال حکیم است، بدون شک خود به بهترین شکل ممکن میداند که چگونه جایگاهی برای انسان آماده کند که رغبت و انگیزهای برای آنان ایجاد کند تا به فرامین الهی گوش داده و دستورات خدا را انجام دهند. لذا هر انسانی در هر کجای عالم باشد، به یک زندگی راحت و بدون دردسر و اذیت شدن رغبت دارد، از خانهای زیبا و بزرگ و خوردنیها و آشامیدنیهای لذید لذت میبرد، نیاز به ازدواج و ارضای میل جنسی دارد، لذا زندگی با این اوصاف برای تمام انسانهای سراسر تاریخ و در تمام مکانها مطلوب و مورد پسند است، پس باید خداوند متعال چنین زندگیای را برای انسان مهیا کند و آن را به وسیله پیامبران خود به انسان برساند.
نکته سوم: پیامبران الهی از علم حضوری به حقایق برخوردارند. علم حضوری یعنی حضور معلوم در نزد عالم، لذا خطابردار نیست، چون خود معلوم در نزد ما حاضر است، درست مانند علم ما به خودمان، ما هیچگاه در رابطه با وجود خود و اینکه هستیم و قوای خود و درک و فهم خودمان اشتباه نمیکنیم، چون همه در نزد ما حاضر هستند. انبیا نیز به تمام معلوماتی که خداوند متعال به آنان میدهد علم حضوری دارند و تمام جزئیاتی که در بهشت رخ میدهد را با چشم دل میبینند و شهود میکنند، لذا در اخباری که میدهند هرگز دروغ و خطایی وجود ندارد.
بهشت واقعیتی خارجی و دارای اوصافی واقعی و معین است و به توصیف ما بستگی ندارد، یعنی اینچنین نیست که ما هر جوری که خواستیم بتوانیم آن را توصیف کنیم، بلکه دارای اوصاف مشخص و معین است. درست مثل اینکه بگوییم برج میلاد در تهران وجود دارد و آنقدر ارتفاع دارد و این مقدار اتاق دارد و این مقدار طبقه و ... هرگز نمیتوان گفت مثلا برج میلاد روی ابرهاست و درون آن رودخانهای جریان دارد و از الماس ساخته شده است، چون اینچنین نیست.
بهشت هم همینگونه است، اوصاف و ویژگیهای معینی دارد و تنها کسی میتواند از آن خبر دهد که آن را دیده باشد و با آگاهی از آن سخن بگوید، و چون کسی بهشت را ندیده است، کسی نمیتواند از اوصاف آن سخن بگوید. ماهیتی عقلی و محاسباتی هم نیست که عقل بتواند با تفکر و کنکاش عقلی به تحلیل آن بپردازد و اوصاف آن را کشف کند. اما پیامبران الهی و خود خداوند متعال که خالق بهشت است میتوانند از اوصاف آن سخن بگویند، چون بهشت را مشاهده کرده و با علم و آگاهی از آن سخن میگویند.
به طور مثال در روایات اسلامی آمده پیامبر اکرم(صلیاللهعلیهوآله) فرمود: «زمانیکه به آسمان برده شدم، از بهشت عبور کردم و در بهشت قصری از ياقوت سرخ را ديدم كه داخل آن از خارج آن ديده میشد و خارج آن از داخل آن ديده میشد، از شدت نوری كه داشت. گفتم: ای جبرئيل! اين قصر مال كيست؟! گفت: «برای كسیكه گفتارش پاكيزه باشد، روزهاش را بگیرد، إطعام كند، و شبانگاه كه مردم به خواب روند او به نماز و عبادت مشغول باشد»[1] در این روایت پیامبر اکرم میفرماید من خودم دیدم، یعنی داخل بهشت شدم و با چشم خودم نعمتهای آن را دیدم، لذا دیگر حدس و گمان و تحلیل نیست، خبر از دیدن است.
در نتیجه: انبیا با دیدن بهشت و توصیف آن، ویژگیهای حقیقی آن را برای ما توصیف کردهاند به همان صورتیکه در جهان آخرت وجود دارد و همین انگیزه برای انسان میشود که بتواند دستورات خدا را انجام دهد.
_________________________________
پینوشت
[1]. طوسى، محمد بن الحسن، الأمالی، دار الثقافة، قم، چاپ اول، 1414ق، ص 458.
شبهه: اگر یک خرگوش پیامبر میشد، بدون شک از بهشتی میگفت که همه جایش مزارع هویج و کلم بود، از رودهایی میگفت که در آنها آب هویج در جریان است، نه خبری از روباه بود و شغال و گرگ و نه خبری از شکارچی.
پاسخ: انبیا با دیدن بهشت و توصیف آن، ویژگیهای حقیقی آن را برای ما توصیف کردهاند به همان صورتیکه در جهان آخرت وجود دارد و همین انگیزه برای انسان میشود که بتواند دستورات خدا را انجام دهد.