اگر امام معصوم شخص دیگری را به عنوان نائب خود منسوب کرد، او نیز مانند امام معصوم، اطاعتش واجب است
یکی از نکات بسیار مهمی که در روایات متعددی بر آن تاکید شده این است که محبت به امام، همچنین زیارت امام معصوم در صورتی مثمر ثمر است که با معرفت به مقام و جایگاه امام باشد؛[1] یعنی بدانیم او امام است، ولی خدا و حجت او بر روی زمین است و اطاعت از او واجب و همانند اطاعت از خدا و پیامبر اکرم(صلیاللهعلیهوآله) است.
این معرفت برای یک شیعه بسیار مهم و حیاتی است و دقیقا علت تمایز شیعه از برخی فرق اسلامی است؛ به طور مثال خود شافعی و پیروان او، به اهل بیت و خصوص دوازده امام شیعه محبت ورزیده و آنان را دوست میدارند، اما هرگز آنان را به عنوان ولی و حجت خدا و امام برحق که اطاعتش واجب است قبول ندارند.[2] به عبارت دیگر هم شیعه و هم شافعیها اهل بیت پیامبر(علیهمالسلام) را دوست دارند، اما شیعه آنان را امام و حجت خدا و واجب الطاعه میداند، اما شافعیها چنین اعتقادی ندارند و تنها آنان را فرزندان پیامبر(صلیاللهعلیهوآله) میدانند که در قرآن بیان شده باید به آنها مودت و محبت داشت.[شوری/23]
بنابراین شیعه کسی است که امام خود را ولی و حجت خدا بر روی زمین میداند و اطاعتش را بیچون و چرا واجب دانسته و مخالفت با امام - حتی در موارد ریز و کوچک و کماهمیت- را جایز نمیداند.
بر این اساس اگر امام معصوم شخص دیگری را به عنوان نائب خود منسوب کرد، او نیز مانند امام معصوم، اطاعتش واجب است و هر چیزی که گفت باید از او تبعیت کرد و هیچگونه مخالفتی نسبت به او نداشت، چون اگر صلاحیت نداشت، امام، او را نماینده و نائب خود قرار نمیداد.
به طور مثال در زمان غیبت صغری حضرت ولی عصر(عجلاللهتعالیفرجهالشریف) 4 نفر را به عنوان نائبات خاص خود انتخاب کرد و به شیعیان معرفی شدند، این انتساب به این معنا بود که هر تصمیمی که این بزرگواران گرفتند و هر سخنی گفتند، مورد تایید امام است و دیگر شیعیان باید از آنان تبعیت کنند. اگر کسی با آنان مخالفت میکرد، در واقع با خود حضرت مخالفت میکرد و گناهی نابخشودنی مرتکب میشد.
در قضیه کربلا امام حسین(علیهالسلام) نیز پسر عموی خود «مسلم بن عقیل» را به عنوان نائب و جانشین خود به کوفه فرستاد تا هم جو کوفه را بسنجد و هم مردم با او به نیت امام بیعت کنند، مسلم نائب و فرستاده امام در کوفه بود، بر همه شیعیان لازم و واجب بود با او بیعت کرده و سخنان و فرمان او را تا آمدن امام، مانند خود امام حسین(علیهالسلام) پذیرفته و اطاعت کنند.
اما برخی مانند «سلیمان بن صرد خزاعی» این مساله را نادیده گرفته و با مسلم مخالفت کردند و شکافی در بین شیعه ایجاد شد و ابن زیاد هم از این فرصت استفاده کرد و سپاه مسلم را در هم شکست و مسلم را دستگیر و در نهایت به شهادت رساند. چه بسا اگر سلیمان از مسلم اطاعت میکرد و خودش در رکاب مسلم حرکت کرده و مردم او را مطیع مسلم مییافتند، سپاه مسلم متزلزل نمیشد و ابن زیاد تسلیم شده و قضیه کربلا نیز رقم نمیخورد. لذا سلیمان خطایی بزرگ مرتکب شد که با نائب امام مخالفت کرد.
مردم و شیعیان کوفه نیز خطایی نابخشوندی مرتکب شدند که مسلم بن عقیل را تنها گذاشته و دست از حمایت او برداشتند و همین تنها گذاشتن او، سبب شد ابن زیاد بتواند او را دستگیر و به شهادت رساند. مسلم سفیر امام خوبیها بود، شیعیان باید با او مانند خود امام رفتار میکردند و حرف او را مانند خود امام تلقی میکردند.
در غیبت کبری نیز فقیه جامع الشرایط به عنوان نائب عام امام زمان(عجلاللهتعالیفرجهالشریف) است، از زمان شیخ مفید تا کنون فقها و مراجع شیعه به عنوان نائب حضرت مطرح بوده و مردم باید از آنان، همانند خود امام تبعیت میکردند. البته مردم ایران اسلامی این مطلب را به اثبات رساندند و در زمان طاغوت با تبعیت از نائب امام زمان(عجلاللهتعالیفرجهالشریف)، امام خمینی(رحمهاللهعلیه) توانستند بر همه دنیا غلبه کرده و انقلاب اسلامی را تشکیل دهند و 8 سال تمام در مقابل ارتش کل دنیا مقاومت کرده و بر دشمن تا دندان مسلح نیز پیروز گردند.
امروز نیز رهبر معظم انقلاب به عنوان نائب حضرت مطرح است، اگر مردم ایران اسلامی با او به مانند مسلم بن عقیل عمل کرده و او را تنها گذاشته و سخنان او را تبعیت نکنند، این انقلاب شکست خواهد خورد، اما اگر به مانند مردم حدود 50 سال قبل که از رهبر خود تبعیت کردند، از رهبر معظم انقلاب تبعت کنند، بدون شک پیروز شده و بر ابرقدرت های دنیا آمریکا و متحدانش غلبه خواهیم کرد.
بنابراین رمز عزت و سربلندی شیعه و پیروزی او بر دشمنان، تبعیت از امام و نائب او در جامعه است. این مطلب در طول تاریخ به اثبات رسیده است؛ امام خمینی(رحمهاللهعلیه) نیز به زیبایی فرمودند: «پشتیبان ولایت فقیه باشید تا به مملکت شما آسیبی نرسد».
_________________________________________
پینوشت
[1]. ابن قولويه، جعفر بن محمد، كامل الزيارات، دار المرتضوية، نجف اشرف، چاپ اول، 1356ش، ص 138.
[2]. برای مطالعه بیشتر به این مطلب مراجعه کنید.
رمز عزت و سربلندی شیعه و پیروزی او بر دشمنان، تبعیت از امام و نائب او در جامعه است. این مطلب در طول تاریخ به اثبات رسیده است؛ امام خمینی(رحمهاللهعلیه) نیز به زیبایی فرمودند: «پشتیبان ولایت فقیه باشید تا به مملکت شما آسیبی نرسد».