زمزمه ملائک در لیله الرغائب

20:19 - 1399/11/30

-لیله الرغائب شب آرزوها نیست، شب اعمال صالح و عبادت است. شب پاداش و عطای فراوان است، به شرط ایمان و تقوا.

شبهات اعتقادی

ماه رجب، ماه خدا فرا رسید. بسیاری ماه رجب را با لیله الرغائبش می شناسند؛ اولین شب جمعه این ماه. شبی که ملائک نامش نهاده اند به لیله الرغائب و پیامبر گرامی اسلام در وصفش فرموده است: «از اولین شب جمعه ماه رجب غافل نشوید؛ زیرا آن شب،  شبی است که فرشتگان آن را به لیله الرغائب نامگذاری کرده اند و زمانی که یک سوم شب بگذرد تمام فرشتگان آسمان و زمین گرد کعبه و حوالی آن جمع می شوند...»[1]

شب آرزوها!!
اما شبی را ملائک در آسمان لیله الرغائب خوانده اند، در روی زمین شب آروزهایش نامیده اند. گویی که بناست در این شب آروزهای دور و دراز، درست و نادرست، همه درهم برآورده شود! انسان تنها در پرتو تلاش و جهد صادقانه از نردبان کمال و ترقی بالا می رود و به آرزوهایش جامه عمل می پوشاند. خداوند در کتاب هدایتش فرموده است: «وَ أَنْ لَيْسَ لِلْإِنْسانِ إِلاَّ ما سَعى‏ وَ أَنَّ سَعْيَهُ سَوْفَ يُرى؛[2]‏ براى انسان بهره ‏اى جز سعى و كوشش او نيست، و تلاش او به زودى ديده مى‏ شود.»

شب پاداش و عطای فراوان
لیله الرغایب شب آرزوها نیست، شب پاداش و عطای فراوان است. رغائب جمع رغیبه است که هم به معنای «کار مورد رغبت» است و هم به معنای «پاداش و عطای فراوان».[3] بنابراین لیله الرغائب یعنی شبی که به خاطر پاداش و فضیلت های فراوان، مورد میل و رغبت فراوان است و یا به معنای شب پاداش های فراوان است. اما پاداش همواره در مقابل عمل است. این شب هم فضیلت ذاتی دارد و هم در آن اعمالی وارد شده که با انجام آن، پاداش و اجری بی مانند به انسان عطا می شود.

پاداش عجیب
رسول خدا صلی الله علیه و آله فرموده پنج شنبه اول ماه رجب را روزه بگیرید، آنگاه بین نماز مغرب و عشاء، دوازده رکعت نماز -با کیفتی که در کتب ادعیه ذکر شده- بخوانید. در ادامه فرموده اند: «کسی که چنین نمازی بخواند، خداوند همه گناهانش را می آمرزد، اگرچه به اندازه کف دریاها و ریگ های بیابان و سنگینی کوهها و برگ های درختان باشد...»[4]

یک عمل و این همه ثواب؟!
هرچند اعمال لیله الرغائب، کمی طولانی و طاقت فرسا است اما پاداشی که برای آن ذکر شده برای عده ای عجیب به نظر می رسد و از خود می پرسند: چطور ممکن است عملی که حدوداً یک ساعت زمان می برد تمام گذشته سیاه را پاک کند؟! و برخی چون به زعمشان این ثوابها با عقلشان جور در نمی آید، از اساس منکر آن می شوند. غافل از اینکه عقل انسان خود بهترین گواه است و اعتراف می کند که همه چیز را نمی تواند بفهمد و درک کند. گاهی چیزی مخالف عقل است و گاهی چیزی با عقل تبیین نمی شود. بین ایندو باید فرق گذاشت. اگر عقل انسان نتوانست حکمت و دلیل امری را شناسایی کند، این به معنای مخالف بودن با حکم عقل نیست.

