- احسان در حق مستمندان و نیازمندان باعث ایجاد دنیای زیبا و آخرتی زیباتر خواهد شد.
فقر؛ نیازمند درمان همه جانبه
یکی از دغدغه‌های مهم و اساسی دنیای امروز مسئله معیشت و وضعیت اقتصادی است که باید برای حل آن چاره‌ای اندیشید. اگر فقر را به مانند یک بیماری در جامعه در نظر بگیریم برای حل آن باید تلاشی همه جانبه انجام داد. همان‌گونه که فرد بیمار نیازمند پزشک برای معالجه است، تنگدستی هم زمانی که بر انسان عارض شود نیاز به درمان خواهد داشت و همان‌گونه که فرد مبتلا به مریضی با نظر چندین متخصص راحت‌تر درمان خواهد شد فقر و تنگدستی هم اگر به صورت دسته جمعی برای حل آن تلاش شود آسان‌تر از بین خواهد رفت. برطرف کردن فقر در جامعه، به وسیله انجام کار خیر، دنیای زیبا و آخرتی زیباتر را به همراه خواهد داشت.
دنیایی زیبا و آرام برای خود و دیگران
شرکت در کارهای نیک، منجر به تقسیم خوشحالی و احساس رضایتمندی بین خود فرد و اطرافیان می‌شود که البته این کار نیک منافع بسیاری برای فرد نیکوکار و دیگر اعضای جامعه خواهد داشت. منفعت کمک کردن و خدمت به خلق برای فرد نیکوکار، آمرزش گناهان، پاک شدن لغزش‌هایش و افزایش محبوبیت او در نزد خداوند متعال است. احسان به خلق خدا باعث از بین رفتن گناهان شخص و حتی جایگزین کردن آن با حسنات خواهد شد. چنان که قرآن کریم می‌فرماید: «إِنَّ الْحَسَنَاتِ يُذْهِبْنَ السَّيِّئَاتِ؛ [3] یقیناً نیکی ها، بدی ها را از بین می‌برند.» کار خیر همچنین باعث محبوبیت در نزد خدای متعال خواهد شد همان‌گونه که قرآن کریم فرمود: «إِنَّ اللَّهَ یُحِبُّ الْمُحْسِنینَ؛ [4] خدا نیکوکاران را دوست می‌دارد.» نیکوکاری و احسان در حق مستمندان برکات فراوانی هم برای کل جامعه دربرخواهد داشت.
هر زمان مردم جامعه به کمک مستضعفین و نیازمندان بشتابند، این افراد هم درصدد جبران بر‌می‌آیند و این رفتار را با محبت و دعای خیر جواب می‌دهند. پس کار خیر باعث افزایش دوستی و صمیمیت در جامعه خواهد شد چنان که امام صادق علیه السلام می‌فرماید: «ثَلاثٌ تورِثُ المَحَبَّه: الدَینُ وَ التَّواضُعُ وَ البَذلُ؛ [1] سه چیز است که محبت آورد: قرض دادن و فروتنی و بخشش.»
نیکو کاری، کمک شایانی به کم شدن میزان جرم و جنایت در سطح جامعه خواهد کرد، زیرا یکی از مهم‌ترین دلایل جرائم در جامعه، فقر و تنگدستی است. فقر، عقل انسان را زایل و شاید او را به سمت جرائم بکشاند همان گونه که امام علی علیه السلام فرمودند: «یَا بُنَیَّ إِنِّی أَخَافُ عَلَیْکَ الْفَقْرَ فَاسْتَعِذْ بِاللَّهِ مِنْهُ فَإِنَّ الْفَقْرَ مَنْقَصَةٌ لِلدِّینِ مَدْهَشَةٌ لِلْعَقْلِ دَاعِیَةٌ لِلْمَقْت؛ [2] ای فرزندم! من برای تو از فقر می‌ترسم، پس از آن به خداوند پناه ببر که همانا فقر، دین را ناقص و عقل را سرگردان می‌کند و عامل دشمنی است.» کمک به به نیازمندان و زدودن فقر از جامعه علاوه بر خوشبختی دنیوی باعث سعادتمندی اخروی هم خواهد شد.
