دنیای مجازی زمینه گناه را خواسته یا ناخواسته فراهم می‌نماید، مخصوصا در امثال فیس نما و مسنجر و... برای اینکه ما به گناه نيفتيم، چه اقدامی می‌شود انجام داد؟
فضای مجازی و ترک گناه
سوال: دنیای مجازی زمینه گناه را خواسته یا ناخواسته فراهم می‌نماید، مخصوصا در امثال فیس نما و مسنجر و... برای اینکه ما به گناه نيفتيم چه اقدامی می‌شود انجام داد؟ و آیا ما هم در این گناه نقشی داريم؟
سلام عليكم ...
از اين كه سوال خودتون را با گروه اخلاق و تربيت در ميان گذاشتيد، از شما كمال تشكر و قدر داني را دارم اميدوارم كه خداوند به شما و ما توفيق عبادت و بندگي و ترك گناه عنايت بفرمايد.
حجت الاسلام قرائتي در كتاب گناه شناسي عواملي كه انسان را از گناه باز مي دارد معرفي كرده كه به چند مورد آن در اين پاسخ اشاره خواهد شد.
1: تفكر در عاقبت كار: بطور كلى تفكر و انديشهى صحيح، بطور مستقيم يا غير مستقيم عامل بازدارنده از انحرافات و گناهان مىشود، و همچون آينهى صاف نشان دهندهى زيبايىها و زشتىها است. چنانكه حضرت على عليه السلام مىفرمايد:
فكر آينهى صاف است.[1]
حضرت در روايت ديگري مي‌فرمايد: كسى كه نيكو بينديشد، دستخوش لغزش نمىشود.[2]
بله واقعا همين گونه است كه حضرت فرموده است تفكر در عواقب كار، عامل مصونيت از گناه است.
2: توجه به حضور خدا در همه جا: ايمان به خدا، و ياد او در همه حال و اعتقاد به اينكه همه ما در محضر خدا هستيم، از اساسى ترين اهرمهاى بازدارنده از گناه است، اثر و نقشى كه اين عقيده در كنترل انسان و جلوگيرى از طغيان غرائز حيوانى دارد، هيچ چيز چنين اثر و نقش را ندارد. و قدرت ايمان به خدا و ياد او در ريشهكن نمودن گناه از همهى قدرتها نيرومندتر است. سازمانهاى پليسى و انتظامى با فقدان ايمان و تكيهگاه معنوى هرگز نمىتوانند در اصلاح فرد و جامعه توفيق يابند.
ايمان به خدا و اعتقاد به آگاهى او بر همه چيز و حضور او در همه جا، در انسان آنچنان نيرويى در برابر گناه به وجود مىآورد كه او را همچون سپرى فولادين و نفوذ ناپذير در برابر گناهان مىكند.
انسان ممكن است در خانه باشد و با بستن در، مانع حضور ديگران شود ولي مانع حاكم و قاضي روز قيامت نمي‌تواند باشد همان گونه كه خداوند در قرآن كريم انسان‌ها را به اين نكته هشدار داده و مي‌فرمايد:
آيا انسان نمىداند كه خداوند همه اعمالش را مىبيند؟ [3]
و در آيه ديگري مي‌فرمايد:
قطعاً پروردگار تو در كمينگاه است. [4]
و در آيه ديگري مي‌فرمايد:
خداوند چشمهايى را كه به خيانت گردش مىكند، مىداند و بر آنچه در سينهها پنهان است. آگاه مىباشد.[5]
در مقامى كه كنى قصد گناه / گر كند كودكى از دور نگاه
شرم دارى، زگنه، در گذرى/ پرده عصمت خود را ندرى
شرم بادت كه خداوند جهان/ كه بود خالق اسرار نهان
بر تو باشد نظرش بى گه و گاه / تو كنى در نظرش قصد گناه
3: خود شناسي و توجه به شخصيت انساني: يكى از عوامل بازدارنده گناه اين است كه انسان شخصيت خود را بشناسد و به آن توجه داشته باشد چرا كه بخشى از گناهان بر اثر آن است كه انسان به ارزش خود پى نبرده است.
به عنوان مثال: اگر بچه در خانه استكانى را بشكند به او تندى مىكنى كه چرا استكان را شكستى، ولى همين بچه اگر در كنار مهمانها، ديس قيمتى غذا را بشكند، با كمال خونسردى مىگويى مهم نيست جانت بسلامت! در اينجا به شخصيت خود نزد مهمانها توجه كردى و همين باعث گرديد كه خود را كنترل نمودى.
