-انسان همان طور که برای سلامت تغذیه جسمی خود اهتمام و جدیت به خرج می‌دهد، می‌بایست به سلامت تغذیه فکری و فرهنگی خود نیز توجه جدی داشته باشد.
قبل از بیان هر نکته و مطلبی باید بدانیم انسان موجودی دوبعدی و متشکل از جسم و روح است. ازاین‌رو می‌بایست به همان اندازه که برای تغذیه جسم خود اهتمام و جدیت به خرج می‌دهد، برای فکر و روح خود نیز جدیت به خرج داده، برای محتوا و تغذیه آن نیز برنامه‌ای جامع و علمی داشته باشد. در اهمیت توجه دادن به کیفیت مواد مغذی و ضروری بدن همین بس که اگر زندگی همه انسان‌ها و حتی حیوانات را مورد بررسی قرار دهیم، اذعان خواهیم داشت که همه آنها برای استفاده از یک غذا و قبل از اینکه شروع به خوردن کنند، کیفیت و سلامت آن را مورد ارزیابی و بررسی قرار می‌دهند، چه بسیار حیواناتی که در مواجهه با غذاهای نامناسب از خوردن آن اجتناب می‌کنند. با توجه به اهمیت و ضرورت توجه داشتن به سلامت مواد مورد نیاز جسم و روح، شوربختانه شاهد آن هستیم که انسان غالباً اهتمامی که می‌بایست برای سلامت غذای روح و فکر خود داشته باشد را نداشته و بی‌محابا مبادرت به استفاده از هر نوع محتوایی می‌نماید.
پیج‌های اینستاگرامی یا کافی‌شاپ‌های فکری و ضد فرهنگی
در جنگ رسانه‌ها و فعالیتهای گستردهٔ مجازی و سایبری که هر مجموعه، ارگان و شخصی تلاش دارد محتوا و خوراک‌های فکری و فرهنگی خود را در فضای باز مجازی در اختیار مخاطبین خود قرار دهد، شاهد حضور و فعالیت گسترده‌ی افرادی هستیم که بدون مجوز و صلاحیت لازم فکری، فرهنگی، علمی مبادرت به نشر و گسترش محتواهای خود می‌کنند. هرچند فضای باز و بدون قیدوبند مجازی، برگ برنده‌ای برای حضور گسترده این دست تولید کننده‌گان محتوا در فضای مجازی شده، ولی انسان عاقل می‌بایست قبل از اینکه مصرف‌کننده این قبیل تولیدات باشد، قدری در اصالت و ارزش خوراک‌های فکری خود تأمل نموده و بدون جهت خود را به سبب محتواهای فاسد آلوده نکند؛ چرا که این رهنمود قرآن کریم است که می‌فرماید:
«فَلْيَنْظُرِ الْإِنْسَانُ إِلَى طَعَامِهِ؛[1] انسان بايد به غذاى خويش (و آفرينش آن) بنگرد.» در منابع روایی در تبیین این آیه شریفه از امام محمد باقر(علیه السلام) این چنین نقل شده است: «به علمى كه دریافت می کند بنگرد که از چه كسى می گیرد (چون علم خوراك روح انسانى است).»[2]
سپردن سنگر و خاکریزهای فرهنگی به‌سنگرزاد‌ه‌های مجازی
علی‌رغم اینکه منابع اصیل اسلامی همه افراد را به همراهی و تبعیت از صادقین و انسان‌های صالح و شایسته رهنمود ساخته‌اند[3] و هشدارهای جدی و مهمی در خصوص تبعیت و همراهی افراد ناصالح را گوشزد کرده‌اند،[4]شوربختانه شاهد هستیم در فضای مجازی برخی افراد با بی‌توجهی به هشدارهای دینی و قرآنی افرادی را به‌عنوان الگو و شاخص زندگی خود برمی‌گزینند که ایرادهای اساسی به عملکرد آنها وارد می‌شود؛ افراد نامناسبی که با محتواهای خاص خود به‌طورجدی به دنبال تغییر ذائقه فرهنگی و فکری جامعه می‌باشند. افرادی که به‌نوعی خود را شاخص اینستاگرام معرفی کرده و با قالب‌های شیک و شکیل به دنبال جذب طیف وسیعی از جوانان هستند. ایرادهای عمده‌ای که برای فعالیتهای این دست افراد در فضای مجازی برشمرده‌اند عبارتند از:
1-ترویج سبک زندگی لاکچری و آمریکایی
این افراد با تکنیک جهت‌دهی غیر کلامی و خزنده، نه با قول و سخن، بلکه با عملکرد خود، به‌نوعی الگوی عینی و عملی برای سبک زندگی لاکچری به‌حساب می‌آیند؛ افرادی که تلاش دارند رفاه، آسایش و امکانات میلیاردی باد آورده خود را به‌رخ دیگران بکشند و زبان گویای فرهنگ غربی و سبک زندگی غربی باشند.
