-ازدواج دارای برکات زیادی است که شاید یکی از مهترین خیرات آن را بتوان فرزندانی دانست که در نتیجه آن ازدواج به دنیا میآیند.
اول ذیالحجه سالروز ازدواج آسمانی امام علی (ع) و حضرت زهرا (س) است که این روز به عنوان روز ازدواج نامگذاری شده است.
ثمرات ازدواج در زندگی انسان در آیات و روایات زیادی بیان شده است که این ثمرات مادی و معنوی است. همزمان با این روز خجسته دقایقی با حجتالاسلام طاهر قلیزاده محمدی کارشناس مذهبی و خانواده گفتوگو کردیم که در ادامه تقدیم میشود.
با توجه به اینکه در سالروز ازدواج حضرت فاطمه زهرا و امیرالمومنین علی (علیهما السلام) هستیم اگر قرار باشد به یکی از نکات زیبای این ازدواج اشاره شود به کدام نکته اشاره خواهید داشت؟
درباره ازدواج حضرت زهرا و حضرت علی (علیه السلام) از زوایای مختلف چه در باب مقدمه این آشنایی و چه روند خواستگاری و تحقق پیوند میتوان به نکات متعددی اشاره کرد؛ اما شاید از مهمترین نکاتی که بتوان به آن اشاره داشت ثمراتی است که به دنبال این ازدواج تحقق پیدا کرد و تا روز قیامت و حتی در روز محشر ادامه خواهد داشت؛ خیراتی که آن را میتوان وسیلهای برای محقّق شدن وعدهی الهی دانست که خداوند متعال در قرآن کریم میفرماید: «إِنَّا أَعْطَينَاكَ الْكَوْثَرَ [کوثر/ 1] ما به تو کوثر [= خير و برکت فراوان] عطا کرديم!» ازدواجی که با آن، نسل پیامبر جاودان شد و فرزندانی به دنیا آمدند که فخر زمین و زمان محسوب شدند. شاید بتوان گفت این ثمره، از مهمترین ثمرات این ازدواج آسمانی محسوب میشود.
بر این اساس شما معتقد هستید ثمره یک ازدواج، فرزندانی است که به وجود میآیند؟
بدون شک ازدواج به خودی خود اگر به صورت صحیح و منطقی تحقق پیدا کند، قابلیت این را خواهد داشت که مایهی آرامش قلوب بین زن و مرد شود و زوجین با ازدواج بتوانند به سکینه و وقار و آرامشی برسند که این آرامش را در دل هیچ چیز دیگری نمیشود یافت، آرامشی که با آن میتوان زندگی را به شکل دیگری دید و ادامه داد؛ چنانکه خداوند متعال در این مورد چنین میفرماید: «وَ مِنْ آياتِهِ أَنْ خَلَقَ لَكُمْ مِنْ أَنْفُسِكُمْ أَزْوَاجًا لِتَسْكُنُوا إِلَيهَا وَ جَعَلَ بَينَكُمْ مَوَدَّةً وَ رَحْمَةً إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآياتٍ لِقَوْمٍ يتَفَكَّرُونَ [روم/ 21] و از نشانههاي او اين است که همسراني از جنس خودتان براي شما آفريد تا در کنار آنان آرامش يابيد، و در ميانتان مودّت و رحمت قرار داد؛ در اين امر نشانههايي است براي گروهي که تفکر ميکنند!»
اما یقینا تحقّق این آرامش، تمام هدف و تمام موفقیت برای یک ازدواج محسوب نخواهد شد و زمانی میتوان به بهرهمندی بیشتری دست پیدا کرد که ثمرات این ازدواج در قالب نسلی که از گوشت و پوست و استخوان این زوج باشند را مشاهده کرد، نسلی که به خودی خود باارزش بوده و از علائم انسان خوشبخت محسوب میشود؛ چنانکه امام کاظم (علیه السلام) میفرماید: «سَعَدَ امرُؤٌ لَم يَمُت حَتَّى يَرى خَلَفا مِن نَفسِهِ [کافی ج 6 ص 4] كسى خوش بخت است كه نميرد تا جانشينى از نسل خود را ببيند.»
