- چندوجهی بودن آیت‌الله مصباح در حل مسائل سیاسی و اجتماعی را باید در سابقه‌ی علمی ایشان دنبال کرد. آیت الله مصباح خود را محدود به سنت و روش آموزشی حوزه نکردند. ایشان علاوه بر تقویت دروس حوزوی نگاهی فراتر از سنت و روش آموزشی حوزه داشتند، لذا عادت به پستو نشینی و پرداختن به فروعات فقهی و اصولی نکردند. همچنین این متفکر بزرگ با شناخت نیازهای جامعه به دل معضلات و نیازها رفته که منجر به تاسیس موسسه امام خمینی(ره) و بنیان دوره مبانی اندیشه‌های اسلامی یا همان "طرح ولایت" برای دانشگاهیان گردید.
نام آیت‌الله مصباح تداعی‌کننده‌ی، فعالیت‌های اجتماعی و سیاسی ایشان در چند دهه‌ی گذشته است. این چند دهه فعالیت را باید مرهون تلاش و زحمات آیت‌الله مصباح در عرصه‌ی علمی ایشان دانست، که منتج به آثار گران‌سنگی در حوزه فلسفه، کلام و سیاست گردید.
اما نکته‌ای که اینجا باید بدان اشاره داشت این است که چگونه مرحوم آیت‌الله مصباح یک شخصیت چندوجهی در موضوعات مختلف علوم انسانی و اجتماعی پیدا کردند؟
در پاسخ به این سوال، باید گفت: آیت‌الله مصباح خود را محدود به روش و کتب مرسوم حوزه نکردند و نگاهی فراتر از روش‌سنتی و آموزشی حوزه داشتند و همین نگاه عمیق ایشان موجب گردید آثار مهمی در رشته‌های علوم انسانی و اجتماعی را به رشته تحریر درآورد. لذا این متفکر بزرگ به همراه شهید بهشتی(ره)، دست به تأسیس مدرسه شهید حقانی زد تا بدین‌وسیله طلاب را آن‌گونه که لازم است تربیت کند تا طلاب خود را محدود در نظام آموزشی حوزه ندانند. همچنین ایشان با تاسیس موسسه‌ی امام خمینی(ره) توانستند خلأ حوزه را در تولید علوم انسانی و طلبه پروری پُر کنند.
از طرفی آیت‌الله مصباح هیچ‌گاه خود را محدود به سنت و روش علمای حوزه و پرداختن به فروع فقهی و اصول نکردند و معتقد به دین حداقلی و پستو نشینی نبودند. ایشان همچون روالِ فعالیت‌های مجاهدانه در عرصه‌ی اجتماعی و سیاسی در موسسه «در راه حق» سلسله مباحثی پیرامون موضوعات اجتماعی داشتند که از آن موارد می‌توان به چیستی و هستی جنگ و دفاع در اسلام در راستای تقویت مبانی نظریِ دفاع، در 8 سال دفاع مقدس ارائه دادند.
یکی دیگر از روش‌های آیت‌الله مصباح، روش تبلیغی ایشان با محوریت نیازهای جامعه و حل معضلات و مشکلات بوده است. ایشان با درک درست از نیازها و خلاء موجود در جامعه، خود به مصاف این مشکلات رفته و منتظر دعوت از ایشان نشدند. لذا یک‌بار با انتشار "نشریه‌ی انتقام" به تقابل با تفکر انجمن حجتیه می‌پردازند و روزی دیگر تمام‌قد به دفاع از عقبه‌ی ایدئولوژیک انقلاب و بحث "ولایت‌فقیه" می‌پردازند و همین عامل موجب می‌گردد که آیت‌الله مصباح، دوره مبانی اندیشه‌های اسلامی یا همان "طرح ولایت" را برای دانشگاهیان طرح‌ریزی کنند.
در واقع می‌توان گفت: هوش، پشتکار علمی، مطالعات شخصی و غیرت و حمیّت دینی بود که از محمدتقی مصباح یزدی شخصیتی جامع و کامل آفرید که همگان مقابل وزانت علمی و عملی ایشان سر تعظیم فرود می‌آورند.