مهمترین و اساسیترین گام برای بهبود زندگی مشترک ساختن فضای درون خانواده میباشد. کسانی که در یک خانواده با فضای غمآلود زندگی میکنند دچار غم و افسردگی شده و روابط مناسبی با اعضای خانواده نخواهند داشت؛ در مقابل، زندگی کردن در میان خانوادهای با فضایی مملو از شور و نشاط میتواند روحیاتی شاد در افراد ایجاد کند.
روحیه شاداب و با نشاط در روابط با دیگران تأثیر مثبت برجای میگذارد. افراد با نشاط؛ ملایمتر، مهربانتر و انعطافپذیرترند. همچنین نگاه مثبتتری به زندگی دارند و آن را منفی ارزیابی نمیکنند و مشکلات را راحتتر پشتسر میگذارند.[1]
در روایتی امام علی (ع) فرمودند:
«السُّرُورُ يَبْسُطُ النَّفْسَ وَ يُثِيرُ النَّشَاطَ.[2] شادی روح را باز میکند و نشاط را برمیانگیزد.»
یکی از مهارتهایی که میتواند نشاط را در خانواده ایجاد کند استفاده از شوخی است.
پیامبر (ص) یکی از ویژگیهای اهل ایمان را شوخطبعی آنان میداند:
«الْمُؤْمِنُ دَعِبٌ لَعِبٌ وَ الْمُنَافِقُ قَطِبٌ غَضِبٌ.[3] مؤمن شوخطبع و خوشمشرب است، ولی منافق گرفته و خشمآلود.»
مدتهاست که روانشناسان به ارزش این مهارت پی بردهاند و معتقدند برای جبران کمبودها و نواقص میتوان از شوخطبعی استفاده کرد و با جمع کردن دیگران گرد خود مجالی یافت تا موضوعات اضطرابزا را به فراموشی سپرد.[4]
خانوادهها میتوانند برای مقابله با مشکلات از شوخی بهره بگیرند تا احساس خوبی را به زندگی مشترک تزریق کنند. لطیفههای فراوانی وجود دارد که میتواند شادی را به همراه داشته باشد. شوخی همسران را به یکدیگر جذب میکند و تصویری جذاب از شریک زندگی به تصویر میکشد.[5]
البته این نکته مهم را نباید فراموش کرد که محصول شوخطبعی، زمانی برای دوری از تنش مفید است که شوخی عاری از طعن و تمسخر باشد و آسیبهای جانبی درپی نیاورد.[6] شوخي اگر نسنجيده باشد حرمت بين خانواده را از بين ميبرد و به خانواده آسيب ميزند.
بنابراین همسران باید به شوخی خنده و مانند آن اهمیت دهند و برنامه روحی و تعاملی خود را به گونهای تنظیم نمایند که در آن برای اینگونه امور نیز جایی وجود داشته باشد. این امر کمک فراوانی به تلطیف فضای خانواده خواهد کرد و در نتیجه احساس رضامندی را افزایش میدهد و بنیان خانواده را مستحکم میسازد.[7]
منابع:
[1 رضایت زناشویی، عباس پسندیده، ص204]
[2 غررالحکم، ص 113]
[3 تحفالعقول، ص 49]
[4 مهارتهای زندگی، کریس ال کلینکه، ج1، ص 110]
[5 مهارتهای سازگاری، علی حسینزاده، ص265 و 266]
[6 همان،ص 267]
[7 رضایت زناشویی، عباس پسندیده، ص207]