بر این اساس تکلیف کسانی که علیرغم میل باطنی و سعی و تلاش، امکان فرزند آوری را ندارند چه میشود؟
یقینا بین کسی که امکان فرزندآوری را اصلا ندارد و کسی که دارد و از آن استفاده نمیکند فرق است؛ مانند سایر نعمتهایی که خداوند به انسان ارزانی داشته، از باب نمونه در خوب بودن قدرت بینایی و یا قدرت راه رفتن، کسی شکّی ندارد، حال اگر فردی پیدا شود که از این نعمتها به هر دلیل محروم مانده باشد، این دلیل نمیشود که بگوییم اصل شنیدن و یا اصل راه رفتن خوب نیست! فرزندآوری نیز دقیقا به همین صورت است و یقینا فرزندآوری یکی از نعمتها محسوب میشود منتها اگر فردی به هر دلیل امکان دیدن، راه رفتن و یا فرزندآوری را ناخواسته نداشته باشد و از این باب ناراحت باشد اما در عین ناراحتی بازهم شکرگزار بوده و از باقی نعمتها درست استفاده کند، یقینا نه تنها عیبی بر او نیست بلکه نزد خداوند متعال مأجور بوده و مورد لطف نیز قرار خواهد گرفت و خداوند متعال به این دسته از افراد به صورت ویژهای توجه خواهد داشت، و این نکتهای است که به آن در قرآن اشاره فرموده؛ آنجا که میفرماید:
«وَلَنَبْلُوَنَّكُمْ بِشَيءٍ مِنَ الْخَوْفِ وَالْجُوعِ وَنَقْصٍ مِنَ الْأَمْوَالِ وَالْأَنْفُسِ وَالثَّمَرَاتِ وَبَشِّرِ الصَّابِرِينَ الَّذِينَ إِذَا أَصَابَتْهُمْ مُصِيبَةٌ قَالُوا إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَيهِ رَاجِعُونَ أُولَئِكَ عَلَيهِمْ صَلَوَاتٌ مِنْ رَبِّهِمْ وَرَحْمَةٌ وَأُولَئِكَ هُمُ الْمُهْتَدُونَ [بقره/ 155 تا 157] قطعا همه شما را با چيزي از ترس، گرسنگي، و کاهش در مالها و جانها و ميوهها، آزمايش ميکنيم؛ و بشارت ده به استقامتکنندگان! آنها که هر گاه مصيبتي به ايشان ميرسد، ميگويند: «ما از آن خدائيم؛ و به سوي او باز ميگرديم!» (و زندگی دنیایی چند روز بیشتر نیست و محلّ عبور است) اينها، همانها هستند که الطاف و رحمت خدا شامل حالشان شده؛ و آنها هستند هدايتيافتگان!»
از مهمترین دغدغههای زوجین در امر فرزند آوری مسائل و مشکلات اقتصادی و مسائل تربیتی فرزندان هست، به نظر شما این نگرانی تا چه میزان صحیح است؟
اصل دغدغهمندی را نه تنها در این مسئله بلکه در جمیع امور را به صورت کلّی میتوان خوب، بلکه لازم دانست چون سبب برنامهریزی و دقت و احتیاط میشود اما زمانی که این دغدغهمندی به صورت افراط گونهای حاکم شود و به اصطلاح اسباب ترس و وحشت را فراهم کند یقینا نه تنها مفید نیست بلکه بسیاری از فرصتها را نیز نابود خواهد کرد و انسان را بنابر فرمایش امیرالمومنین به ذلّت خواهد کشاند! [غررالحکم ح 5659] که البته این ترس افراط گونه ریشه در ضعف ایمان و همچنین مدیریت خود فرد دارد. کسانی که باب فرزندآوری را عامدانه و صرفا بر اساس اینگونه ترسها و بدون هیچ توجیه شرعی و منطقیای برای خودشان مسدود میکنند و یا از آن فجیعتر، اسباب سقط و کشتن فرزندانشان را فراهم میکنند یقینا آنچه انجام میدهند نیست مگر به خاطر ضعف باورهایی که بر آنها حاکم شده؛ کاری که خداوند به صراحت از آن نهی کرده: «وَ لَا تَقْتُلُوا أَوْلَادَكُمْ خَشْيةَ إِمْلَاقٍ نَحْنُ نَرْزُقُهُمْ وَ إِياكُمْ إِنَّ قَتْلَهُمْ كَانَ خِطْئًا كَبِيرًا [إسراء/ 31] و فرزندانتان را از ترس فقر، نکشيد! ما آنها و شما را روزي ميدهيم؛ مسلّما کشتن آنها گناه بزرگي است!» در این آیه شریفه ترس فقر به صورت مطلق آمده که هم میتواند فقر مادّی را شامل شود و هم سایر جنبهها را؛ برخی از افراد به ظاهر بافرهنگ و به ظاهر متدیّن متاسفانه چون احساس میکنند به قلّه معرفت و اخلاق و تعلیم و تعلّم نرسیدهاند و در این وادی به نوعی دچار فقر هستند و شاید نتوانند فرزندانی شاخص از نظر کمالات اخلاقی و معنوی را تربیت کنند از فرزندآوری فرار میکنند و حال آنکه یقینا این نوع نگاه ایدهآل خواهانه منطقی و صحیح نیست. آنچه مهم است این میباشد که زوجین سعی نمایند آموزش ببینند و سعی کنند آنچه آموختهاند را درحدّتوان درست عمل کنند.