دین مقدس اسلام پیروان خود را به اعتدال و میانه‌روی در روابط دعوت می‌کند و آن را یکی از عوامل اصلی موفقیت می‌داند، و خشونت و تند زبانی را یک عیب بزرگ می‌شمارد و نشانه آن را جهل و نادانی می‌داند.
خشم در اخلاق اسلامی
انسان‌ها طبیعتا از خشونت بیزارند و همه خواهان روابط سالم و آرام و برخورد خوش هستند، و چنانچه کسی دست به اعمال خشونت آمیز بزند عواقب وخیم آن را خواهد دید. دین مقدس اسلام نیز پیروان خود را به اعتدال و میانه‌روی در روابط دعوت می‌کند و آن را یکی از عوامل اصلی موفقیت می‌داند، و خشونت و تند زبانی را یک عیب بزرگ می‌شمارد و نشانه آن را جهل و نادانی می‌داند.
خداوند پیامبران را برای ترویج نرمش و محبت برای مردم فرستاده و در قرآن می‌فرمایند: « و همین طور ما شما را امت وسط و میانه رو قرار دادیم، تا نمونه مردم باشید، و پیامبر خدا نیز برای شما نمونه باشد.»[سوره بقره، آیه 143]
همین طور پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم می‌فرمایند:« ما پیامبران آسمانی همگی ماموریم با تمام مردم مدارا و سازش نمائیم، همچنانچه وظیفه داریم فرائض دینی را بجا بیاوریم.»[1]
خشونت یکی دیگر از آسیب های اجتماعی به شمار می‌آید و آسیب های روحی و روانی جبران ناپذیری را هم بر فرد و هم بر جامعه می‌گذارد. جامعه برای جلو گیری از خشونت و تند رویی باید ابتدا عوامل و زمینه‌های آن را بشناسد و یکی یکی آنها را از بین ببرد. ریشه‌های خشونت عبارتند از: سبک مغزی، ضعف عقل و دیوانگی، افراط گرایی، و نداشتن ایمان و بغض و دشمنی، کبر و غرور، حرص و دنیا طلبی و ریاست خواهی و کینه توزی و ... در حدیثی از مولای متقیان حضرت علی علیه‌السلام آمده است که « از خشم بترسید که آن آتش سوزنده و خطرناکی است.»[2]
خشم و خشونت، آثار ناگواری را به دنبال دارد، و ضررهای غیر قابل جبران را به فرد و جامعه تحمیل می‌نماید، و افراد جامعه را در بغض و دشمنی گرفتار می‌سازد، و مانع از اعتماد به یکدیگر می‌شود.
چون اشخاص خشن به دلیل خشونت‌شان در جامعه تنها هستند و یار و یاوری ندارند و تنها راه رسیدن به اهدافشان را در خشونت می‌دانند از جامعه طرد می‌شوند، و چون در رسیدن به اهدافشان شکست می‌خورند، معمولا از نظر روانشناسی افرادی عقده‌ای و بدبین هستند. اگر تاریخ کشورها را خوب مطالعه کنیم، خواهیم دید اکثر ظلم و ستم به خانواده‌ها و عامل اصلی جنگ‌ها و دشمنی‌ها در میان فامیل و اقوام و همچنین در سطح جهان، و عقب ماندگی‌های علمی و فرهنگی و صنعتی و ... در موارد زیادی از خشونت و تند رویی سرچشمه می‌گیرد، چون افراد خشن سعی می‌کنند با خشونت، دیگران را با خواسته‌های خود هماهنگ سازند.
با این حساب جامعه برای جلوگیری از خشونت و تندرویی باید ریشه‌های آن را که قبلا گفته شد از بین ببرد و با آگاه ساختن مردم از آثار زیانبار خشونت، آنها را از آن دور سازد و با گفتن آیات و روایات در مورد فرو خوردن خشم و غضب در رسانه‌های جمعی می‌توان از آثار زیانبار آن نجات یافت، و بر هر کسی لازم است که با تقویت روحیه ایمان و یاد خدا، از خشونت و تندروی در امان باشد.
پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم در این زمینه می‌فرمایند: « خشونت و تندروی از شیطان است، و شیطان نیز از آتش آفریده شده است و آتش را فقط آب خاموش می‌کند، بنابراین هرگاه خشمگین شدید، با گرفتن وضو خود را درمان کنید ».[3]
منابع:
[1]. بحارالانوار، ج 75، ص 53، ح 13
[2]. غررالحکم، ص 142، ش 11
[3]. محجه البیضاء، ج 5، ص 308