اگر انسان بداند كه خداوند او را به همه مخلوقاتش برتري داده است هيچ گاه روح سفيد خداداديش را با گناه سياه و زشت نمي‌كند خداوند در بيان شخصيت و مقام انسان مي‌فرمايد:
و هر آينه فرزندان آدم را گرامى داشتيم و در خشكى و دريا (بر مركبها و كشتى) برنشانديم و از چيزهاى پاكيزه روزيشان داديم و آنان را بر بسيارى از آفريدگان برترى كامل بخشيديم [6]
به راستى اگر ما خود را بشناسيم و به شخصيت خود توجه كنيم، همين توجه ما را از گناه باز مىدارد ولى وقتى كه خود را پست و خوار و پوچ تصور كنيم به پستى تن مىدهيم
4: ايمان به معاد: ايمان به معاد يعنى ايمان به دريافت كيفر و پاداش اعمالى كه ما در دنيا انجام دادهايم. يعنى هيچكدام از نيكىها و بدىهاى ما نابود و فانى نمىشود، بلكه انسان در گرو اعمال خود است. چنين عقيدهاى نقش عميقى در پرورش روح انسان دارد.
در اينجا به عنوان نمونه به ذكر چند آيه مىپردازيم:
روز قيامت روزى است كه هر كس آنچه را از كار نيك يا بد انجام داده حاضر مىبيند. [7]
باز خداوند در آيه ديگري خداوند در بيان روز قيامت مي فرمايد:
انسان‌ها از قبرها بيرون مىآيند، در حالى كه چشم‌هايشان (از وحشت) خاشع و به زير افتاده است و همچون ملخهاى پراكنده (بىهدف) به هر سو مىدوند.[8]
توجه به روز قيامت و روز رسيدن به پاداش و يا كيفر اعمال عامل بسيار مهمي در ترك گناه مي باشد.
5: عبادت: عبادات، اگر بطور صحيح و با شرايط انجام گيرند، علاوه بر فوايد بسيار معنوى، نقش بسزايى در كنترل گناه دارند همان گونه كه خداوند در اين خصوص مي فرمايد:
نماز آدمى را از فحشا و منكر باز مىدارد.[9]
با توجه به چند موردي كه در مورد كنترل گناه براي شما عرض كردم فرقي نمي‌كند كه انسان در كجاي دنيا باشد، در دنياي حقيقي و يا مجازي؛ اگر به اين چند مورد توجه داشته باشد مي‌تواند خودش را از فرو رفتن در گناهان حفظ كند و روح زيبا و ملكوتيش را با زشتي گناه، زشت نكند و اگر انسان به اين چند مورد توجه نداشته باشد اگر در بيابان هم باشد باز راهي براي گناه كردن پيدا خواهد كرد. و اگر ما هم در توليد مطالب انحرافي باشيم قطعا در گناه شريك خواهيم شد و يا اگر از كساني كه مطالب انحرافي توليد مي‌كنند راضي باشيم در گناه آنان شريك هستيم.
چقدر خوب است ما در فضاي مجازي احاديث اهل بيت علیهم السلام و مطالب سازنده را انتشار بدهيم تا هم از سربازان امام زمان در انتشار دين باشيم و هم از گناهان اين فضا مصون و محفوظ بمانيم. ان شاالله
منابع:
1: الفكر مرآة صافية « نهج البلاغه، حكمت 5»
2: ما زل من احسن الفكر «ميزان الحكمة، ج 7 ص 538»
3: ألَم يَعلَم بِأنّ اللّه يَرى « علق/ 14»
4: إنّ ربّكَ لَبِالمِرصاد «فجر/ 14»
5: يَعلَم خائِنَة الاعيُن و ما تُخفِى الصُّدور « مؤمن/ 19»
6: و لَقد كرَّمنا بنى آدم و حَمَلناهم فِى البَرّ و البَحر و رزقناهم من الطّيّباتِ و فَضّلناهم على كَثيرٍ ممّن خَلقنا تَفضيلًا» « اسراء/ 70»
7: يوم تجد كل نفس ماعملت من خير محضراً و ما عملت من سوء» «. آل عمران/ 30»
8: خشعاً ابصارهم يخرجون من الاجداث كانهم جراد منتشر» « قمر/ 8»
9: «إنّ الصلوه تنهى عن الفحشاء و المنكر «عنكبوت /45»