-حتی برای دل خودمان هم که شده و برای رفاه بیشتر در همین دنیا هم که شده بیاییم بیشتر با کلام خدا مأنوس شده و به فرامینش عمل کنیم.
وقتی به عموم مردم و رفتار هایشان می نگریم می بینیم که اکثر آنها به دنبال آرامش و آسایش و رفاه بیشتر در دنیا هستند. صبح که از خواب بیدار می شوند تمام فکر و ذکرشان این است که چگونه مخارج زندگی روزمرّه ی خود را به دست بیاورند؛ و آنها که در تأمین این مخارج مشکلی ندارند به دنبال بیشتر کردن آن و رفاه حد اکثری هستند.
اما وقتی که پای صحبت مرفهین جامعه که در این زمینه موفق عمل کرده اند می نشینیم، می بینیم که حتی برخی از آنها نیز در بسیاری از موارد از رضایت نسبی برخوردار نیستند. صبح تا شب کار و فعالیت می کنند اما نمی دانند زندگیشان در چه مسیری در حال حرکت است و به کجا می روند؟ آیا مسیر درست همین است؟ در طول روز و در تعامل با دیگران به مسائلی بر می خورند که نمی دانند باید چه کاری انجام دهند و کار درست کدام است.
حال برای پاسخ به سؤالات روزمره‌ی خود در زمینه های مختلف زندگی باید چه کنیم؟ وظیفه‌ی ما چیست؟ در قرآن کریم راهکار های کلی برای حل بسیاری از مسائل زندگی ارائه شده که رعایت آنها به حل ساده ی آنها کمک خواهد کرد.
اصل شناخت وظیفه
مراجعه به قرآن، این کتاب راهنمایی که خداوند به عنوان چراغ راه، در طول زندگی انسانها قرار داده و عمل به دستورات آن و دستورات مفسرین قرآن و فرستادگان الهی که ائمه علیهم‌السلام هستند ما را خیلی زود به منزل مقصود رسانده و از صرف وقت و سردرگمی ها و درگیری ها و کشمکش ها نجات می دهد؛ زیرا قرآن کتابی است که بسیاری از مطالب در آن بیان شده؛ از مباحث مادی و دنیوی گرفته تا معنوی و اخروی، از مشکلات فردی گرفته تا مشکلات خانوادگی و اجتماعی و...
حال درست است که مطالب بیان شده در قرآن به صورت کلی است، اما با استفاده از تفاسیر و اساتید موجود، می‌توان فهم دقیق تری از آن داشته و این مشکل را نیز از سر راه برداشت و استفاده از گنج های نهفته ی آن را برای خود آسان کرد.
با رعایت همین مسائلِ کلیِ بیان شده در آیات، می‌توان از دچار شدن به بسیاری از مسائل و مشکلاتِ ریز جامعه جان سالم به در برده و زندگی خود را از دست بردِ تنش های مختلف، در زمینه های گوناکون، در امان نگه داشت؛ چرا که در بسیاری از موارد، با رعایت برخی کلیات، دیگر جایی برای ظهور و بروز برخی از مسائل جزئی به وجود نخواهد آمد.
چنانکه خداوند برای معرفی کتابش در ابتدای سوره ی بقره می فرماید: «ذلِکَ الکِتابُ لاَ رَیْبَ فِیهِ هُدىً لِّلْمُتَّقِینَ؛ [1] این کتابی است که هیچ تردیدی در آن نیست، و این کتابی است که راهنمای پرهیزگاران است.»
قرآن بخوان برای دلت
حال اگر قرآن را به عنوان یک کتاب راهنما پذیرفته باشیم و حتی اگر به دنبال به دست آوردن آسایش و آرامش بیشتر در زندگی روز مره ی خود باشیم، باید راه به دست آوردن آرامشِ دنیاییِ خود را از خالق خودمان که از تمام زوایایِ خلقتمان و روحیاتمان و گذشته و آینده ی ما آگاه است طلب کنیم و از او راهنمایی بخواهیم.
