-گرفتار شدن در دام اعتیاد، زیبا ترین نعمت های الهی و فرصت های دنیوی را از انسان سلب می نماید.
با یک نگاه ساده ولی مدّبرانه به زندگی خود و دیگران متوجه میشویم خدای متعال نعمتهای فراوانی به همه انسانها عطا کرده است. نعمتهای بسیار شگفتانگیز و نابی که بسیاری از اوقات انسان از آن غافل بوده و تنها زمانی که با فقدان آن مواجه میشود، اهمیت و ارزش آن را درک مینماید. نعمت سلامتی، نعمت ثروت، نعمت جایگاه اجتماعی، نعمت اقتصادی و میانه روی و دارایی، نعمت خانواده و فرزندان صالح و ...؛ در این بین عوامل متعددی در زندگی انسان موجب تخریب و از بین رفتن نعمتهای الهی محسوب میشوند که با نگاهی جامع و علمی میتوان این چنین بیان داشت که یکی از عوامل تأثیرگذار در انهدام نعمتهای الهی روی آوردن به اعتیاد و انواع دخانیات است.
در امانتهای الهی خیانت نکنیم
یکی از اوصاف پرهیزکاران و رستگاران دنیا و آخرت امانتداری است. شاخص بسیار مهمی که در منابع روایی به آن سفارش و تأکید فروانی شده است به طور مثال در منابع روایی از رسول اكرم(صلى اللّه عليه و آله) این چنین نقل شده است: «لَيسَ مِنّا مَن يُحَقِّرُ الامانَةَ حَتّى يَستَهلِكُها إِذَا استُودِعَها؛[1]از ما نيست كسى كه امانت را كوچك بشمارد و از آن مواظبت نكند و در معرض تلف شدن قرار بدهد». با این بیان باید به این نکته توجه و دقت کامل داشته باشیم که نعمت های پروردگار، امانتهای الهی به حساب می آیند که می بایست در حفظ و نگهداری آن کوشا و دقیق باشیم، روی آوردن به اعتیاد و انواع دخانیات یکی از عوامل اصلی تخریب نعمتهای الهی به شمار می آید،که تبعات شوم و جبرانناپذیری را برای انسان به دنبال دارد. در ادامه به برخی از این امانتهای الهی و عوامل مخرب آن اشاره خواهیم داشت.
1-نعمت سلامتی و تندرستی
یکی از مهمترین و ارزشمندترین نعمتهایی که خدای متعال در طول حیات دنیوی به انسان ارزانی داشته، نعمت سلامتی و تندرستی است،[2] ولی با این وجود به طور آشکار بسیاری از انسانها از آن غافل بوده و نه تنها قدردان این نعمت ارزشمند نبوده، بلکه با سوء انتخاب و همچنین رفتار ناصواب و روی آوری به مواد اعتیاد آور همچون انواع دخانیات زمینه تخریب و نابودی آن را فراهم کردهاند.[3] به اذعان محققان و کارشناسان بهداشت و سلامت کشور دخانیات عامل مهم مرگ و میر انسانها و زمینهساز و تشدید کننده انواع بیماری سرطانی و صعب العلاج به شمار میآید برخی گزارشهای ثبت شده گویای مرگ بیش از 50 هزار نفر در اثر اعتیاد به انواع دخانیات است. به اذعان محققان دخانیات تا سال ۲۰۲۰ بعد از تصادفات و بیماری قلبی و عروقی سومین عامل مرگ و میر در جهان خواهد بود، عامل این اتفاق بیماری انسدادی مزمن ریه(COPD) است. اکنون سرطان ریه کشندهترین سرطانی است که بشر می تواند به آن دچار شود، [این در حالی است که] با وجود تحولات زیاد در حوزه درمان هنوز پیش آگهی مناسبی در این زمینه وجود ندارد.[4] این در حالی است که منابع و متون وحیانی هر گونه ایجاد ضرر و زیان و خطر را برای بدن جایز ندانسته و در توبیخ افرادی که خود را به هلاکت نزدیک میکنند این چنین بیان میدارد. «وَلَا تُلْقُوا بِأَيْدِيكُمْ إِلَى التَّهْلُكَةِ ؛[5] خود را به دست خود، به هلاکت نیفکنید!».
