-مسجد، مظهر آمیختگی دنیا و آخرت و پیوستگی فرد و جامعه در دیدگاه مكتب اسلام است.
در سال‌های گذشته مقام معظم رهبری دامت برکاته به عنوان رهبری حکیم و زمان شناس با توجه به مسائل و اتفاقات جامعه، بر روی واژه‌های مختلفی تأکید فرموده‌اند و این تأکیدات فراوان، نشان از اهمیت بالا و ضرورت پرداختن به آن مسائل است. دو واژه‌ای که ایشان به مناسبت‌های مختلف به آن‌ها پرداخته‌اند یکی «بصیرت» و دیگری «انقلابی بودن» است. بین این دو واژه، رابطه معنادار و متقابلی وجود دارد. هراندازه افراد انقلابی‌تر باشند، بصیرت بیشتری داشته و افراد بصیر نسبت به آرمان‌های انقلاب پایبندی بیشتری دارند.
ایشان در بیاناتی به بیان رابطه این دو واژه پرداخته و می فرمایند: «انقلابی باید بصیر باشد، باید بینا باشد، باید پیچیدگی‌های شرایط زمانه را درک کند.» [1] همچنین ایشان درباره اهمیت و ضرورت بصیرت می‌فرمایند: «در زندگىِ پیچیده اجتماعىِ امروز، بدون بصیرت نمی‌شود حرکت کرد. جوان‌ها باید فکر کنند، بیندیشند، بصیرت خودشان را افزایش بدهند؛ بصیرت در هدف، بصیرت در وسیله، بصیرت در شناخت دشمن، بصیرت در شناخت موانع راه، بصیرت در شناخت راه‌های جلوگیری از این موانع و برداشتن این موانع؛ این بصیرت‌ها لازم است. وقتی بصیرت بود، آن‌وقت شما می‌دانید با کی طرفید. ابزار لازم را با خودتان برمی‌دارید. بصیرت یعنی اینکه بدانید چه می‌خواهید و چه چیزی باید با خودتان داشته باشید.» [2]
حال این سؤال پیش می‌آید: مسجد چه نقشی در ایجاد بصیرت و انقلابی بودن دارد و ما چگونه می‌توانیم در این مسیر حرکت کنیم؟
نقش مسجد برای رسیدن به این دو هدف حیات بخش
1)بصیرت: با نگاهی گذرا به تاریخ کارکرد‌های سیاسی عبادی مساجد از صدر اسلام تاکنون، این حقیقت برای ما آشکار می‌شود که در حکومت اسلامی، مسجد صرفا کاربری عبادی ندارد بلکه علاوه بر آن، مرکز اصلی برای بصیرت افزایی و تعمق باورهای دینی و انقلابی و تربیت نیروهای متعهد بوده است؛ لذا هم ظرفیت مجاهدت علمی در مساجد وجود دارد و هم ظرفیت مجاهدت عملی. همچنین مساجد بهترین مقر برای برنامه‌ریزی و فرماندهی و مناسب ترین مکان برای مبارزه با کفر و فتنه بوده است.
بصیرت و فتنه رابطه تنگاتنگی با یکدیگر دارند و بی‌شک هر کجا فتنه ای باشد نیازمند به بصیرت هستیم. ناآگاهی مردم، غفلت از دشمن، جاذبه‌های مادی، سطحی‌نگری، دور شدن از خط ولایت و... از عوامل وقوع فتنه است. امام علی علیه السلام می فرمایند: «اِنَّمَا بَدَءُ وُقُوع الفِتَنِ اَهواءٌ تَتَّبَع و اَحکَامٌ تُبتَدَع یُخالِفُ فِیهَا کِتابُ الله وَیتَوَّلَی عَلَیهَا رِجالٌ رجالاً عَلی غَیرِ دینِ الله؛ [3] همانا آغاز پدید آمدن فتنه ها، هوا پرستی و بدعت گذاری در احکام آسمانی است، نوآوری هایی که قرآن با آن مخالف است و گروهی ( با دوانحراف یاد شده ) بر گروه دیگر سلطه یابند که بر خلاف دین خداست.»
