من دوستی دارم که میدانم راضیست پشت سرش غیبت کنم آیا من میتوانم این کار را انجام بدهم؟
اگر چه در مورد غیبت کردن، مواردی استثنا شده است ولکن برخی از مسائل هست که با موارد جواز غیبت مشتبه میشود.
رضایت یا عدم رضایت انسان از اینکه عیوب او گفته شود، هیچ نقشی در اصل غیبت نداشته، حرمت و گناه غیبت را برطرف نمیکند. راضی بودن کسی که از او غیبت میشود موجب جواز غیبت نمیگردد.
باید توجه داشت که رضایت انسان در بازگو شدن عیوبش، با تجاهر به گناه متفاوت است؛ زیرا ممکن است آن شخص با غیبت کننده رابطه شخصی یا حتی عاطفی داشته باشد؛ ولی حاضر نباشد آن عمل را پیش هر کسی انجام دهد که در اینصورت در انجام گناه بیباک نیست؛ پس تعریف متجاهر به فسق که جزو موارد جواز غیبت میباشد شامل او نمیشود و غیبت از او حرام است.
همانطور یکی دیگر از موارد مشتبه با موارد جواز غیبت آگاهی قبلی شنونده غیبت از عیب کسی که از او غیبت شده میباشد؛ به این معنا که اگر غیبت کننده، عیب و نقص فردی را نزد کسی که از آن آگاه هست بیان کند، این رفتار، غیبت به شمار رفته، حرام است.
آگاهی شنونده غیبت از عیب کسی که از او غیبت میشود، موجب جواز غیبت او نیست؛ زیرا مقصود از دانستن و آشکار بودنی که حرمت غیبت را برطرف میکند، دانستن شخصی نیست؛ بلکه منظور، معروف بودن و اشتهار عرفی است؛ به این معنا که اگر کسی عیب و نقصی داشته و این عیب نزد همگان معروف باشد، آنگاه بیان عیب او غیبت به شمار نمیرود؛ زیرا عیب او شهرت عرفی دارد؛ البته منظور از شهرت عرفی این نیست که همه مردم بدون استثنا از عیب او آگاه باشند.
بنابراین غیبت فقط در مورد نقصی که معروف است اشکالی ندارد؛ به شرطی که شنونده آن را نقص بداند؛ ولی اگر نداند، این هم حرام خواهد بود.[1]
پینوشت:
[1]. اخلاق الاهی، آیت الله مجتبی تهرانی، ص 57