نشان عصمت؛ چرا حضرت زهرا سلام الله علیها معصوم است؟

17:30 - 1399/11/15

فضایل زهرای اطهر دریای بی کرانی است که یکی از گوهرهای آن عصمت است.

حضرت زهرا

وقتی سخن از عصمت و چرایی آن می شود، همه ما ادله عقلی و غیر عقلی را در ذهن مرور می کنیم؛ چراکه در مدرسه و دانشگاه و مسجد و منبر زیاد درباره عصمت انبیاء و ائمه شنیده ایم... انبیاء «باید» معصوم باشند تا مردم به سخنان ایشان کاملاً اعتماد کنند؛ امام «باید» معصوم باشد تا در تبیین دین خطا نکند و ... اما حقیقت آن است که حضرت فاطمه علیهاالسلام نه نبی است و نه امام، پس هیچ «باید» کلامی و عقلی درباره عصمت ایشان مطرح نیست و این تنها فضایل والای ایشان است که مبین مقام عصمت اوست.

دلایل قرآنی عصمت حضرت فاطمه
آیات متعددی بر عصمت حضرت زهرا دلالت دارد که تنها به یک مورد اشاره می شود و آن آیه تطهیر است: «إِنَّما يُريدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنْكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَ يُطَهِّرَكُمْ تَطْهيرا»[1]
بی تردید، فاطمه زهرا علیهاالسلام جزو اهل بیت پیامبر هستند و اگر در بیان فضیلت او دلیل دیگری نبود، همین آیه کافی بود که او را در صدر زنان عالَم بنشاند. پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله وسلم با شیوه هایی به یادماندنی، اهل بیت را به همگان معرفی نموده و راهِ هرگونه توجیهی را بسته است. آن حضرت در پاسخ به ام سلمه - که یکی از شایسته ترین همسران پیامبر بود و پیوستن به اصحاب کساء را درخواست می نمود- فرمودند:
«رحمت خدا بر تو باد. تو همواره به راه خیر و رستگاری بوده ای و چقدر من از تو راضی ام! لیکن این فضیلت ویژه من و این چند نفر است».[2] [3] همچنین ابن عباس نقل کرده است:
«رسول خدا تا نُه ماه، روزی پنج مرتبه، هنگام فرارسیدن وقت نماز به در خانه علی بن ابی طالب می آمدند و می فرمودند: درود و رحمت و برکات خدا بر شما اهل بیت باد. خداوند اراده نموده تا هرگونه پلیدی را از شما اهل بیت دور گرداند و به طور کامل و شایسته پاکتان سازد. وقت نماز است، آماده شوید. رحمت خدا بر شما باد».[4]

دلایل روایی عصمت حضرت فاطمه
روایات فراوانی درباره عصمت حضرت زهرا وجود دارد که از میان آنها تنها به یک روایت اشاره می شود. رسول خدا کراراً درباره دختر گرامیش می فرمود:
«ان اللّه تَبارَکَ وَ تَعالی یَغضِبُ لِغَضَب فاطِمَة وَ یَرضی لِرِضاها»
همانا خداوند بلند مرتبه با غضب فاطمه غضبناک و با رضایت او خشنود می‌شود.[5] [6]
نکته درخور توجه درباره این روایت -که مورد اتفاق همه مسلمانان است- آن است که رضایت و نارضایتی فاطمه زهرا علیهاالسّلام محور خشنودی و ناخشنودی خداوند خوانده شده است. و این حقیقت، جز عصمت همه جانبه ی آن حضرت، تفسیر دیگری برنمی‌تابد. خداوند جز به اعمال صالح خشنود نمی‌گردد و هیچ گاه به گناه و سرپیچی از فرمانش رضایت نمی‌دهد. اگر حضرت زهرا به گناه دست می‌زد و یا حتی فکر آن را در سر می‌پروراند، به چیزی خشنود گردیده بود که خدا از آن خشنود نیست؛ در حالی که در این روایت، رضایت الهی پیوندی ناگسستنی با خشنودی فاطمه علیها‌السلام یافته است.

