برتری فاطمه(س) بر عایشه از منظر آلوسی بغدادی

آلوسی بغدادی، صاحب تفسیر روح المعانی در ذیل آیه 42 آل عمران به ذکر فضائل حضرت صدیقه طاهره پرداخته و در ادامه می‌گوید: برای برتری عایشه به چند فضیلت اشاره شده است:

دو سوم دین خود را از عایشه بگیرید
آلوسی می گوید: اهل سنت برای اثبات برتری عایشه از پیامبر خدا (صلی‌الله علیه و آله) نقل کرده اند که فرمود: دوسوم دین خود را از عایشه بگیرید. این گفتار نشان از جایگاه ویژه علمی عایشه دارد؛ چراکه پیامبر خدا (صلی‌الله علیه وآله) مردم را برای اخذ دین به او ارجاع دادند.
در جواب به این روایت سید محمود آلوسی بغدادی می‌گوید: این کلام تصریح بر افضلیت عایشه بر حضرت زهرا (علیها السلام) ندارد و در صورت صحت آن، فقط عالم بودن او را ثابت می‌کند. علاوه بر اینکه این عبارت، نفی علم مشابه از بضعه الرسول حضرت فاطمه(س) نمی‌کند و چون پیامبر خدا (صلی‌الله علیه وآله) می‌دانست فاطمه (علیها السلام) بعد از او مدت زیادی نمی‌ماند در مورد او چنین حرفی نفرمود و اگر می‌دانست او مدت بیشتری می‌ماند، شاید می‌فرمود همه دینتان را از فاطمه بگیرید؛ و عدم این فرمایش در مورد کسی که عقل و نقل، دلالت بر علم او دارد، دلالت بر افضلیت دیگران بر او نمی‌کند. وگرنه باید گفت عایشه از پدرش نیز بالاتر است؛ چون چیز زیادی در دین از او نقل نشده است. علاوه بر این، حدیث شریف ثقلین جای این خبر را می‌گیرد و بلکه دلالتش بر علم حضرت زهرا بالاتر است؛ چرا که حدیث ثقلین مسلمانان را امر به تمسک به قرآن و عترت، برای گمراه نشدن کرده و بدون شک حضرت زهرا(س) یکی از عترت می باشد.

برتری عایشه بر زنان؛ مانند برتری آبگوشت بر سایر غذاها
آلوسی می گوید: دلیل دومی که بر افضلیت عایشه نسبت به سایر زنان نقل کرده اند، این است که مشهور شده که  پیامبر (صلی‌الله علیه وآله) فرمود:  برتری عایشه بر زنان دیگر، مثل برتری آبگوشت بر سایر غذاهاست. در جواب این روایت نیز آلوسی می‌گوید: این حدیث با احادیث دیگری تعارض دارد؛ مثل حدیثی که پیامبر (صلی‌الله علیه وآله) فرمود: خدیجه بر زنان امت من برتری یافت، چنانکه مریم بر زنان عالمین برتری داشت. آلوسی می‌گوید: حدیث برتری خدیجه (س) ظهور بیشتری در افضلیت حضرت خدیجه (س) دارد. پس معلوم می شود از این روایت نیز، برتری عایشه بر حضرت فاطمه (س) استفاده نمی‌شود.

هرکسی در قیامت با همسر خود می باشد
آلوسی می گوید: دلیل دیگر برای برتری عایشه این است که عایشه روز قیامت با همسر خود یعنی پیامبر (صلی‌الله علیه و آله) است و فاطمه (علیها السلام) با همسرش علی (علیه‌السلام) و فرق زیادی است بین مقام پیامبر (صلی‌الله علیه و آله) و مقام علی (علیه‌السلام). آلوسی در جواب می‌گوید: لازمه این حرف برتری سایر همسران پیامبر (صلی‌الله علیه وآله) بر سایر انبیاء و مرسلین است و اگر شراکت در زندگی باعث برتری شود، چنین حرفی لازم می‌آید. درحالی‌که کسی قائل به این حرف نیست.

در نهایت آلوسی چنین نتیجه می گیرد که فاطمه برترین زن است؛ چون او بضعة الرسول و پاره‌ای از روح وجود و سید همه موجودات است و این افضلیت قابل‌ مقایسه با هیچ‌چیز دیگری نیست و هیچ دستی را یارای رسیدن به ستاره ثریا نیست و بعد از فاطمه، مادرش بهترین زنان است.[1]

پی نوشت
[1] روح المعانی، ج 2، ذیل آیه 42 آل عمران.