از حضرت شاهچراغ، حسنات و فضائل زیادی نقل شده است که در تمام این فضائل، یک مورد مانند خورشید می‌درخشد و آن ولایت پذیری این امامزاده محترم نسبت به امام خویش است.
در طول تاریخ اسلام هجرت‌های متعددی از سوی معصومین(علیهم‌السلام) انجام گرفت که هر کدام در قسمتی از تاریخ اسلام تأثیر گذار بوده‌اند، از هجرت پیامبر اکرم(صلی‌الله‌علیه‌وآله) از مکه به مدینه تا هجرت امیرالمؤمنین امام علی(علیه‌السلام) از مدینه به کوفه و .... در میان این هجرت‌ها، یک هجرت تأثیر شگفتی بر منطقه ایران زمین گذاشت و آن هجرت امام رضا(علیه‌السلام) از مدینه به مرو بود، که سبب شد که علویون و امامزادگان زیادی به سوی ایران رهسپار شوند.
یکی از امامزادگان که به ایران مهاجرت کرد حضرت احمد بن موسی معروف به شاهچراغ است که مزار شریفش در شیراز مأمن برای دلدادگان و پناهگاه دلباختگان اهل بیت(علیهم‌السلام) است. این امامزاده واجب تعظیم برادر بزرگ امام رضا(علیه‌السلام) به شمار می‌آید.
امامزداده شاهچراغ از مادری مکرمه و بزرگوار به نام ام احمد به دنیا آمدند، این بانوی مکرمه، امین امام کاظم(علیه‌السلام) به شمار می‌آمدند به گونه‌ای که نقل شده است زمانی که حضرت موسی بن جعفر(علیه‌السلام) از مدینه به بغداد رفتند، امانت‌های امامت را به وی سپرده و به ایشان فرمودند: «هر کس در هر موقع آمد و این امانت‌ها را از تو خواست، بدان من از دنیا رفته‌ام و او جانشین من است و امامی است که اطاعتش بر تو و سایر مردم واجب است» و وقتی که هارون الرشید، امام را به شهادت رساند، امام رضا(علیه‌السلام) از ام احمد امانت‌ها را مطالبه کرد، ایشان امانت‌ها را به امام رضا(علیه‌السلام) داده و به عنوان امام با ایشان بیعت کرد.[1]
حضرت احمد بن موسی، علاوه بر آنکه از جهت نسبی دارای شرافت بالایی بودن از جهت فضائل اخلاقی نیز شهره عام و خاص بودند به گونه‌ای که شیخ مفید در مورد ایشان این گونه می‌فرماید: «احمد بن موسی، سیّدی کریم و جلیل و صاحب ورع بوده و حضرت ابوالحسن موسی (علیه‌السلام) او را دوست می‌داشت و مقدم می‌شمرد و یک قطعه زمینی همراه با آب آن، معروف به یسیره به او بخشیده بود. گزارش شده که احمد بسیاری از بردگان را از مال خویش آزاد نمود.»[2] احترام و توجه امام کاظم(علیه‌السلام) به این فرزند خویش نشان از جایگاه عظیم ایشان نزد امام زمان خویش دارد به گونه‌ای که اسماعیل بن موسی بن جعفر نقل می‌کند که «در سفری بیست نفر از خادمان پدرم با احمد بودند و او را احترام می‌کردند. هرگاه احمد برمی خاست و می‌نشست آنان هم به احترامش بلند شده و می‌نشستند؛ پدرم همواره به احمد عنایت داشت و از وی غافل نمی‌گردید و چشم از او بر نمی‌داشت.»[3]
از حضرت شاهچراغ، حسنات و فضائل زیادی نقل شده است که در تمام این فضائل، یک مورد مانند خورشید می‌درخشد و آن ولایت پذیری این امامزاده محترم نسبت به امام خویش است، به گونه‌ای که نقل شده است که بعد از شهادت امام کاظم(علیه‌السلام) ــ مردم مدینه به لحاظ شخصیت و سن احمد ــ به در خانه وی رفته تا به عنوان امام بعدی با ایشان بیعت کنند، در این هنگام احمد بن موسی به میان مردم آمده و خطاب به ایشان این گونه می‌فرماید: «ای کسانی که با من بیعت نموده‌اید! بدانید که من خودم با برادرم علی (امام رضا) بیعت کرده‌ام و او واجب الاطاعه است. بر من و شماست که از او اطاعت کنیم.»[4] سپس جمعیت را به سوی خانه امام رضا(علیه‌السلام) برده و در حضور مردم با ایشان بیعت کردند.
اهمیت این موضوع را زمانی می‌توان به خوبی درک کرد که به بررسی تاریخ بپردازیم و اینکه امامزادگان دیگری بوده‌اند که از جایگاه اجتماعی بالایی مانند حضرت شاهچراغ برخوردار نبوده‌اند ولی بعد از وفات پدر گرامیشان ادعای امامت کردند و سبب شکاف در میان شیعیان شدند که به عنوان نمونه می‌توان از جعفر کذاب فرزند امام حسن عسکری نام برد که بعد از شهادت ایشان ادعای امامت کرده و تولد امام زمان(عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف) را انکار کرده و سبب انحراف جمعی از شیعیان شدند، که در تاریخ به فرقه جعفریه مشهور شده‌اند.[5]
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
پی‌نوشت
[1]. طباطبایی، آل بحرالعلوم، تحفة العالم، (چاپ شده ضمن بحارالانوار، ج۴۸)، ص۳۰۷ ۳۰۸، بیروت، دار احیاء التراث العربی، چاپ دوم، ۱۴۰۳ق.
[2]. شیخ مفید، محمد بن محمد نعمان، الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، ج۲، ص۲۴۴ ۲۴۵، قم، کنگره شیخ مفید، چاپ اول، ۱۴۱۳ق.
[3]. همان.
[4]. تحفة العالم، ص307-308.
[5]. فخررازی، محمد بن عمر، اعتقادات فرق المسلمین و المشرکین، محمد زینهم، مکتبة مدبولی، قاهره، ۱۴۱۳ق،ص۴۳.