شکی در عصمت فاطمه علیهاالسلام نیست!
مسئله عصمت حضرت زهرا آنقدر واضح است که حتی دانشمندان اهل سنت نیز به آن اذعان دارند. ابن ابی الحدید معتزلی در شرح نهج البلاغه ضمن نقل جریان فدک با استناد به روایت رسول خدا که فرمودند: «فاطمه پاره تن من است و هر کس او را اذیت کند مرا اذیت نموده و هر کس مرا اذیت کند خدا را اذیت نموده است»، چنین می‌نویسد:
این روایت بر عصمت حضرت زهرا دلالت می‌کند؛ زیرا اگر او از کسانی بود که مرتکب گناه و معصیت می‌شد اذیت و آزار او، اذیت و آزار رسول خدا نبود.[7] آلوسی نیز، از پرآوازه‌ترین مفسران اهل سنت، در تفسیر آیه ۴۲ سوره آل عمران، از یک سو حضرت مریم را معصوم از گناه شمرده، از تمامی ‌پلیدی‌های حسّی، معنوی و قلبی پاک می‌داند و از سوی دیگر، بر دیدگاه کسانی که وی را سرور تمامی ‌زنان جهان، از آغاز تا انجام می‌شمارند، می‌تازد و با اقامه شواهد گوناگونی چنین نتیجه می‌گیرد که این ویژگی شایسته فاطمه زهرا علیهاالسّلام است.[8]

فضایل حضرت فاطمه؛ قلم اینجا رسید و سر بشکست!
همانطور که می دانیم عصمت زهرای مرضیه تنها از سرچشمه فضایل او جوشیده است. روایات فضایل زهرای اطهر دریایی است بی کران که تنها گوهری از آن در این مجال برمی چینیم. امام صادق علیه السلام فرموده اند:
«حضرت فاطمه نزد خداوند متعال نُه اسم دارند. فاطمه، صدیقه، مبارکه، طاهره، زکیه، رضیه، مرضیه، محدثه و زهرا، سپس به راوی فرمودند: آیا می‌دانی چرا آن حضرت فاطمه نامیده شده‌اند؟ راوی عرض کرد: ای سرور من شما علت آن را برایم بازگو نمائید! امام صادق فرموده اند: به دلیل آن که حضرت فاطمه از هر نوع شرّ و بدی دور بودند. سپس امام صادق فرمودند: اگر امیرالمؤمنین با حضرت فاطمه ازدواج نکرده بودند، تا روز قیامت هیچ شخصی که هم کفو و هم شأن حضرت فاطمه باشد برای ایشان پیدا نمی‌شد چه از فرزندان آدم و چه غیر آن.[9]

پی نوشت
[1] احزاب، آیه: 33.
[2] مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۱۰، ص۱۴۱.
[3] ترمذی، 1408ق: ج5، ص657 و نیز 1328.
[4] سیوطی، جلال‌الدین، الدر المنثور، ج۶، ص۶۰۶.   
[5] حاکم نیشابوری، محمد، المستدرک علی الصحیحین، ج۳، ص۱۶۷.
[6] ذهبی، ابی عبدالله محمد، میزان الاعتدال، ج۲، ص۴۹۲.
[7] شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید، ج ۱۶، ص ۲۷۳.
[8] افندی آلوسی، محمود، روح المعانی، ج۳، ص۱۳۷.
[9] شیخ صدوق، الامالی، ص ۵۹۲.

حضرت زهرا سلام الله علیها نه پیامبر است و نه امام، اما عصمتی همتراز امامان معصوم دارد. این مطلب حکایت از فضائل و اوصاف الهی و خارق العاده حضرت زهرا دارد که آیات و روایات فراوانی بر آن دلالت دارد.

Plain text

  • تگ‌های HTML مجاز:
  • آدرس صفحات وب و آدرس‌های پست الکترونیکی بصورت خودکار به پیوند تبدیل می‌شوند.
  • خطوط و پاراگراف‌ها بطور خودکار اعمال می‌شوند.
2 + 14 =
*****