وهابیان وامدار افکار و اعتقادات و مروج کتب و تالیفات کسی هستند، که از نظر علمای معاصرش و حتی اشخاصی که سال‌ها پس از او زندگی می‌کرده‌اند، حتی بویی از اسلام نبرده است. به عبارت دیگر ابن تیمیه‌ای که آن‌ها به عنوان شیخ الاسلام از او یاد می‌کنند، به اجماع علمای هم‌عصرش در گمراهی کامل بوده و میانه‌ای با اسلام و تعالیم آن نداشته است.
اجماع بر گمراهی ابن تیمیه
از مهم‌ترین کسانی‌که عقایدش در میان وهابیان سال‌هاست به‌طور گسترده منتشر شده و کتب او بارها از سوی ایشان تجدید چاپ گردیده، ابن تیمیه است.[1]
شاید بتوان گفت، لقب شیخ الاسلام که نابجا، به این شخص اختصاص داده شده، بیشتر از هر چیز، حاصل تبلیغات و تلاش‌های وهابیان باشد.[2] چرا که ایشان برای ترویج چنین افکاری ابتدا باید محل صادر شدن این افکار را، نزد دیگر مسلمانان، معتبر و موثق جلوه دهند.
اما مهم این است که وهابیت خود را پشت عقاید کسی پنهان نموده، که با کاوشی اندک در میان کتب بزرگان اهل سنت، چه کسانی‌که معاصر ایشان بوده‌اند و چه کسانی‌که سال‌ها پس از وی می‌زیسته‌اند، می‌توان به نظرات علمای اسلام نسبت به این شخصیت منحرف تاریخ اسلام، بیشتر و بهتر پی‌برد.[3]
در برخی از زمان‌ها، نظرات علمای اسلام به‌قدری نسبت به ایشان، هم‌سو و در یک ردیف قرار داشت، که به‌راحتی می‌توان از واژه‌ی اجماع در این مورد سخن گفت. یکی از این موارد، مربوط به زمان خود ابن تیمیه می‌شود.
پس از این‌که او افکار نادرست و مشوش خود را در میان مسلمانان ترویج نمود، واکنش‌های علمای معاصر او نسبت به این شخص و اندیشه‌هایش بسیار تند و عاری از هرگونه مسامحه بود. ضمن این‌که ایشان در مورد گمراهی او به اجماع رسیده و تقریباً مخالفی در این زمینه وجود نداشت.
شاهد ما در این ادعا مطالبی است که در کتب اهل سنت در این مورد موجود است، مثلاً شاه فضل رسول قادری حنفی، در مناظره‌ای که با یکی از وهابیان نجد داشته است، چنین بیان می‌کند که ابن تیمیه شقی، کسی است که علمای عصرش بر گمراهی و حبس کردن او اجماع نمودند، و کار به این‌جا ختم نشده، حتی این‌گونه فتوا دادند که هر کس بر عقیده‌ی ابن تیمیه باشد، مال و خونش حلال است.[4]
لذا آن‌ها که القابی چون شیخ الاسلام را به ناروا به چنین کسی نسبت می‌دهند، باید بدانند که با وجود این همه نظرات منفی، از جانب علما، نسبت به یک شخص، حتی نامیدن او به عنوان مسلمان هم، در هاله‌ای از ابهام است، چه رسد به شیخ الاسلام.
پی‌نوشت:
[1]. افکار ابن تیمیه در بوته ی نقد.
[2]. ابن تیمیه شیخ الاسلام وهابیت.
[3]. نظر عالمان اهل سنت نسبت به ابن تیمیه.
[4]. قادری، شاه فضل رسول، سيف الجبار المسلول على أعداء الأبرار، ص 105، بی جا، 1321 ق.