2- عدم تعلق و وابستگی به فرهنگ اصیل اسلامی
یکی دیگر از عمده ایرادهایی که به این‌چنین «شاخ‌های اینستاگرامی» می‌توان وارد کرد، این است که با مرور و بررسی محتواهای مجازی آنها هیچ‌گونه تعلق و نزدیکی میان محتواهای آنها و فرهنگ و آموزه‌های دینی و اسلامی نمی‌توان مشاهده کرد. گزیده‌های کوتاه و به‌ظاهر زیبایی که از زبان آنها صادر می‌شود، بیشتر به عرفان‌های انحرافی و نوظهور شباهت دارد که به سبب آنها تنها به دنبال جستجوی لذت و آرامش گذرای دنیوی بوده و هیچ‌گونه پایبندی به ارزش‌ها و اصول دینی و مذهبی در آن دیده نمی‌شود.
3-نادیده گرفتن احکام و قوانین شرعی و دینی
هر چند برخی از این فعالان فضای مجازی سخنان به ظاهر زیبایی را بر زبان خود جاری می کنند ولی با دقت و تأمل در محتوی رسانه ای آنها متوجه می شویم هیچ گونه قرابت و نزدیکی با قوانین و دستورات دینی و شرعی ندارند و تنها خواسته و هدف آنها جستجوی لذت و حال خوب دنیوی است، ولی راهکار دینی و شرعی که جویای لذت و سعادت اخروی در آن نمایان باشد را نمی‌توان مشاهده کرده.
4- قرار داشتن در تور عملیاتی جنگ نرم دشمن
از دیگر ایرادهای قابل مطرح به این قبیل فعالان فضای مجازی این است که، این دسته افراد خارج از ضوابط و قوانین حاکم بر جامعه اسلامی، در سرزمین‌هایی مشغول به فعالیت هستند که عناد و دشمنی آنها با جامعه دینی و اسلامی ما به اثبات رسیده است، ازاین‌رو احتمال نفوذ و قرار داشتن این دسته افراد در سناریو و تور عملیات جنگ نرم دشمن، خارج از تصور نیست.
پی‌نوشت ها:
[1]. سوره مبارکه عبس آیه 24.
[2]. الكافي، ج1 ؛ ص50، ح8.
[3]. سوره مبارکه توبه آیه 119. «يا أَيُّها الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقوا اللّه وَ كُونُوا مَعَ الصّادقين؛اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد! از خدا بپرهيزيد و با صادقان باشيد.»
[4]. سوره مبارکه فرقان، آیه28 «يَا وَيْلَتَىٰ لَيْتَنِي لَمْ أَتَّخِذْ فُلَانًا خَلِيلًا؛ ای وای بر من، کاش فلان (شخص گمراه) را دوست خود انتخاب نکرده بودم!»
هر چند برخی افراد تنها به بهانه‌ی سرگرمی و گذراندن وقت، برخی از پیج‌های اینستاگرامی و محتواهای فضای مجازی را دنبال می‌کنند، ولی باید به این موضوع توجه کرد که بسیاری از محتواهای تولید شده در فضای مجازی هر چند در قالب‌های بسیار شیک و شکیل تولید می‌شود، ولی به طور مستقیم و غیر مستقیم روی فکر و عملکرد افراد تأثیرجدی دارد.