-احادیث مبارزه با نفس,دعا برای مبارزه با نفس,کشتن نفس اماره,مبارزه با نفس پناهیان
نفس اماره
پسرم! فرصت را از دست مده و در جواني خود را اصلاح کن. پيران نيز بايد بدانند که تا در اين عالم هستند مي توانند جبران تبهکاري ها و معصيت ها را بکنند و اگر از اينجا منتقل شوند کار از دست آنها خارج است.
اين وصيت امام خميني«ره» از آيات قرآن كريم سرچشمه گرفته آن جايي كه خداوند از زبان افراد غافلي كه زندگيشان را در مسير غلط سپري كردند در آن هنگام كه خود را در حال بريدن از اين جهان و قرار گرفتن در جهان ديگر مى بينند، پرده هاى غرور و غفلت از مقابل ديدگانشان كنار ميرود گويى سرنوشت دردناك خويش را با چشم مى بيند، عمر و سرمايه هاى از دست رفته و كوتاهى هايى را كه در گذشته كرده و گناهانى را كه مرتكب شده اند عواقب شوم آن را مشاهده مى كنند، اينجا است كه فرياد آنها بلند مىشود و" مىگويند:
پروردگار من! مرا بازگردانيد! شايد در آنچه ترك كرده ام و كوتاهى نموده ام عمل صالحى انجام دهم! ولى به او مى گويند: چنين نيست! اين سخنى است كه او به زبان مى گويد (و اگر بازگردد، كارش همچون گذشته است)! و پشت سر آنان برزخى است تا روزى كه برانگيخته شوند«2»
امام خميني رحمت الله عليه در سخنان زيباي ديگري مي فرمايد:
تا فرصت از دست نرفته، تا دشمن بر همه شئون ديني و علمي شما دست نيافته، فکري کنيد؛ بيدار شويد؛ به پا خيزيد. در مرحله اول در مقام تهذيب و تزکيه نفس و اصلاح خود بر آييد«3». اين صحبت امام خميني همان سخن مولا امير المومنين عليه السلام است كه مي فرمايد: فرصت هاى خير را غنيمت بشماريد پس بدرستى كه آن ها ميگذرند مانند گذشت ابرها«4»
انسان موجودی دو بعدی است كه هم صلاحیت تعالی، تكامل و رسیدن به درجات ملائكه و صعود به «قابَ قَوْسَیْنِ أَوْ أَدْنى تا آنكه فاصله خداوند (با پيامبر) به اندازه فاصله دو كمان يا كمتر بود»«5» را دارد و هم قابلّیت تنزّل از مقام انسانیّت و رسیدن به درجهای را داراست كه از درجه چهار پایان نیز فروتر رفته و به فرموده قرآن «كَالْأَنْعامِ بَلْ هُمْ أَضَلُّ»«6»می شود. خداوند تنها راه رستگاری و رسيدن به بالاترين درجات انساني را اصلاح نفس ذكر می كند. و مي فرمايد: هر كه نفس خویش را تزكیه كرد رستگار شد.«7»
آیه الله نجفی قوچانی درباره اصلاح نفس مي فرمايد: انسان باید اوّلاً در صاف كردن باطن خود جدیّت نماید و چنانچه در اوّل طفولیّت است و باطن او هنوز چركین و نجس نشده، مواظب باشد كه نجس نشود... .«8»
آیه الله العظمی بهاءالدینی(ره): ابتداء شروع به تهذیب نفس خود را اینگونه ذكر فرمودهاند: در چهارده سالگی به طور جدّی ـ امّا معقول و منطقی ـ‌شروع به تهذیب كردم ـ در كنار درس و بحث كه تمام ساعات روزانهام را فرا می گرفت، لحظهای از خدا غافل نمی شدم.
خود را در برابر او هیچ میدانستم. از آن روز، تحت تأثیر تشویق، تعریف و یا شهرت قرارنمی گرفتم؛ روزها به درس و روزه و شبها به مطالعه، تفكر و تهجّد اشتغال داشتم ـ در خود امید عجیبی به خدا و قطع امید از غیر خدا احساس می كردم از این رو سعی فراوانی در راز و نیاز در شبها و یاد خدا در روزهاداشتم«9»
اين عالم بزرگوار به سخنان مولايش امير المومنين عليه السلام توجه داشته است و به اين عمل كرده است حضرت مي فرمايدحتی یك لحظه مسامحه و سهل انگاری در مورد نفوس خود نكنید كه این سهل انگاری ها در مورد نفس، شما را به راه های تاریكی می كشاند«10»
اصلاح نفس سركش آن قدر مهم و اساسي است كه امام سجاد عليه السلام در مناجات خود از شرّ آن به خداوند شكایت می كند: خدای من به توشكایت نفسی را می كنم كه امركننده به بدیهاست وبه خطا سبقت می گیرد و به معصیت و گناهان حریص است و در معرض خشم تو قرار می گیرد و مرا به وادی هلاكت می كشاند و مرا در نزد تو خوارترین هلاك شدگان قرار می دهد، تعلل او زیاد و آرزوی او بلند است
اميد است كه ما هم اين گونه در اصلاح نفس خود تلاش كنيم و اين فرصت هايي كه خداوند در اختيارمان قرار داده است را غنيمت بشماريم و قبل از اين كه اجل به سراغمان بيايد خودمان را اصلاح كنيم.
منابع:
1: . وعده ديدار، مؤسسه تنظيم و نشر آثار امام خميني(ره)، نامه 8/2/1361.
2:حَتَّى إِذا جاءَ أَحَدَهُمُ الْمَوْتُ قالَ رَبِّ ارْجِعُونِ *لَعَلِّي أَعْمَلُ صالِحاً فيما تَرَكْتُ كَلاَّ إِنَّها كَلِمَةٌ هُوَ قائِلُها وَ مِنْ وَرائِهِمْ بَرْزَخٌ إِلى يَوْمِ يُبْعَثُونَ«سوره مومنون آيات 99 و 100»
3: جهاد اکبر، ص 60.
4: انْتَهِزُوا فُرَصَ الْخَيْرِ فَإِنَّهَا تَمُرُّ مَرَّ السَّحَاب«غرر الحكم روايت شماره 10810»
5: فَكانَ قابَ قَوْسَيْنِ أَوْ أَدْني «سروره نجم آيه 9»
6: اعراف آيه 179
7:وَ الشَّمْسِ وَ ضُحیها ... قَدْ أَفْلَحَ مَنْ زَكَّیها« سوره شمس آيه 9»
8: سیاحت شرق ـ ص 214
9: حاج آقا رضا بهاءالدین (آیت بصیرت) - ص72
10: نهج البلاغه ـخطبه 85 ـ ص 260
11:«الهی الیك اشكو نفساً بالسوء أمّاره والی الخطیئهِ مبادَرَهَّ «مفاتیح الجنان ـ مناجات خمس عشر،»
پسرم! فرصت را از دست مده و در جواني خود را اصلاح کن. پيران نيز بايد بدانند که تا در اين عالم هستند مي توانند جبران تبهکاري ها و معصيت ها را بکنند.