بهشتی جاویدان؛ در انتظار نیکوکاران
کار نیک در حق نیازمندان علاوه بر دنیایی پر از مهر و محبت و صمیمیت، آخرتی زیبا را به ارمغان می‌آورد به‌گونه‌ای که او را به بهشت جاویدان خداوند می‌رساند. چنان‌که پیامبر اکرم حضرت محمد صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند: «مَنْ قَضی لِمُؤمنٍ حاجه قَضی اللهُ لَهُ حوائجَ کثیره أَدْناهُنَّ الجنَّه؛ [5] هر کس یک نیاز مؤمنی را روا سازد، خداوند حاجت های فراوان او را روا سازد که کمترین آن بهشت باشد.»
امام صادق علیه السلام نیکوکاری به انواع مختلف را از نشانه‌های افراد بهشتی می‌دانند و فرمودند: «اِنَّ لاِهْلِ الْجَنَّةِ اَرْبَعَ عَلاماتٍ: وَجْهٌ مُنْبَسِطٌ وَ لِسانٌ لَطيفٌ وَ قَلْبٌ رَحيمٌ وَ يَدٌ مُعْطيَةٌ؛ [6] بهشتى ها چهار نشانه دارند: روى گشاده، زبان نرم، دل مهربان و دستِ دهنده.» کار نیک منحصر در انفاق پولی نیست بلکه گاهی می‌توان با روی گشاده و نرم‌خویی گره از مشکلات گرفتاران باز کرد و همچنین نیاز به ثروت فراوان نیست بلکه هر کسی به‌اندازه توانش می‌تواند در کار خیر سهیم باشد و لو این سهم در نزد خودش اندک باشد.
دستگیری از نیازمندان؛ به اندازه توان
شرکت کردن در کار خیر و دستگیری از نیازمندان به هر اندازه و توانی که باشد موثر خواهد بود و کمک‌ها وقتی قطره قطره جمع گردند منتهی به یک کار بسیار بزرگ خواهند شد چنان که امام علی علیه السلام فرمودند: «اِفْعَلُوا الْخَيْرَ وَ لا تَحْقِرُوا مِنْهُ شَيْئاً فَاِنَّ صَغِيرَهُ كَبيرٌ وَ قَلِيلَهُ كَثِيرٌ؛ [7] نيكوكار باشيد و نيكوكارى را كوچك مشمريد، چرا كه خُردِ آن بزرگ و اندكش بسيار است.» پس به کمی سهم خودت در دستگیری از نیازمندان فکر نکن شاید همین سهم های اندک زمانی که جمع گردند گره‌های بزرگی را باز کنند. بنابراین فقر را می‌توان به صورت انفاق، همدلی، روی گشاده، لبخند و حتی یک سلام برطرف کرد. دراین صورت جامعه ای زیبا با احساس رضایت و خوشحالی و آخرتی زیباتر در انتظار همه ما خواهد بود.
پی نوشت:
[1] بحارالانوار الجامعه لدرر احبار الائمه الاطهار علیهم السلام، ج 75، ص 229.
[2] نهج البلاغه، ج 1، ص 531.
[3] سوره هود، آیه 114.
[4] سوره بقره، آیه 195.
[5] بحارالانوار الجامعه لدرر احبار الائمه الاطهار علیهم السلام، ج 71، ص 285.
[6] الامالی (للطوسی)، ج 1، ص 683.
[7] بحارالانوار ج 68، ص 190.
فقر به مانند بیماری، نیازمند درمانی حداکثری است. این بیماری را می‌توان با انفاق، همدلی، روی گشاده، و حتی هدیه دادن لبخندی درمان کرد. معالجه اینگونه‌ای فقر، دنیایی صمیمی و زیبا و آخرتی زیباتر را به همراه خواهد داشت.