نقد سخن ابن تیمیه در فضیلت حضرت زهرا

12:03 - 1399/10/02

یکی از نقش‌های اساسی ابن‌تیمیه، زیر سوال بردن فضائل اهل‌بیت (علیهم السلام) است. به عنوان مثال وی مدعی است که حدیث «ای فاطمه، به درستی‌که خدا به غضب تو، غضبناک و به شادی تو، شاد می‌گردد» در کتب معروف اهل‌سنت نیست. در حالی که بزرگان و علمای اهل‌سنت که مورد پذیرش ابن‌تیمیه نیز هستند، این حدیث را در کتب خود نقل کرده‌اند.

ابن تیمیه

نقد سخن ابن تیمیه در فضیلت حضرت زهرا

یکی از احادیثی که در فضیلت و بزرگواری حضرت زهرا (سلام الله علیها) وارد شده است، حدیث «ای فاطمه، به درستی‌که خدا به غضب تو، غضبناک و به شادی تو، شاد می‌گردد» می‌باشد. این حدیث از سوی مخالفان، مورد پذیرش قرار نگرفته است که از آن جمله می‌توان به ابن‌‌تیمیه اشاره کرد. وی در کتاب منهاج السنه خود می‌نویسد: «حدیث «ای فاطمه، به درستی‌که خدا به غضب تو، غضبناک و به شادی تو، شاد می‌گردد»، دروغ است. این حدیث در کتب حدیثی معروف، شناخته شده نیست و اسناد معروفی از پیامبر (صلی الله علیه و آله) نه سند صحیح و نه سند حسن، ندارد».[1]

چنان‌چه گفته شد، ابن‌تیمیه مدعی است که در کتب معروف، حدیث مذکور، نیامده است در صورتی‌که ابونعیم اصفهانی این حدیث را در کتاب «فضائل الخلفاء» نقل کرده است.[2]
ابی‌نعیم و کتابش، مورد اعتماد ابن‌تیمیه است و ابن‌تیمیه در مورد او گفته است: «خدا را شکر، ابونعیم اصفهانی مولف کتاب حلیه الاولیاء و فضائل الصحابه از بزرگ‌ترین حافظان حدیث است و از کسانی است که کتب بسیاری دارد. از کتب او، مردم استفاده کرده‌اند و منزلت او اجل از این است که گفته شود، وی مورد اطمینان است. بلکه وی بالاتر از این حرف‌هاست».[3]

همین یک سند برای رد سخن ابن‌تیمیه کافی است. ابی‌نعیم در نزد ابن‌تیمیه بالاتر از اطمینان است، پس حدیثی که توسط ابی‌نعیم نقل شود، نیز بالاتر از اطمینان است.
علاوه بر ابی‌نعیم، علمای بسیاری از اهل‌سنت این حدیث را در کتب خود نقل کرده‌اند، که در این‌جا به یکی از ایشان اشاره می‌شود.

ابن‌‌ابی‌عاصم از جمله علمای اهل‌سنت است که در کتاب «الاحاد و المثانی» این حدیث را آورده است.[4]
ابن‌ابی‌عاصم از بزرگان اهل‌سنت است که ذهبی درباره وی نوشته است: «حافظ بزرگ، امام و صاحب تالیفات بسیاری است».[5]
بنابراین این حدیث در کتب معتبر اهل‌سنت موجود است و کلام ابن‌تیمیه صحیح نیست.

پی‌نوشت:
[1]. «حدیث ان النبی(ص) قال: «یا فاطمه ان الله یغضب لغضبک و یرضی لرضاک». فهذا کذب منه، ما رووا هذا عن النبی(ص) و لا یعرف هذا فی شی من کتب الحدیث المعروفه، و لا  الاسناد معروف عن النبی(ص) لا صحیح و لا حسن.» ابن‌تیمیه، احمد، منهاج السنه، محقق: محمد رشاد سالم، انتشارات جامعه الامام محمد بن سعود الاسلامیه، چاپ اول، 1406ق؛ ج4، ص248.
[2]. اصبهانی، ابونعیم، فضائل الخلفاء الاربعه و غیرهم، محقق: صالح بن محمد العقیل، مدینه، دار البخاری، چاپ اول، 1417ق، ج1، ص124. به نقل از نرم‌افزار مکتبه الشامله.
[3]. «الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ، أَبُو نُعَيْمٍ أَحْمَد بْنُ عَبْدِ اللَّهِ الأصبهاني صَاحِبُ كِتَابِ " حِلْيَةِ الْأَوْلِيَاءِ " ... و " فَضَائِلِ الصَّحَابَةِ " ... وَغَيْرِ ذَلِكَ مِنْ الْمُصَنَّفَاتِ: مِنْ أَكْبَرِ حُفَّاظِ الْحَدِيثِ وَمِنْ أَكْثَرِهِمْ تَصْنِيفَاتٍ وَمِمَّنْ انْتَفَعَ النَّاسُ بِتَصَانِيفِهِ وَهُوَ أَجَلُّ مِنْ أَنْ يُقَالَ لَهُ: ثِقَةٌ؛ فَإِنَّ دَرَجَتَهُ فَوْقَ ذَلِكَ». ابن‌تیمیه،‌ مجموع الفتاوی، محقق: عبدالرحمن بن محمد بن قاسم، مدینه، مجمع الملک الفهد، 1416ق؛ ج18، ص71.
[4]. ابوبکر، ابن‌ابی‌عاصم، الاحاد و المثانی، محقق: د.باسم الجوابره، ریاض، دارالرایه، چاپ اول، 1411ق، ج5، ص363.
[5]. «حَافظٌ كَبِيْرٌ إِمَامٌ بارعٌ، مُتَّبعٌ للآثَار كَثِيْرُ التَّصَانِيْف». شمس الدین، ذهبی، سیر اعلام النبلاء، قاهره، انتشارات دار الحدیث، 1427ق؛ ج10، ص460.

Plain text

  • تگ‌های HTML مجاز:
  • آدرس صفحات وب و آدرس‌های پست الکترونیکی بصورت خودکار به پیوند تبدیل می‌شوند.
  • خطوط و پاراگراف‌ها بطور خودکار اعمال می‌شوند.
3 + 4 =
*****