در کلام امام ، سه عامل مهم به عنوان زمینه‌ی فتنه‌ها معرفی شده است:
1- خواهش های نفسانی مانند حب مقام، ثروت اندوزی، قدرت طلبی و... که نقش مساجد در از بین بردن خواهش‌های نفسانی کم نظیر است. برگزاری جلسات دعا و مناجات به همراه منابر وعظ و سخنرانی، بهترین راه برای مبارزه با تمایلات نفسانی است.
2- نوآوری‌های غلط، که مورد پذیرش قرآن نیستند و هیچ ثمره ای ندارند. نوجوانان وجوانان با حضور در مساجد و آشنایی با دین و جزئیات آن به راحتی می توانند در مقابل این نوآوری ها قد علم کرده و هرگز در مقابل آن ها تسلیم نشوند.
3- گسترده شدن فتنه به بدنه اجتماع، نیازمند افرادی است که آن ها را هدایت کند. اگر اهل مسجد بابصیرت باشند، هیچ گاه چنین افرادی نمی توانند فتنه را به اجتماع سرایت داده و اهداف خود را دنبال کنند.
2) انقلابی بودن: مسجد در طول دوران انقلاب اسلامی، مهم ترین پایگاه برای انقلابی گری و انقلابی ماندن بوده است. در زمان دفاع مقدس که بسیاری از کشورهای جهان منبع تسلیحاتی و اطلاعاتی رژیم بعث شده بودند تنها دارایی ما نیروهای انقلابی پرورش یافته مساجد بود. اکنون که نهال انقلاب اسلامی تبدیل به درخت تنومندی شده است و از طرفی هزینه‌ها و توطئه‌های فراوانی انجام می‌شود تا این انقلاب از مسیر خود منحرف شود و متأسفانه جریاناتی هم در داخل خواسته یا ناخواسته به این تهدیدات دامن می‌زنند، یکی از بهترین راه‌ها برای انقلابی ماندن و انقلابی گری، تبیین و مرور گفتمان انقلاب اسلامی و دفاع انقلابی از ارزش‌های انقلاب و شبهه زدایی در مساجد است. ائمه جماعات مساجد و متصدیان فرهنگی و مؤمنین مسجدی می‌توانند با مقایسه زمان قبل از انقلاب و اوضاع ایران بعد از انقلاب پاسخ قانع‌کننده‌ای به به پرسش‌های نسل سوم انقلاب بدهند.
به جرأت می‌‌توان گفت تحول درونی و معنوی مردم ایران در انقلاب اسلامی بزرگ ترین دستاورد انقلاب بود و محوریت این تحول در مساجد و اماکن مذهبی و دینی شکل گرفته و از آنجا به بدنه جامعه و تمامی اقشار سرایت نموده است. مساجد، سنگرهای امروزی ما در برابر جنگ نرم دشمن هستند. امید است که با بهره مندی و توجه به این مکان مقدس، پیروزی و سربلندی در این میدان نیز از آن ما باشد؛ ان شاء الله.
پی نوشت
[1] بیانات در دیدار طلاب و فضلا و اساتید حوزه علمیه قم، 29 مهرماه سال1389
[2] بیانات در دیدار عمومی مردم چالوس و نوشهر،15مهرماه سال1388
[3] کافی(دارالحدیث)، ج1، ص135
رمز موفقیت یک جامعه اسلامی در بصیر بودن مردم آن و داشتن روحیه ی انقلابی و جهادی است. این دو ویژگی از صفات اکتسابی هستند که رسیدن به آن ها، نیاز به یک برنامه ریزی دقیق و هوشمندانه دارد. مساجد، از صدر اسلام تا کنون، بهترین پایگاه برای آموزش این صفات برجسته به مردم بوده و ثمرات آن نیز در جامعه محسوس است.