به طور مثال خداوند در مورد همین نگرانیِ انسان ها برای به دست آوردن آرامش هر چه بیشتر در دنیا به حضرت داوود علیه السلام می فرماید: «وَضَعْتُ الرَّاحَةَ فِی الْجَنَّةِ وَ هُمْ یَطْلُبُونَهَا فِی الدُّنْیَا فَلَا یَجِدُونَهَا؛ [2] ای داوود من پنج چیز را در پنج جا قرار داده ام، ولی مردم آنها را در پنج جای دیگر طلب می کنند؛ (یکی از آن موارد که مربوط به بحث ما بوده و در موردِ پنجمِ روایت به آن اشاره شده آن است که:) آسایش را در بهشت قرار دادم، امّا مردم در دنیا به دنبال آن می گردند و آن را پیدا نمی کنند.»
حال اگر انسان ها به این رهنمود الهی آگاه باشند و در قلب به آن باور داشته باشند آیا باز هم تمام عمر خود را صرف به دست آوردن چیزی که اصلا وجود نداشته و به آن نخواهند رسید خواهند کرد؟
در نتیجه به سادگی در می یابیم اگر انسان با آیات قرآن و روایات اهل بیت مأنوس باشد، قبل از آنکه بخواهد با آزمون و خطا های بی مورد و با مراجعه به افراد دیگر، دنیا و آخرت خود را تلف کند خداوند راه درست و سعادت بشری و راه مقابله با تمام مشکلات دنیوی و اخروی را به او خواهد آموخت.
هرچه کنی به خود کنی
حال با توجه به مطالب بیان شده معنای این کلام الهی روشن می شود که خداوند می فرماید: «إِنَّا أَنْزَلْنَا عَلَيْكَ الْكِتَابَ لِلنَّاسِ بِالْحَقِّ فَمَنِ اهْتَدَى فَلِنَفْسِهِ وَمَنْ ضَلَّ فَإِنَّمَا يَضِلُّ عَلَيْهَا وَمَا أَنْتَ عَلَيْهِمْ بِوَكِيلٍ؛ [3] ما این کتاب را به حقّ، برای تو فرستادیم؛ حال هر که هدایت بیابد نفع آن برای خودش و هر که به گمراهی شتافت زیان آن بر شخص اوست و تو وکیل آنها نیستی.»
به عنوان مثال با مشاهده و مقایسه ی بین برخی کشور های مسلمان و برخی کشور های غیر مسلمان مفهوم این آیات و روایاتی از این دست بیشتر برایمان روشن می‌شود و می بینیم که برخی از آنها که اعتقادی به اسلام و قرآن ندارند، تنها با رعایت برخی از الگو هایی که بزرگان دینی ما به ما سفارش داشته اند زندگیِ مرفهی را برای خود فراهم کرده اند اما برخی کشورهای به ظاهر مسلمان با عدم رعایت همین فرامین در زندگی و اداره ی شهر یا کشور خود با مشکلاتی مواجه هستند.
سخن پایانی
حتی برای دل خودمان هم که شده و برای رفاه بیشتر در همین دنیا هم که شده، بیاییم بیشتر با کلام خدا مأنوس بوده و به فرامینش عمل کنیم.
پی نوشت:
[1] سوره بقره، آیه 2.
[2] عوالی اللآلی ، جلد 4 ، صفحه 61 - دانش نامه احادیث پزشکی : ۲ /۲۶- بحارالانوار، ج۷۵، ص ۴۵۳.
[3] سوره زمر، آیه 41.
برای پاسخ به سؤالات روزمره‌ی خود در زمینه های مختلف زندگی باید چه کنیم؟ وظیفه‌ی ما چیست؟ در قرآن کریم راهکار های کلی برای حل بسیاری از مسائل زندگی ارائه شده که رعایت آنها به حل ساده ی آنها کمک خواهد کرد.