اگر سري به زندان‌ها زده باشید می‌بینید که برخی خیال می‌کرده اند آزادی یعنی این که انسان به راحتی به ناموس دیگران تجاوز کند و به خاطر این فکر غلط به گناه بی حیایی گرفتار شده‌اند و الان در زندان به سر می‌برد، برخی به خاطر کلاه برداری زندانی شده‌اند چون به دیگران قول داده‌اند یا چک داده‌اند و به وعده خودشان عمل نکرده‌اند و به خاطر همین الان در بند هستند و برخی در زندگی خود تدبیرات لازم را اجرا نکرده‌اند و به خاطرش گرفتاری‌هایی به وجود آورده‌اند و زندگی خود را پشت میله‌های زندان سپری می‌کنند و برخی به خاطر این که شخص خوش اخلاقی نبوده‌اند و با دیگران دعوا کرده‌اند و راهی زندان شده‌اند و...خلاصه آزادی نعمتی است که از رعایت برخی از مسائل به دست می‌آید همان گونه که در روایت بسیار زیبایی از وجود نازنین امام صادق علیه السلام نقل شده است که حضرت فرمودند:
«پنج خصلت است که هر کس در او یکى از آن ها نباشد خیری در او نخواهد بود. اولى وفا است، دوم دوراندیشى، سوم حیا، چهارم حسن خلق، پنجم که جامع این صفات است آزادی است». [1]
از این روایت به دست می‌آید که برای به دست آوردن آزادی انسان باید هم حیا را رعایت کند هم به حرف‌ها و چک‌هایی که کشیده وفا کند و خوش‌اخلاقی باشد ...تا بتواند در جامعه و نزد وجدان خود آزادانه زندگی کند.
راهكارهاي ديگر جهت رسيدن به آزادي واقعي:
1: خوش اخلاقی: انسان خوش اخلاق آزادانه در جمع دوستان و آشنایان حضور می‌یابد و به خاطر اخلاق خوشی که دارد، دیگران او را دوست دارند. ولی آدم بداخلاق همیشه در زندان تنهایی خود اسیر است و دیگران از او گریزان هستند. پس یکی از راه‌هایی که انسان را به آزادی می‌رساند خوش‌اخلاقی است؛ همان گونه که وجود نازنین مولای متقیان می‌فرماید:
«خوش اخلاقی بهترین صفت هر شخص آزاده است.» [2]
2: کسب حلال: کسی که از راه حلال روزی خود و خانواده اش را تامین می‌کند هم نزد وجداونش آزاد است و مورد سرزنش وجدان واقع نمی‌شود و هم نزد عامه مردم آزاد است. بر عکس کسی که از راه حرام درآمد کسب می‌کند هر روز و شب باید در محکه وجدان پاسخگو باشد و از وجدان گذشته هر روز کابوس لو رفتن اعمالش او را آزار می‌دهد و خیلی وقت‌ها هم به دست قانون مجازات می‌شود؛ خلاصه کسی که دوست دارد آزاد باشد باید دنبال کسب حلال برود همان گونه که مولای متقیان امیر المومنین می‌فرماید:
«از توفیقات مرد آزاد کسب مال از راه حلال است.». [3]
3: دوری از کَلک و فریب: برخی با کَلک زدن به دیگرا واقعیت را پنهان می‌کنند و می‌خواهد از این راه به منفعتی برسند غافل از این که فریب او روزی آشکار خواهد شد و آن روز است که شخص فریب کار خود را داخل هزاران سوراخ پنهان می‌کند که دست فریب خورده به او نرسد، پس کسانی که دنبال آزادی هستند باید دست از کلک و فریب بردارند همان گونه که از امیر المومنین این گونه نقل شده است که حضرت فرمودند:
«آزادی و آزادگی منزه از کَلک و فریب کاری است.» [4]
4: کنترل شهوت: در این دنیا مردم دو دوسته هستند برخی سوار بر شهوت هستند و هر کجا بخواهند او را می‌برند و هر کجا بخواهند او را کنترل می‌کنند و در واقع بر شهوت خود مسلط هستند و برخی از افراد شهوت، سوار آن‌ها است و شهوت او را به هر طرف بخواهد می‌کشد و کنترل انسان به دست شهوتش است.خوش به حال کسانی که سوار بر شهوتشان هستند و می‌توانند آن را کنترل کنند، آزادی برای چنین کسانی است همان گونه که وجود نازنین امیر المومنین می‌فرماید:
«آزاد کسی است که شهوت‌هایش را ترک کند.» [5]
منابع:
[1]. عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ خَمْسُ خِصَالٍ مَنْ لَمْ تَکُنْ فِیهِ خَصْلَةٌ مِنْهَا فَلَیْسَ فِیهِ کَثِیرُ مُسْتَمْتَعٍ- أَوَّلُهَا الْوَفَاءُ وَ الثَّانِیَةُ التَّدْبِیرُ- وَ الثَّالِثَةُ الْحَیَاءُ وَ الرَّابِعَةُ حُسْنُ الْخُلُقِ- وَ الْخَامِسَةُ وَ هِیَ تَجْمَعُ هَذِهِ الْخِصَالَ الْحُرِّیّ . [الخصال ج 2 ص 136]
[2]. قال علىّ علیه السّلام:حُسْنُ الْبِشْرِ شِیمَةُ کُلِّ حُر. [غررالحکم، ص434]
[3]. قال علىّ علیه السّلام:مِنْ تَوْفِیقِ الْحُرِّ اکْتِسَابُهُ [اکتساب] الْمَالَ مِنْ حِلِّه. [غررالحکم، ص354]
[4]. قال علىّ علیه السّلام: الحرّیّة منزّهة من الغلّ و المکر. [غرر الحکم ص 191]
[5]. مَنْ تَرَکَ الشَّهَوَاتِ کَانَ حُرّا. [تحف العقول، ص 88]