مرد عمل باش نه حرف
اگر یک لحظه خورشید جهان افروز آفرینش در روی زمین نباشد، نشانی از زمین و زمان باقی نمی ماند ولی یك عمل است كه ارزشش از خورشید بالاتر است:رسول گرامی اسلام می فرماید:
ای علی، با هیچ كس جنگ نكن تا این كه او را به اسلام دعوت كنی و به خدا سوگند اگر یك نفر به دست تو هدایت شود، برای تو بهتر از آن چیزی است كه خورشید برآن می تابد، در حالی كه ولایت تو را پذیرفته باشد.«1»
شرایط امر به معروف و نهی از منكر:
خودش عامل به معروف و ترك كننده منكر باشد: شخصی فرزندش را نزد رسول خدا صلی الله علیه وآله آورده و عرض کرد: این کودک، زیاد خرما می خورد، و برای او ضرر دارد و گفته ما هم در او اثری ندارد، شما به او بفرمایید ترک کند. حضرت فرمود:
من امروز خودم خرما خورده ام. او را فردا بیاور تا من خودم خرما نخورده باشم و گفته ام در او اثر داشته باشد .
ذات نایافته هستی بخش/کی تواند که شود هستی بخش
رسول گرامی اسلام می فرماید:
شبی که مرا به معراج بردند، گروهی را دیدم که لب های آنان با قیچی های آتشین بریده می شد، هرچه بریده می شد باز هم به جای آن لب می رویید. به جبرئیل گفتم: این چه كسانی هتسند؟
پاسخ داد: این ها خطباء امت تو هستند که می گویند آنچه را عمل نمی کنند و مردم را به نیکی امر می کنند و خود را فراموش می کنند«2»
البته این به معنای ترك امر به معروف و نهی از منكر نیسب بلكه به این معنا است كه ما در ضمن این كه خودمان به خوبی ها عمل می كنیم دیگران را هم به خوبی ها توصیه كنیم.
معروف و منكر را بشناسد: کسی که بدون علم و آگاهی به کاری می پردازد مثل کسی است که به بیراهه می رود، که هرچه راه می رود از مسیر و هدف اصلی دورتر می شود. اما کسی که با علم و دانش عمل می کند همچون رهروی است که در راهی مشخص و واضح حرکت می کند. كسی هم كه می خواهد امر به معروف كند باید در مرحله اول حلال و حرام را به خوبی بشناسد همان گونه كه از امام صادق علیه السلام نقل شده است كه حضرت فرمودند:
کسی که امر به معروف می کند احتیاج دارد به این که: حرام و حلال را بشناسد، گرفتار نفس خود نباشد، خیرخواه مردم باشد، با مردم مهربان و رفیق باشد، گفتارش نیکو باشد، به تفاوت اخلاق مردم شناخت داشته باشد «بداند هر کس خلق و خویی دارد و با هر کس باید به طور خاص سخن گفت»، از مکر نفس آگاه باشد «مبادا در قالب امر به معروف و نهی از منکر به اهداف شومی کشیده شود»، صابر باشد «اگر از مردم آزاری دید» انتقام نگیرد و شکایت نکند، با تعصب عمل نکند، برای نفسش غضب نکند «غضب او برای نفس خودش نباشد بلکه برای خدا باشد» «3»
منابع:
1: قَالَ قَالَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ ع بَعَثَنِی رَسُولُ اللَّهِ ص إِلَى الْیَمَنِ فَقَالَ یَا عَلِیُّ لَا تُقَاتِلَنَّ أَحَداً حَتَّى تَدْعُوَهُ إِلَى الْإِسْلَامِ- وَ ایْمُ اللَّهِ لَأَنْ یَهْدِیَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ عَلَى یَدَیْكَ رَجُلًا خَیْرٌ لَكَ مِمَّا طَلَعَتْ عَلَیْهِ الشَّمْسُ وَ غَرَبَتْ وَ لَكَ وَلَاؤُهُ یَا عَلِی«وسائل الشیعه ج 15 ص 43»
2: قال رسول الله (ص): لَیْلَةَ أُسْرِیَ بِی إِلَی السَّمَاءِ رَأَیْتُ جَمَاعَةً تُقْرَضُ شِفَاهُهُمْ بِمَقَارِیضِ النَّارِ كُلَّمَا قُرِضَتْ وَفَتْ فَقُلْتُ یَا جَبْرَئِیلُ مَنْ هَؤلاءِ قَالَ هَؤلاءِ خُطَبَاءُ أُمَتِّكَ یَقُولُونَ مَا لا یَفْعَلُونَ وَ یَأْمُرُونَ النَّاسَ بِالْبِرِّ وَ یَنْسَوْنَ أَنْفُسَهُمْ «مستدرك الوسائل، ج 12، ص 205.»
3:قال الصادق (ع): وَ صَاحِبُ الامْرِ بِالْمَعْرُوفِ یَحْتَاجُ إِلَی: أَنْ یَكُونَ عَالِماً بِالْحَلالِ وَ الْحَرَامِ، فَارِغاً مِنْ خَاصَّةِ نَفْسِهِ عَمَّا یَأْمُرُهُمْ بِهِ وَ یَنْهَاهُمْ عَنْهُ، نَاصِحاً لِلْخَلْقِ، رَحِیماً رَفِیقاً بِهِمْ، دَاعِیاً لَهُمْ بِاللُّطْفِ وَ حُسْنِ الْبَیَانِ، عَارِفاً بِتَفَاوُتِ أَخْلاقِهِمْ لِیُنَزِّلَ كُلا مَنْزِلَتَهُ «مصباح الشریعة، ص 18.»
اگر یک لحظه خورشید جهان افروز آفرینش در روی زمین نباشد، نشانی از زمین و زمان باقی نمی ماند ولی یك عمل است كه ارزشش از خورشید بالاتر است..