رابطه مؤمنین با یکدیگر زمینه را برای ارتباط با امام زمان(علیهالسلام) آماده میکند.
ائمه اطهار(علیهمالسلام) چراغهای هدایتی هستند که خدای متعال برای هدایت بشر قرار داده است تا از ظلمت جهان مادی خارج و به سوی نور الهی، هدایت شوند، این عَلَمهای هدایت گاهی حاضر بوده و دسترسی مردم به ایشان به سادگی امکان پذیر بوده است و گاهی به خاطر حاکمان جباری که وجود داشتهاند، امامان معصوم(علیمالسلام) در زندان به سربرده و ارتباط مردم با ایشان به سختی انجام میشده است؛ در دوران معاصر نیز بر اساس تقدیر الهی و آماده نبودن مردم برای درک حضور آخرین حجت الهی، ایشان از دیدگان بشر دور شده و در پرده غیب به سر میبرد.
غیبت امام زمان(علیهالسلام) به این معنا نیست که کسی محضر آن امام همام را درک نمیکند، بلکه به این معناست که اگر شخصی میخواهد امام را ببیند، ابتدا باید بستر و زمینه درک امام را در وجود خویش آماده کند زیرا که بر خلاف دوران دیگر ائمه اطهار(علیهالسلام) که موانع بیرونی ـــ مانند خلفای عباسی و اموی ــ سبب میشود که شیعیان و دوستداران امام نتوانند به حضور امام شرفیاب شوند، در دوران غیبت موانع در درون خود منتظران وجود دارد از اینرو برخی از بزرگان فرج را به شخصی و جمعی تقسیم کردهاند.[1] در فرج شخصی انسان به محضر حضرت حجت(علیهالسلام) میرسد ولی در فرج جمعی، حکومت عدل مهدوی شکل میگیرد و جامعه توحیدی بر محور امام بنا میشود.
در طول تاریخ برخی افراد به این توفیق دست یافتهاند که محضر امام زمان(علیهالسلام) را درک کنند، به همین خاطر افراد زیادی مشتاق هستند که به دیدار این امام همام برسند، از اینرو بر آن شدیم که یکی از مهمترین بسترهای شکل گیری این دیدار را از منظر روایات مورد تحلیل قرار دهیم.
بر اساس احادیث، مؤمنین نسبت به یکدیگر حقوق و تکالیفی دارند که مراعات کردن این حقوق بستر ارتباط ولایی را بین ایشان شکل میدهد، به گونهای که از رابطه مومنین نسبت به یکدیگر به عنوان رابطه اعضای بدن یاد شده است، آنچنان که امام صادق(علیهالسلام) در این زمینه میفرماید: «مومن، برادر مومن است، چون یك بدن، كه اگر عضوى از بدن به درد آید، درد آن به سایر اعضاى بدن سرایت مىكند و ارواح آن دو، از روح واحد است و به درستى كه اتصال روح مومن به خداوند متعال، شدیدتر از اتصال شعاع خورشید به خورشید است»[2]
درواقع این ارتباط مومنین با یکدیگر به نوعی ارتباط با حجت خداست، به گونهای که اگر شخصی نسبت به مومنین کم توجهی کند گویی با امام زمان خویش بیمهری کرده است! از اینرو ائمه اطهار(علیهالسلام) افرادی را که نسبت به مؤمنین کوتاهی میکردهاند مورد عتاب و سرزنش قرار میدادهاند که به عنوان نمونه به دو مورد اشاره میکنیم:
امام صادق (علیهالسلام) به گروهی که در محضر او نشسته بودند فرمود: چرا شما به ما اهل بیت توهین میکنید؟(حاضران شگفت زده شدند)، مرد خراسانی قیام کرد و عرض کرد: پناه برخدا از اینکه به شما یا به اوامر شما اهانت کنیم، امام (علیهالسلام) فرمود: چرا، تو از کسانی هستی که به من اهانت کردهاند، پس این شخص عرض کرد: پناه برخدا که به شما اهانت کرده باشم، حضرت به او فرمود: وای بر تو، آیا صدای فلانی را ـ زمانی که ما نزدیک جُحفه بودیم ـ نشنیدی که از تو درخواست می کرد؛ مرا به اندازه یک مِیل همراه خودت ببر، به خدا خسته شدم، امّا به خدا سوگند، تو سرت را بلند نکردی و او را حقیر و کوچک شمردی، هر کسی مؤمنی را کوچک بشمارد، ما را کوچک شمرده و حُرمت خدای متعال را شکسته است.[3]