دعوت قرآن به پیروی نکردن از حدس و گمان
قرآن نیز این حکم عقل را تأیید می کند که انسان نباید بدون آگاهی دقیق و همه جانبه و به صرف حدس و گمان، درباره امور قضاوت کند. خداوند در قرآن افرادی را که چنین رویه ای دارند، نکوهش کرده و فرموده است: «وَ ما يَتَّبِعُ أَكْثَرُهُمْ إِلاَّ ظَنًّا إِنَّ الظَّنَّ لا يُغْني‏ مِنَ الْحَقِّ شَيْئاً إِنَّ اللَّهَ عَليمٌ بِما يَفْعَلُون‏؛[5] و بيشتر آنها، جز از گمان (و پندارهاى بى‏ اساس)، پيروى نمى‏ كنند؛ (در حالى كه) گمان، هرگز انسان را از حقّ بى ‏نياز نمى‏ سازد (و به حق نمى ‏رساند)! به يقين، خداوند از آنچه انجام مى‏ دهند، آگاه است!»
بی تردید چنین روحیه ای در امور مربوط به خدا و دین حساسیت و عواقب بسیار وخیم تری دارد. خداوند در قرآن یکی از نشانه های گمراهی را این دانسته که انسان بدون احاطه علمی لازم در تعالیم و مفاهیم دینی خدشه کند: «الَّذينَ يُجادِلُونَ في‏ آياتِ اللَّهِ بِغَيْرِ سُلْطانٍ أَتاهُمْ كَبُرَ مَقْتاً عِنْدَ اللَّهِ وَ عِنْدَ الَّذينَ آمَنُوا...؛[6] همانها كه در آيات خدا بى ‏آنكه دليلى برايشان آمده باشد به مجادله برمى‏ خيزند؛ (اين كارشان) خشم عظيمى نزد خداوند و نزد مؤمنان به بار مى‏ آورد...»

تقوا؛ شرط پذیرش اعمال
هرچند خداوند رحمتش از غضبش بیشتر است و به دنبال اندک بهانه برای گسیل رحمت به بندگان است، اما خداوند حکیم است. بر اساس تعالیم مسلم دینی که آیات و روایات فراوانی درباره آن وجود دارد، اعمال انسان تابعی از ایمان و تقواست و بدون ایمان و تقوا هیچ عملی پذیرفته نیست. منطقاً هرچه ایمان و تقوای انسان بالاتر باشد، ارزش و ثواب اعمال او نیز بیشتر است. بنابراین اینگونه نیست که هرکس عملی را انجام دهد، بدون داشتن شروط لازم به پاداش آن نائل شود. کسی که حداکثر ایمان و تقوا را داراست، حداکثر پاداش عمل را دریافت می کند و هرچه ایمان دچار نقصان باشد، به همان نسبت از فضیلت اعمال کاسته می شود.

سخنی با مومنان
امروزه شاهد سیل شبهات بی اساس از سوی افراد ناآگاه و بی منطق نسبت به تعالیم خردمندانه و اخلاق مدارانه اهل بیت علیهم السلام هستیم. همانگونه که انسان نسبت به غذای جسمش حساس است، باید نسبت به افکار و نظریات که غذای روحند، حساس باشد و از پی هرکس نرود. خداوند به مؤمنان هشدار داده که مراقب باشند خود را در معرض چه افکاری قرار می دهند: «وَ إِنْ تُطِعْ أَكْثَرَ مَنْ فِي الْأَرْضِ يُضِلُّوكَ عَنْ سَبيلِ اللَّهِ إِنْ يَتَّبِعُونَ إِلاَّ الظَّنَّ وَ إِنْ هُمْ إِلاَّ يَخْرُصُون‏؛[7] اگر از بيشتر مردم روى زمين پيروى كنى [و آرا و خواسته‏ هايشان را گردن نهى‏] تو را از راه خدا گمراه مى‏ كنند؛ آنان فقط از گمان و پندار [كه پايه علمى و منطقى ندارد] پيروى مى‏ كنند، و تنها به حدس و تخمين تكيه مى ‏زنند.»

پی نوشت
[1] وسائل الشیعه، ج8، ص99.
[2] نجم، آیه:39-40.
[3] مفاتیح نوین، ص635.
[4] اقبال الاعمال، ج2، ص632.
[5] یونس، آیه:36.
[6] غافر، آیه:35.
[7] انعام، آیه:116.

امروزه شاهد سیل شبهات بی اساس از سوی افراد ناآگاه و بی منطق نسبت به تعالیم خردمندانه و اخلاق مدارانه اهل بیت علیهم السلام هستیم. همانگونه که انسان نسبت به غذای جسمش حساس است، باید نسبت به افکار و نظریات که غذای روحند، حساس باشد و از پی هرکس نرود. خداوند به مؤمنان هشدار داده که مراقب باشند خود را در معرض چه افکاری قرار می دهند.

Plain text

  • تگ‌های HTML مجاز:
  • آدرس صفحات وب و آدرس‌های پست الکترونیکی بصورت خودکار به پیوند تبدیل می‌شوند.
  • خطوط و پاراگراف‌ها بطور خودکار اعمال می‌شوند.
3 + 2 =
*****