- - بر اساس گفته نشریه اندیشکده «New lines» ترکیه و ایران مسلماً یکی از بزرگترین رقابت‌های ژئوپلیتیک در خاورمیانه را آغاز کرده اند.
قبل از بررسی این رقابتِ ژئوپلیتیک بایستی اشاره‌ای به نقشه راه ترکیه انداخت، بخش عمده سیاستگذاری عمومی ترکیه در راستای تحقق چشم‌انداز آرمانی 2023 اردوغان است که توسط استاد سیاستگذاری راهبردی ترکیه در عصر کنونی یعنی احمد داووداغلو طراحی و تدوین شده است. در چشم‌انداز 2023 اردوغان، قرار است بخش‌های بسیاری از سرزمین‌هایی که از امپراتوری عثمانی جدا، مستقل شده و هر کدام بیش از یک سده است کشوری مستقل هستند، دوباره به تصرف و اشغال ترکیه درآمده و ترکیه بزرگ را شکل دهند! آنچه چشم‌انداز 2023 ترکیه نام گرفته است، در ظاهر و مطابق اعلام مسئولین ترک، دارای مؤلفه‌های اقتصادی، فرهنگی، آموزشی و .. است که هیچ اشاره‌ای به اهداف سیاسی و توسعه طلبی جغرافیایی نشده است. اما نباید فراموش نمود که اصل سیاستگذاری خارجی ترکیه طی دو دهه اخیر بر اساس نظریه " عمق راهبردی " دکتر احمد داووداوغلو بنیان نهاده شده است که به شدت بر بازگشت به دوران عزت و عظمت امپراتوری عثمانی اما با ظاهر جمهوری اصرار دارند.
بر همین اساس بیشتر سیاست مداران بزرگترین مشکل پیش رو ترکیه را ایران میدانند و با روی کار آمدن بایدن این مشکل دو چندان شده که در ادامه به بخشی از این مشکلات اشاره میشود.
کارشناسان برای تجزیه و تحلیل روابط ترکیه و ایران غالباً از تردیدی که در عمق روابط دوجانبه وجود دارد، چشم پوشی می‌کنند. در حال حاضر هر دو کشور برای تسلط ایدئولوژیک و منطقه‌ای در تلاش هستند. ایران از دو جبهه اقتصادی فرصت‌های چشمگیری را برای آنکارا فراهم میکند. نخست، ترکیه به عنوان یک وارد کننده خالص انرژی، خواستار تأمین ثابت و متنوع نفت و گاز طبیعی برای مصرف داخلی است. شبکه خط لوله موجود ایران با ترکیه راهی دیگر برای کاهش وابستگی این کشور به منابع روسی است. دوم، برنامه جامع اقدام مشترک (JCPOA)، معروف به توافق هسته‌ای ایران، که در ژوئیه ۲۰۱۵ امضا شد برای ترکیه حائز اهمیت است چرا که این کشور دارای پتانسیل بالایی برای انجام تجارت مرزی با ایران است. نباید از یاد برد که رفع تحریم‌های اقتصادی پس از تصویب برجام، آغاز گفتگو‌های تجاری و اقتصادی بین دو دولت را تسهیل کرد.
بازار نسبتاً دست نخورده ایران در مقایسه با اقتصاد کاملاً طبقه‌ای و یکپارچه جهانی ترکیه مملو از فرصت‌های سودآور صادراتی برای آنکارا در مجموعه‌ای از بخش‌ها، از جمله خودرو، ساخت و ساز، خدمات مالی و فروش لوازم خانگی است. خروج یکجانبه آمریکا از برجام و اعمال مجدد تحریم‌ها در سال ۲۰۱۸ ترکیه را متضرر کرد و باعث پایان ناگهانی تعداد زیادی از فرصت‌های تجاری شد. براساس آمار‌ها حجم تجارت ایران و ترکیه افتی ۵۰ درصدی بین ۲۰۱۷ و ۲۰۱۹ داشت.
بر اساس نظر این نشریه ترکیه برای محدود کردن بیشتر نفوذ ایران در منطقه، در تلاش است تا روابط مثبت با لبنان، عربستان سعودی و حتی تا حدودی اسرائیل را از سر بگیرد. به همین دلیل جلسه اخیر وزیران خارجه ایران و ترکیه در اواخر ژانویه سرشار از بدبینی بود. با وجود سخنان مثبت که نویدبخش آینده‌ای بهتر در روابط دو جانبه است، ایرانی‌ها همچنان به اهداف اردوغان برای تضعیف خودشان مشکوک هستند. اردوغان در یک سخنرانی در باکو به مناسبت پیروزی آذربایجان در قره باغ، شعری را خواند که به شدت مورد اعتراض ایران قرار گرفت، شعری که نشان داد ترکیه نسبت به تجزیه استان با اکثریت آذری ایران با باکو همدل است.
و در پایان این اندیشکده هچنین نتیجه گیری میکند که برای تضعیف ایران، ترکیه بایستی چشم اندازجدیدی را با آمریکا داشته باشد که این چشم انداز نشان می‌دهد که رویکرد آمریکا در کار با ترکیه در خاورمیانه کاملاً بده بستانی است و واشنگتن باید طوری سیاست‌های خود را تنظیم کند که منعکس کننده آن باشد. مشارکت و همکاری ترکیه در متقاعد کردن ایران برای ورود مجدد به توافق هسته‌ای نشانه مهمی برای منطقه است. از سوی دیگر می‌توان به ترکیه پیشنهاد همکاری مجدد با آمریکا را داد. در نتیجه پنتاگون می‌تواند برنامه به اشتراک گذاری اطلاعات را با ترکیه آغاز کند، زیرا این امر مربوط به مبارزه با پ. ک. ک است که دولت ترامپ در فوریه سال ۲۰۲۰ آن را خاتمه داد. روحیه جدید همکاری بین واشنگتن و آنکارا می‌تواند به متحدان ناتو اجازه دهد که با هم کار کنند و سیاست‌های خاصی را برای کاهش نفوذ موجود ایران در عراق و سوریه تعیین کنند.
- بر اساس گفته نشریه اندیشکده «New lines» ترکیه و ایران مسلماً یکی از بزرگترین رقابت‌های ژئوپلیتیک در خاورمیانه را آغاز کرده اند. این در حالیست که دولت مردان دو کشور بر روابط حسنه دو کشور تاکید دارند، ولی با گذشت چند ماه از روی کار آمدن دولت جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا، نشانه‌های واضح تری از افزایش اختلاف و رقابت بین آنکارا و تهران بروز کرده است.
قبل از بررسی این رقابتِ ژئوپلیتیک بایستی اشاره‌ای به نقشه راه ترکیه انداخت. در چشم‌انداز 2023 اردوغان، قرار است بخش‌های بسیاری از سرزمین‌هایی که از امپراتوری عثمانی جدا، مستقل شده و هر کدام بیش از یک صده است کشوری مستقل هستند، دوباره به تصرف و اشغال ترکیه درآمده و ترکیه بزرگ را شکل دهند! ترکیه برای محدود کردن بیشتر نفوذ ایران در منطقه، در تلاش است تا روابط مثبت با لبنان، عربستان سعودی و حتی تا حدودی اسرائیل را از سر بگیرد.