یا در روایتی دیگر که اسحاق بن عمار آن را نقل میکند این گونه آمده است که «چون مال و ثروتم زياد شد كسى را جلوى در خانهام گذاشتم تا فقيران شيعه را از خانۀ من دور كند، سپس در همان سال به مكه رفتم و به حضور امام صادق(عليهالسّلام) رسيدم و عرض سلام داشتم، حضرت با صورت بر افروخته در حالى كه روى از من برگردانده بود جواب سلام را دادند، عرض كردم: فدايت شوم چه چيزى موجب دگرگونى حالم نزد شما شد؟ فرمود:آنچه كه حال تو را براى مؤمنين دگرگون ساخته، عرض كردم:فدايت شوم بخدا قسم من مى دانم آنها متدين هستند و لكن ترسيدم از اينكه مشهور شوم. فرمود: اى اسحاق آيا مى دانى هر گاه مؤمنين يک ديگر را ملاقات كنند و با همديگر مصافحه نمايند خداوند بين آن دو صد رحمت فرو مى فرستد، نود و نه آن براى كسى كه دوستیاش شديدتر نسبت به ديگرى است، و هر گاه معانقه كنند رحمت الهى آن دو را فرا مى گيرد.»[4]
این ارتباط مؤمنین با یکدیگر زمینه ارتباط با حضرت حجت(علیهالسلام) را آماده میکند آنچنان که در داستان علی بن مهزیار به این موضوع اشاره شده است، در این تشرف امام خویشتن را مشتاق دیدن علی بن مهزیار معرفی میکند به گونه که خطاب به وی میفرماید: من شب و روز منتظر آمدنت بودم، و زمانی که علی بن مهزیار میگوید که کسی نبود مرا به خدمت شما بیاورد. امام مهدی(علیهالسلام)پاسخ میدهد: آیا کسی را نیافتی که تو را دلالت کند؟!! بعد انگشت مبارک را به روی زمین کشیده، سپس فرمودند: نه لکن شماها اموالتان را فزونی بخشیدید، و بر بینوانان از مؤمنین سخت گرفته، آنان را سرگردان و بیچاره کردید، و رابطة خویشاوندی را در بین خود بریدید (صله رحم انجام ندادید) دیگر شما چه عذری دارید؟[5]
با توجه به نکاتی که در احادیث بیان شده است اگر فردی بخواهد با امام زمان(عجلاللهتعالیفرجهالشریف) ارتباط داشته باشد لازم است که ابتدا ارتباط خویش را با مؤمنین محکمتر کند تا مورد عنایت ایشان قرار گرفته و محضر مبارک ایشان را درک کند، البته لازم است که به این نکته توجه شود که منظور از مؤمنین در این روایات افرادی نیستند که مراتب بالایی از ایمان را دارند، بلکه این روایات شامل تمام مراتب ایمانی میشود.
سخن پایانی اینکه، در زمان حاضر که کرونا سبب شده برخی از کسب و کارها تعطیل شود و مردم از جهت اقتصادی در مضیقه باشند، بهترین بستر برای شکل گیری جامعه مؤمنانه وجود دارد تا انسان بتواند با دستگیری از برادر دینی خویش راه ارتباط با حضرت حجت(علیهالسلام) را آماده کند.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
پینوشت
[1]. ظهور نور، آیت الله علی سعادت پرور، احياء كتاب ص: 72.
[2]. الكافي،ثقهالسلام کلینی، الإسلامية، ج2، ص: 166.
[3]. الكافي، ج8، ص: 102.
[4]. مشكاة الأنوار في غرر الأخبار،علامه طبرسی، المكتبة الحيدرية،ص: 103.
[5]. دلائل الإمامة، طبرى آملى صغير، محمد بن جرير بن رستم، بعثت،ص: 541.
با توجه به احادیث، اگر فردی بخواهد با امام زمان(عجلاللهتعالیفرجهالشریف) ارتباط داشته باشد لازم است که ابتدا ارتباط خویش را با مؤمنین محکمتر کند تا مورد عنایت ایشان قرار گرفته و محضر مبارک ایشان را درک کند، البته لازم است که به این نکته توجه شود که منظور از مؤمنین در این روایات افرادی نیستند که مراتب بالایی از ایمان را دارند، بلکه این روایات شامل تمام مراتب ایمانی میشود.