احتکار یا همان ترور اقتصادی یکی از عوامل فساد اجتماعی به حساب میآید، که بیشتر از نظر اقتصادی بر پیکره جامعه آسیب میزند. پس بر هر مسلمانی واجب است که از احتکار کالا و لوازم ضروری و مورد نیاز مردم جامعه بپرهیزد.
احتکار در اسلام
بر تمام مسلمانان جهان لازم و ضروری است که در داد و ستد و تجارت با انصاف و برادری با یکدیگر برخورد کنند و از گرانفروشی و احتکار بپرهیزند، نیازهای ضروری یکدیگر را برطرف سازند. احتکار یا همان ترور اقتصادی، یکی از عوامل فساد اجتماعی به حساب میآید، که بیشتر از نظر اقتصادی بر پیکره جامعه آسیب میزند. پس بر هر مسلمانی واجب است که از احتکار کالا و لوازم ضروری و مورد نیاز مردم جامعه بپرهیزند.
احتکار کالا و نیازهای ضروری مردم باعث تورم اقتصادی میشود و نظم جامعه را بر هم میزند و از آن جهت که باعث سختی و فشار بر مردم در تامین کالای مورد نیاز میشود ممنوع است. وقتی شنیدم که قرار است تا چند روز دیگر قیمت برنج دو برابر شود تصمیم گرفتم تمام پساندازم را صرف خرید برنج و انبار کردن آن هزینه کنم و هر کسی که برای خرید برنج به مغازه میآمد میگفتم: ندارم، منتظر بودم تا قیمتش بالا برود و بعد بفروشم و من روزها را به امید گرانی برنج سپری میکردم، مدتها طول کشید تا به آرزویم رسیدم و قیمت برنج افزایش پیدا کرد تصمیم گرفتم که برنجها را از انبار بیرون بیاورم و بفروشم ولی روزی که به انبار رفتم در عین ناباوری دیدم که تمام برنجها کپک زدند و همه سرمایه من بر باد رفته، من ماندم و برنجهای کپک زده و فاسد و...
امام علی علیه السلام میفرمایند: « احتکار کردن از آیین افراد کافر است».[1] همچنین در حدیثی از پیامبر اکرم صلی الله وعلیه و آله وسلم است که میفرمایند: « از آتش جهنم آگاه گردیدم و صحرایی از آن را دیدم که از شدت حرارت می جوشد! از مالک جهنم پرسیدم: این مکان برای کیست؟ جواب داد: برای سه طایفه؛ محتکرین، دائم الخمرها و اشخاصی که دیگران را از حرام به همدیگر جمع میکنند».[2]
پس نگاهداری و انباشتن مال، نه تنها موجب هلاکت نفس بلکه موجب هلاکت و بدبختی سایر مردم نیز میشود، یعنی شخص محتکر علاوه بر اینکه بر خود ظلم میکند، به همنوعان خود نیز ظلم میکند. و موجبات اذیت و سختی آنها را فراهم میآورد و از طرف دیگر به فساد و تباهی اخلاقی و اجتماعی و همچنین تورم اقتصادی در جامعه کمک میکند.
دلایل زیادی را میتوان برای احتکار بیان کرد، اما مهمترین آنها سودجویی و منفعت طلبی افراد و عدم بینش و آگاهی کافی در زمینه قانون و مقررات تجارت و ضعف اعتقادی و دینی میباشد. پیامبر اکرم صلی الله و آله وسلم میفرمایند: «هر کس چهل شبانه روز طعامی را نگهداری کند، و هدفش گران شدن آن باشد، از خدا و پیامبر بری گشته است».[3] دولت میتواند با دخالت در قیمت گذاری و کنترل قیمتها و هم چنین اعمال مجازات سنگین برای محتکران، مانع از سودجویی اشخاص فرصت طلب شود.
منابع:
[1]. غررالحکم، ص 31، ش933.
[2]. وسائل الشیعه، ج12، ص 314، ش 11.
[3]. سفینه البحار، ج 1، ص 291.