2-نعمت خانواده و فرزندان صالح
یکی دیگر از نعمتهای بسیار مهمی که بسیاری از انسانها در دوران مجردی آرزوی دست یابی به آن را در سر می پرورانند، نعمت داشتن همسری صالح و فرزندانی نیککردار است. این آرزو و خواست طبیعی گاهاً آن چنان که باید و شایسته است مورد شکر گزاری و قدر دانی انسانها قرار نمیگیرد؛ چرا که با سوء عملکرد خود و رویآوری به مواد مخدر و انواع دخانیات موجب میشوند که این فرصت و نعمت ارزشمند زندگی انسانی به فروپاشی و نابودی نزدیک شود، چه بسیار خانوادههایی که تنها در اثر وجود این عامل به فروپاشی منجر شده؛ در بعضی از خانوادهها فقط به خاطر وجود سایه شوم دخانیات در منزل مشاجرات و درگیریهای لفظی و کلامی در محیط خانواده رخ میدهد، بخصوص زمانی که مصرف انواع سیگار و قلیان منجر به گرفتار شدن در اعتیاد های مرگبار دیگری از جنس افیون و تریاک و ... میشود. بسیار از جوانان و نوجوانانی که طعم تلخ دخانیات را در زندگی تجربه کردهاند، عملکرد آنها ناشی از گرفتار بودن والدین آنها به این تفریح مرگبار بوده است.
3-نعمت جایگاه و منزلت اجتماعی
خدای متعال به انسان کرامت و بزرگی بخشیده و او را گرامی داشته است،[6] از این رو هیچ انسانی حقّ ندارد با رفتارهای ناشایست و خوار کننده خود را در جامعه و نزد دیگران بیارزش و بیمقدار نماید. باید به این موضوع توجه داشت که گرفتار شدن در دام انواع دخانیات تأثیر مستقیمی در تخریب و جایگاه افراد در جامعه دارد بخصوص زمانی که این موضوع چهره حادی به خود میگیرد و افراد به اعتیادهای خطرناک و مرگبار نیز مبتلا میسازد، به طور قطع و یقین بسیاری از افراد از همنشینی و ارتباط با معتادان به دخانیات اجتناب کرده و از ارتباط با آنها احساس ناخوشایندی به آنها دست میدهد. این موضوع در واقع ناشی از عملکرد افرادی است که برای لذّت کوتاه مدت و خماری زود گذر چهره اجتماعی خود را از دست دادهاند.
4-نعمت اقتصاد، دارایی و ثروت مادی
چه بسیار افرادی که باکار و تلاش شبانه روزی ثروت و سرمایهای را به دست میآورند ولی به واسطهی گرفتار شدن در دام اعتیادهای خانمان برانداز و مرگبار زمینه بر باد دادن سرمایه خود را فراهم میکنند. انسان به جای اینکه ثروت و سرمایه خود را پای مصرف انواع دخانیات دود نماید می تواند، پول آن را صرف سلامتی و تفریحات سالم نماید، افرادی که در اثر مبتلا شدن به دخانیات گاهاً به بیماریهایی مبتلا شدهاند که اگر تمام دارایی خود را صرف آن نمایند نمیتوانند از سختی آن خلاص شوند. هزینههای سنگین بیماریهایی همچون سرطان ریه به راحتی میتواند سرمایه و دارایی یک عمر انسان را در فاصله کوتاهی از میان ببرد.
پی نوشت ها
[1]. بحارالأنوار(ط-بیروت) ج72، ص172، ح13.
[2]. تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص 483 ، ح 11148. امام على(علیه السلام): «اَلصِّحَّةُ اَفضَلُ النِّعَمِ؛سلامتى بهترين نعمت است».
[3]. الخصال، ج1، ص34، ح5. الْخِصَالُ، عَنْ جَعْفَرِ بْنِ عَلِیٍّ الْکُوفِیِّ عَنْ جَدِّهِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِیٍّ عَنْ جَدِّهِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الْمُغِیرَةِ عَنِ الصَّادِقِ عَنْ آبَائِهِ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص نِعْمَتَانِ مَکْفُورَتَانِ الْأَمْنُ وَ الْعَافِیَةُ؛ حضرت رسول (صلی اللّه علیه و آله و سلم) فرمود دو نعمت است که قدر آن دانسته نمی شود امنیت و عافیت».
[4]. خبرگزاری ایمنا، کد خبر 377801. دخانیات سومین عامل مرگ و میر در جهان.
[5]. بقره/195.
[6]. اسراء /70. «وَلَقَدْ كَرَّمْنَا بَنِي آدَمَ؛ ما آدمیزادگان را گرامی داشتیم».
با یک نگاه ساده به عوارض و تبعات شوم گرفتار شدن در دام اعتیاد به مصرف دخانیات، اذعان خواهیم که فرصت و نعمت های همچون سلامتی، آرامش و آسایش اجتماعی، خانواده موفق، ثروت و دارایی را از دست خواهد رفت.